بررسی کشت هیدروپونیک در کشور

پژوهش خبری صدا و سیما: در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن روﻧﺪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪای رو ﺑﻪ رﺷﺪ اﺳﺖ. از آنﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﻤﯽ از ﺟﻤﻌﯿﺖ ﺟﻬﺎن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮی و ﻧﯿﻤﻪ ﺷﻬﺮی زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ (ﻫﺮﭼﻨﺪ اﯾﻦ ﻧﺴﺒﺖ در ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ به 90 درﺻﺪ ﻧﯿﺰ ﻣﯽرﺳﺪ) ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻣﺼﺮﻓﯽ ﺑﺮای ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﺘﻔﺎوت ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﯿﻮه، ﺳﺒﺰﯾﺠﺎت، ﮔﻮﺷﺖ، ﻣﺎﻫﯽ، ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻟﺒﻨﯽ و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮐﺸﺎورزی ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﺑﺎﻻﺗﺮی از ﻧﻈﺮ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد و ﺑﺎﯾﺪ دارای ﻃﺮاوت و ﻃﻌﻢ ﺑﻬﺘﺮی ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﺎ ﺳﺎل 2050 ﺟﻤﻌﯿﺖ اﻧﺴﺎنﻫﺎ در روی ﮐﺮه زﻣﯿﻦ ﺑﻪ ﭼﯿﺰی ﺣﺪود 6/ 9 ﻣﯿﻠﯿﺎرد ﻧﻔﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﭼﻨﯿﻦ ﺟﻤﻌﯿﺘﯽ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﺎی ﮐﺸﺎورزی ﻣﺘﻨﺎوب ﺑﺮای ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﺗﻐﺬﯾﻪ اﻧﺴﺎنﻫﺎ و آﺳﯿﺐ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪن ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ زﯾﺴﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. نظر به وجود ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎی ﻣﻨﺎﺑﻊ آﺑﯽ و ﭘﺎﯾﯿﻦ آﻣﺪن ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺧﺎک، ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮐﺸﺎورزی و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﺮای ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﺟﻤﻌﯿﺖ در ﺣﺎل رﺷﺪ ﺟﻬﺎن ﻣﺴﺘﻠﺰم اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎ و راﻫﮑﺎرﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ و ﭘﺮﺑﺎزده ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖﺗﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﮐﺸﻮرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ درﺻﺪدﻧﺪ ﺑﺎ رﺷﺪ، ﺗﻮﺳﻌﻪ و رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﮑﻨﻮﻟﻮژی، ﺻﻨﻌﺖ و ﮐﺸﺎورزی ﺿﻤﻦ ﺧﻮدﮐﻔﺎﯾﯽ، ﻧﯿﺎزﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد ( ﻏﺬا ) را، ﺗﺄﻣﯿﻦ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.

از ﺟﻤﻠﻪ روشﻫﺎی ﻣﺆﺛﺮ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﮐﺸﺖ ﮔﯿﺎﻫﺎن ﺑﻪ روش ﻫﯿﺪروﭘﻮﻧﯿﮏ است. از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺿﻤﻦ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻮﻟﯿﺪ در واﺣﺪ ﺳﻄﺢ، ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﯿﺶ از ﯾﮏ ﻣﺤﺼﻮل در ﺳﺎل، اﻓﺰاﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻮﻟﯿﺪی، ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﯾﯽ در ﻣﺼﺮف آب، اﺳﺘﻔﺎده از اراﺿﯽ ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﮐﺸﺖ، ﻋﺪم واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﻪ ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ، اﻣﮑﺎن ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﺗﻨﻈﯿﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﮐﺸﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﯿﺎز ﺑﺎزار، ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل در ﺗﻤﺎم ﻓﺼﻮل ﺳﺎل ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻣﮑﺎن ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ، اﯾﺠﺎد ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﺷﻐﻠﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺟﻮاﻧﺎن و ﮐﺎرآﻣﻮﺧﺘﮕﺎن ﮐﺸﺎورزی و ﻫﺪاﯾﺖ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ ﺟﻬﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﮐﺎﻻ ﯾﺎ ﺧﺪﻣﺎت از ﺗﻮﻟﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪه تا مصرف کننده میسر می گردد. ﮐﺸﺖ ﻣﺘﺪاول ﺧﺎﮐﯽ و ﮐﺸﺎورزی در ﻓﻀﺎی ﺑﺎز ( ﻣﺰرﻋﻪ و ﺑﺎغ ) دارای ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺘﻌﺪدی از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﯿﻤﺎریﻫﺎی ﺧﺎﮐﯽ، ﮐﺎﻫﺶ ﻣﻮاد آﻟﯽ در ﺧﺎک و ﮐﺸﺖ ﻧﺸﺪن ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﺎص، ﻋﺪم ﮐﻨﺘﺮل دﻗﯿﻖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻏﺬاﯾﯽ در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺷﺪی ﮔﯿﺎه درون ﺑﺴﺘﺮ ﺧﺎﮐﯽ ﻣﺰرﻋﻪ، ﻋﺪم ﮐﻨﺘﺮل ﻋﻠﻒﻫﺎی ﻫﺮز، ﮐﺎﻫﺶ راﻧﺪﻣﺎن ﻣﺼﺮف آب، ﻋﺪم ﮐﻨﺘﺮل ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻧﻮری و دمایی و ... می باشد. علاوه بر این در ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﺸﺖ ﺧﺎﮐﯽ در ﻣﺰارع و ﺑﺎﻏﺎت ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﺛﺮ اﻗﻠﯿﻢ ﮐﺸﺖ ﺗﻤﺎم ﻣﺤﺼﻮﻻت در ﺗﻤﺎم ﻓﺼﻮل، امکانﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ به رﻏﻢ وﺟﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﺎﮐﯽ و زﻣﯿﻦﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪد و ﻣﺴﺘﻌﺪ ﮐﺸﺎورزی ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﻣﺸﮑﻼت ﻓﻮق، ﺑﺮرﺳﯽ و ﯾﺎﻓﺘﻦ روشﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ و ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﺑﺎ ﮐﯿﻔﯿﺖﺗﺮ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﮐﺸﺎورزی و ﻏﺬاﯾﯽ ﺿﺮورت ﯾﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﺷﯿﻮهﻫﺎی ﺗﻮﻟﯿﺪ، ﮐﺸﺖ ﻫﯿﺪروﭘﻮﻧﯿﮏ است ﮐﻪ اﻣﺮوزه در ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺰﯾﺖﻫﺎی آن آشکار شده است.

در همین راستا و برای تحلیل بیشتر اهمیت کشت هیدروپونیک، اهداف، مزایا، معایب، تجارب کشورهای دیگر، موانع و چالش های توسعه کشت هیدروپونیک، برنامه ها، سیاست ها و راهکارهای وزارت جهادکشاورزی برای جهش تولید و توسعه کشت هیدروپونیک ضمن بررسی اسناد و مدارک، مصاحبه ای هم با آقای غلامرضا تقوی، مدیرکل دفتر امور گلخانه ها، گیاهان زینتی و قارچ خوراکی وزارت جهاد کشاورزی انجام شده که مهمترین بخش های آن در این پژوهش ارائه می شود.

متن کامل این مطلب در اینجا قابل دریافت است

پژوهشگر: علی قنبری شیر سوار