از دریا تا بازارهای جهانی؛
چگونه شیلات می‌تواند ناجی اقتصاد ایران باشد؟
در سال‌های اخیر، شیلات به یکی از ارکان اصلی کشاورزی ایران تبدیل شده است. با دسترسی به دریای خزر و خلیج فارس، این صنعت نه تنها منبع پروتئینی حیاتی برای کشور فراهم می‌کند، بلکه بخش مهمی از اقتصاد محلی، به‌ویژه در مناطق ساحلی، را تشکیل می‌دهد. رشد تولید داخلی و افزایش صادرات محصولاتی مانند میگو، بدون اتکا به یارانه‌های دولتی، نشان از پتانسیل بالای این بخش دارد. با وجود چالش‌هایی همچون تغییرات اقلیمی و رقابت بین‌المللی، شیلات ایران با نوآوری و مدیریت صحیح می‌تواند به نقطه عطفی در توسعه پایدار اقتصادی کشور بدل شود.
در سال‌های اخیر، شیلات به عنوان یکی از ستون‌های اصلی کشاورزی در ایران نمایان شده است. این بخش نه تنها به دلیل تأمین یک منبع پروتئینی حیاتی برای کشور اهمیت دارد، بلکه بخش قابل توجهی از اقتصاد محلی به‌ویژه در مناطق ساحلی را شکل می‌دهد. با داشتن دسترسی به دریای خزر و خلیج فارس، ایران از پتانسیل عظیمی برای توسعه صنعت شیلات برخوردار است.
در مسیر رشد این صنعت، تولید داخلی محصولات شیلاتی شاهد افزایش پیوسته‌ای بوده است. این رشد مرهون عدم وابستگی به یارانه دولتی، به‌کارگیری تکنیک‌های پیشرفته پرورش ماهی، و همچنین آگاهی بیشتر مردم از فواید مصرف محصولات دریایی است. شیلات اکنون تبدیل به یک حوزه جذاب برای سرمایه‌گذاری شده که در صورت مدیریت صحیح، می‌تواند به افزایش صادرات و تقویت موقعیت اقتصادی کشور کمک کند.
صادرات میگو
صادرات محصولات شیلاتی مانند میگو و ماهی‌های پرورشی نقشی کلیدی در ارزآوری برای کشور ایفا می‌کند. ایران با توسعه بازارهای هدف در خارج و بهبود استانداردها و کیفیت محصولات، توانسته به مرور سهم بیشتری از بازار جهانی را به دست آورد. این روند رو به رشد، فرصت‌های اقتصادی جدیدی را برای سرمایه‌گذاران و کارآفرینان ایرانی فراهم خواهد کرد.
با این حال، چالش‌های پیش‌روی صنعت شیلات از قبیل تغییرات اقلیمی، اثرات آلودگی‌های دریایی و رقابت‌پذیری سخت در بازارهای بین‌المللی همچنان پا برجاست. برای غلبه بر این موانع و بهره‌گیری کامل از ظرفیت‌های موجود، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و تحقیقات علمی ضروری به نظر می‌رسد.
روزگاری نه چندان دور، شیلات بخشی فرعی از کشاورزی محسوب می‌شد، اما اکنون این بخش با تشویق‌ها و سیاست‌های هدفمند، به یکی از محرک‌های اصلی اقتصاد کشاورزی ایران تبدیل شده است. این تحولات حاکی از آن است که اگر به درستی مدیریت شود، شیلات می‌تواند به نقطه عطفی در مسیر توسعه پایدار کشاورزی ایران بدل شود.
چگونه شیلات ایران بدون یارانه دولتی مسیر موفقیت را می‌پیماید؟
در حال حاضر صنعت شیلات ایران با استفاده از مدل اقتصاد آزاد و بدون اتکا به یارانه‌های دولتی در حال فعالیت است و این امر موجب تحولاتی شگرف در این بخش شده است. این رویکرد به صنعت شیلات امکان می‌دهد تا به‌طور مستقل و خلاقانه عمل کند و بازارهای جدیدی را پیدا کند.
شیلات ایران و مسیر نوآوری بدون یارانه دولتی
یکی از نقاط مثبت اقتصادی آزاد در شیلات این است که کارآفرینان و فعالان این صنعت مجبور به نوآوری و بهینه‌سازی روش‌های عملیات خود می‌شوند. نبود یارانه‌های دولتی به این معناست که تولیدکنندگان برای حفظ و افزایش سهم بازار خود باید بر کیفیت محصولات، کاهش هزینه‌ها، و تطبیق سریع با تغییرات بازار متمرکز شوند. این فشار مثبت می‌تواند منجر به رشد پایدار و قوی در این صنعت شود.
علاوه بر این، اقتصاد آزاد در شیلات موجب ایجاد رقابت سالمی می‌شود. بدین‌ترتیب، تولیدکنندگان برای جذب و حفظ مشتریان خود، ناچار به ارائه محصولات باکیفیت‌تر و خدمات بهتر خواهند بود. این رقابت نه تنها به سود مصرف‌کنندگان است، بلکه به کل اقتصاد ملی نیز کمک می‌کند.
