/گفت و گوی اختصاصی با مدیر کسب‌وکارهای نوپا در وزارت کشاورزی/
استارت آپ‌ها را از دل روستاها بیرون می‌کشیم
مدیر کسب‌وکارهای نوپا در وزارت جهادکشاورزی، معتقد است که همه‌ی آنچه که مشکلات زنجیره‌ی توزیع در این بخش نامیده می‌شود با استارت‌آپ‌ها و کسب و کارهای نوپا به خوبی قابل رفع است به شرطی که ابتدا کم‌کم موانع اجتماعی آن برداشته شود. دکتر حمیدرضا مختاری، در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار اجتماعی ایانا، در بخش اول گفت و گو با اشاره به تاکید وزیر جهاد کشاورزی برای کشف راهنکارهای نو برای حل مشکلات زنجیره‌ی توزیع از مزرعه به سفره با تشریح بخشی از برنامه‌های دفتر کسب و کارهای نوپای وزارت جهاد کشاورزی افقی روشن و امیدوارکننده در این حوزه ترسیم کرد:
آیا تا امروز آمار و اطلاعاتی از تعداد و نحوه‌ی فعالیت استارت آپ‌های کشاورزی در دست شما هست؟
واقعیت را باید بپذیریم که کار با دولت اصلا جذاب نیست و هیچ کس صف نمی‌کشد که خود را درگیر این معادلات کند، بنابراین هیچ اطلاعات مدونی در این رابطه نداریم و می‌دانیم که این تاکید برای حضور در دولت و یا ثبت آنها در مراکز دولتی مثل سم برای آنها عمل می‌کند! چون ذات این کار این است که با سیستم های پیچیده اداری و روندهای دست و پا گیر روبه‌رو نشوند و به سادگی کارها را پیش ببرند.
یعنی حوزه‌های فعالیتشان هم مشخص نیست؟
اگر هم‌اکنون بشماریم شاید از تعداد انگشت‌های دست بالاتر نرود و واقعیت این است که همان تعداد محدودی هم که این شجاعت را داشته‌اند و قدم در راه کشاورزی گذاشته‌اند ایده‌های چشمگیری داشته‌اند.
در حوزه‌ی زنجیره‌ی تامین فعالیت می‌کنند؟
خیر! در رویدادی که در شهریور امسال در شهر آفتاب برگزار شد که وزارت جهاد هم یکی از حامی‌های آن بود. تعدای از استارت آپ‌ها خلاقیت‌های بی‌نظیری داشتند که اجرایی شدن آن می‌تواند شرایط کشاورزی را متفاوت کند، به عنوان مثال یکی از آنها پهباد سم‌پاش درست کرده بود که به سادگی با برنامه‌هایی قابل هدایت بود و یا مثلا استارت‌آپی بود که با جمع‌آوری ساده‌ی اطلاعات کشاورزی، راهکارهای عملی و ساده‌ای را برای بیمه‌ی محصولات کشاورزی در دسترس گذاشته بود.
این تنوع استارت آپ‌ها هم‌اکنون در بازار کشاورزی فعال هستند؟
خیر! متاسفانه هنوز فعال نیستند و در مرحله جذب شتاب‌دهنده‌ها هستند.
آیا شما در جذب شتاب‌دهنده‌ها کمک می‌کنید؟
بله! واقعیت این است که باید در نظر داشته باشید که برای هر نهاد نوپایی باید انکوباتور موجود باشد تا در بهترین فضا و امکانات رشد کند، همین برنامه هم برای این نوع فعالیت‌ها در نظر گرفته شده است؛ از مهم‌ترین برنامه‌هایی که ما برای پیشبرد اهداف در دفتر کسب و کارهای نوین انجام می‌هیدم، تسهیل‌گری است، چون مجوزهای امروز پیچیدگی دارند و برخی از کسب و کارهای نوپا از این بروکراسی خسته می‌شوند و انگیزه‌شان را از دست می‌دهند بنابراین در تلاش هستیم تا در این تسهیلاتی را برای رفع این موانع راه‌اندازی کنیم. بعد از این کار به‌طور طبیعی مهم‌ترین برنامه سرمایه‌گذاری و یا جذب سرمایه است که تا امروز توانسته‌ایم با شرکت‌هایی وارد تفاهم‌نامه‌هایی شویم که با راه‌اندازی صندوق‌های اشتراکی از تلاش استارت آپ‌ها بدون بدهکاری حمایت شود.
یعنی وام ارایه می‌دهید؟ استارت آپ به قاعده نباید میانه‌ی خوبی با این کمک‌ها داشته باشد!
بله! دقیقا همین‌طور است، اصلا از وام و یا وابستگی به نهادهای دولتی گریزان هستند، برای همین ما انکوباتور می‌شویم تا کسب و کار نوپا در آنجا ساکن شود، رشد و آنچه را می‌خواهد بهره‌برداری کند.
با این برنامه‌ریزی‌های در آینده وضعیت امروز را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در هر صورت وضعیت موجود و امروز مطلوب نیست و بسیار مشتاق هستیم تا کسب و کارهای نوپا برای مشکلات کشاورزی راه‌حل پیدا کنند و ما هم راه رسیدن به هدف را تسریع کنیم.
