احیای قنات‌ها در مرند، راهکاری برای تامین آب پایدار و حفظ معیشت کشاورزان

به گزارش خبرنگار ایانا در آذربایجان شرقی، اسماعیل الهیاری با اشاره به اینکه قنات‌ها به‌عنوان منبعی برای تأمین آب پایدار و متعادل‌سازی سفره‌های آب زیرزمینی شناخته می‌شوند، افزود: با توجه به بحرانی بودن دشت‌های شهرستان، فعالیت قنات‌ها نقش متعادل‌کننده‌ای ایفا می‌کند.

وی ادامه داد: قنات‌ها به دلیل عدم نیاز به مصرف انرژی و هزینه‌های بالای استحصال آب، همچنین حفظ محیط‌زیست و تأمین آب سالم، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.

الهیاری با بیان اینکه قنات‌ها نقش بسزایی در معیشت کشاورزان دارند و احیا و مرمت آن‌ها به تثبیت اشتغال و کاهش مهاجرت روستائیان کمک می‌کند، افزود: چاه‌های کشاورزی بزرگ‌ترین تهدید برای قنات‌ها به شمار می‌روند تا ۵۰ سال پیش چاه‌های کشاورزی وجود نداشت، اما از دهه ۴۰ با افزایش حفاری‌ها و استفاده از پمپ آب، حفر چاه‌های کشاورزی رونق یافت و متاسفانه حفر چاه‌ها منجر به کاهش دبی قنات‌ها شده و به ‌ویژه چاه‌های غیرمجاز و تجاوز به حریم کیفی و کمی قنات‌ها تهدیدات جدی برای این منابع آبی به حساب می‌آیند.

وی از دستگاه‌های متولی، شهرداری‌ها، بخشداری‌ها و دهیاری‌ها خواست که در صدور مجوز حفر چاه‌های آب کشاورزی، حتماً از جهاد کشاورزی استعلام کنند تا از تخریب قنات‌ها جلوگیری شود.

معاون رئیس سازمان و مدیر جهادکشاورزی شهرستان ویژه مرند، توضیح داد: توجه به حریم کیفی و کمی قنات‌ها، بازنگری در قوانین و دستورالعمل‌های حفر چاه، افزایش مشارکت مردمی و دخالت مالکان و بهره‌برداران در احیا و مدیریت قنات‌ها، مهار سیلاب‌ها و ساخت سازه‌های حفاظتی و کنترل برداشت آب از رودخانه‌ها از جمله راهکارهای حفاظت از قنات‌هاست.

الهیاری همچنین بر لزوم انجام عملیات آبخیرداری در بالادست قنات‌ها، ارائه تسهیلات ارزان قیمت به بهره‌برداران، و ارتباط نزدیک مقنیان با کارشناسان تأکید کرد و افزود: تلفیق دانش تجربی و علمی، افزایش اعتبارات ملی و استانی برای احیای قنات‌ها، ترویج فرهنگ قنات‌داری و ثبت قنات‌های شاخص به‌عنوان میراث فرهنگی از دیگر راهبردهای حفظ این منابع آبی ارزشمند است.

وی یادآور شد: شهرستان مرند دارای ۳۴۱ رشته قنات است که از این تعداد، ۲۶۱ رشته از زمان آغاز طرح لایروبی، مرمت و بازسازی توسط مدیریت جهادکشاورزی و شرکای قنات مرمت شده و این اقدامات منجر به افزایش دبی آب و بهره‌برداری در بخش کشاورزی شده است. در سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ نیز ۶ رشته قنات در شهرستان با اعتباری بالغ‌بر ۲۸ میلیارد ریال لایروبی و مرمت شده است.

خبرنگار: مهسا رمضانی