در کوتاه مدت رسیدن به وضعیت مطلوب، قابل دسترس است؟
خیر! نیست. شاید بتوان روی میان مدت حساب کرد، آن هم بعد از آنکه بسترها و زمینه‌ها را فراهم کردیم
شرایط مطلوبی که دوست داریم این است که ایده‌ها را از دل بخش کشاورزی و روستاها بیرون بکشیم و استارت آپ‌ها از همان مزرعه شروع شود و در روستا اثرگذار باشند.
فکر می‌کنید چقدر روستا پذیرا است؟
این موضوع جدیدی نیست، سالهاست معاونت توسعه روستایی رییس جمهور با همکاری معاونت علمی روی فرهنگ‌سازی و آگاهی روستاها کار کردند و حالا باید کم‌کم بر روی کیفیت کار روستاها تلاش شود.
کیفیت از نظر شما چگونه اجرایی می‌شود؟
به سادگی و با برنامه‌ریزی‌های مرحله به مرحله. مثلا ما از روزی که قرار شد این دفتر را فعال کنیم تلاش کردیم که قدم بزرگ برنداریم و ابتدا با طرح پایلوت آغاز کنیم. برای همین هم استان البرز پایلوت شد و حالا شروع کردیم به برگزاری دوره‌های آموزشی ابتدا برای مدیران و روسای اداره‌های کشاورزی استان تا به‌خوبی با اکوسیستم استارت آپی و دانش کسب و کارهای نوپا آشنا شوند و بعد از دل همین مدیران آگاه بتوانیم شبکه‌ای از آدم‌های قوی بسازیم که با اعتقاد قلبی برای مشکلات کشاورزی راه‌حل‌های ساده پیدا کنند.
به غیر از آن هم برنامه‌ای داریم برای طراحی سامانه‌ای که استارت آپ‌ها با ورود به سامانه خود و فعالیتشان را ثبت کنند.
اما اینکه بر خلاف همان ایده‌ی فعالیت آزاد کسب و کارهای نوپاست!
خیر! هیچ الزامی در کار نیست و ما با مشوق‌های تسهیلاتی و راه‌حل‌های ساده برای حل پیچیدگی‌های قانونی و مجوزی از آنها دعوت می‌کنیم که در این سامانه حاضر شوند تا ما بتوانیم مجموعه‌ی اطلاعاتی از فعالیت و گستردگی و تنوع کسب و کارها داشته باشیم.
وزارت جهاد به تازگی برای هوشمندسازی کشاورزی، تفاهم‌نامه‌ای با وزارت فناوری و اطلاعات امضا کرد، مراحل اجرایی آن در چه وضعیتی است؟
موضع فقط این تفاهم‌نامه نیست و ما به‌طور متناوب برنامه‌های مختلفی را با وزارت فناوری اجرا می‌کنیم که یکی از بخش‌های مهم آن همین فعالیت استارت آپ‌ها است.
آنچه که ما در این همکاری برنامه‌ریزی کردیم، ابتدا فرهنگ‌سازی و آشنایی با مفاهیم پایه برای مدیران و کارشناس‌های کشاورزی و بعد از آن هم آگاه‌سازی کشاورز و روستایی است.
این با همکاری وزارت فناوری انجام می‌شود؟
اداره تروجی پهنه‌های ترویجی را در کل کشور تعریف کرده است که با کمک آن کار اطلاع‌رسانی و برنامه‌های آموزشی ساده‌تر می‌شود. یکی از مهم‌ترین پهنه‌ها که در طرح پایلوت ما هم دیده شده، استان البرز است که تا پایان امسال کار ترویج و آگاه‌سازی آن به پایان می‌رسد و می‌توانیم امیدوار باشیم که از سال آینده در کل کشور با گستردگی بیشتر فعال شوید.
امروز که این تصویر را دارید، فکر می‌کنید چقدر با هدف فاصله دارید؟
خب واقعیت این است که تصویر عامه از کشاورزی کاملا فعالیت سنتی است اما واقعیت این است که با کمی آگاهی‌رسانی و برنامه‌های ترویجی میل کشاورز و روستایی به تغییر و استفاده از فناوری‌ها بسیار بالاست. بنابراین برخلاف تصور جامعه‌ی روستایی پذیرا هستند و فقط ما باید برنامه‌ها را به‌خوبی پیش ببریم تا با ساده‌ترین راه‌حل‌ها مشکلاتشان برطرف شود.
بنابراین تصویرتان روشن است؟
کار سخت است، اما از کار سخت نمی ترسیم و می‌دانیم که آینده‌ای روشن در انتظار است.
ببینید؛ استارت آپ‌ها در کلام نهاد انسانی است که در شرایط پر ابهام کار می‌کند و وقتی به چالش بر می‌خورد راه‌حل ساده پیدا می‌کند. برای همین این برهه زمانی و شرایط وِیژه‌ی اقتصادی و سیاسی در ایران بهترین زمان ظهور استارت آپ‌های کشاورزی است که با در نظر گرفتن محدودیت‌ها مشکلات کشاورزی را حل کنند.
دیدگاه تان را بنویسید