همچنین، عدم وابستگی به یارانه‌های دولتی باعث می‌شود که صنعت شیلات به شیوه‌ای پایدارتر و مستقل‌تر رشد کند، بدون آنکه نگرانی از تغییر سیاست‌های دولتی وجود داشته باشد. این پایداری در صنعت می‌تواند نقاط قوت بسیاری را برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی که به دنبال محیط‌های باثبات برای سرمایه‌گذاری هستند ایجاد کند.
بدون شک، مدیریت موفق در سایه اقتصاد آزاد نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، ریسک‌پذیری و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین است. با چنین رویکردی، صنعت شیلات ایران می‌تواند به نقطه قوتی در اقتصاد کشور تبدیل شود، نمونه‌ای از موفقیت را که می‌تواند الهام‌بخش سایر بخش‌های کشاورزی و صنعتی باشد.
چالش‌های صنعت آبزی‌پروری در رعایت استانداردهای زیست‌محیطی
در همین خصوص علی‌اکبرخدایی دبیر اتحادیه تولید و تجارت آبزیان گفت: آینده آبزی‌پروری می‌تواند از نظر اقتصادی مقرون به صرفه و از نظر زیست‌محیطی مسئولیت‌پذیر باشد. اصولاً آبزی‌پروری با محیط زیست سازگاری خوبی دارد. با این حال، اگر اصول بهداشتی و امنیت زیستی رعایت نشود یا مطالعات دقیق برای انتخاب محل‌های پرورش آبزیان انجام نشود، ممکن است مشکلاتی ایجاد شود.
وی افزود:در ایران، بسیاری از مجتمع‌های پرورشی، ارزیابی‌های زیست‌محیطی (EIA) را انجام داده‌اند و تاکنون مشکلات حاد زیست‌محیطی نداشته‌ایم. البته، مسئولیت‌پذیری و دقت آبزی‌پروران در بررسی اثرات زیست‌محیطی فعالیت‌هایشان اهمیت زیادی دارد.
خدایی بیان کرد:تولیدات آبزی‌پروری ما مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی هستند. محصولات صادراتی نیز بر اساس ضوابط بهداشتی و فنی کشورهای هدف تولید و بسته‌بندی می‌شوند. همچنین گواهی صادرات میگو و خاویار به اروپا و ثبت واحدهای تولیدی ما در گمرک روسیه و چین، نشان از رعایت استانداردهای جهانی دارند. سازمان دامپزشکی کشور نیز با کنترل دقیق، اجرای استانداردها را تضمین می‌کند.
آیا صنعت آبزیان ایران آماده فتح بازارهای بزرگ بین‌المللی است؟
دبیر اتحادیه تولید و تجارت آبزیان متذکرشد:با برخورداری از گواهی‌های لازم برای صادرات به بازارهای بزرگ و به‌کارگیری فناوری‌های نوین، صنعت آبزیان ایران می‌تواند رقابت‌پذیری خود را حفظ کند. توجه به استانداردهای جهانی و تلاش برای افزایش کیفیت محصولات، از جمله راهکارهای مؤثر در این زمینه‌اند.
خدایی تصریح کرد:نوآوری‌های کنونی مسیر امیدوارکننده‌ای برای کاهش اثرات زیست‌محیطی فراهم کرده‌اند. با اجرای فناوری‌های پیشرفته و شیوه‌های پایدار، می‌توانیم بهره‌وری را افزایش دهیم. با این حال، چالش‌هایی از جمله محدودیت‌های مالی و عدم دسترسی آسان به فناوری‌های روز موانعی در این مسیر محسوب می‌شوند.
وی بیان کرد: در زمینه حمایت‌های دولتی، دولت نقش مهمی در صادرات دارد، اما این نقش به خوبی اجرا نمی‌شود. سیاست‌های ایذایی در زمینه بازگشت ارز، عدم پرداخت مشوق‌های مالی و حمایتی، همچنان چالش‌برانگیز است. انتظار داریم دولت با نگاه جامع‌تر و عملیاتی‌تر به این مسائل رسیدگی کند.
آبزیان؛ بازیگران کوچک با سهم ارزی بزرگ
خدایی تاکید کرد: صنعت آبزیان، برخلاف دیگر بخش‌های دام و طیور، به یارانه‌های دولتی وابسته نبوده و در رقابت اقتصادی آزاد رشد کرده است. این انعطاف‌پذیری و تمرکز بر رقابت سالم باعث شده تا سهم بزرگی از درآمدهای ارزی کشاورزی را به خود اختصاص دهیم. در آینده نیز، برخورداری از شرایط رقابتی برابر می‌تواند ارزش افزوده بیشتری برای این صنعت ایجاد کند.
وی بیان کرد: بخش آبزیان با وجود اینکه همواره با حمایت‌های کمتری مواجه بوده، اما جالب اینجاست که همین استقلال نسبی از یارانه‌ها را به عنوان عامل رشد و توسعه خود می‌بیند. اینطور نیست که صنعت آبزیان نیازی به یارانه‌ها و حمایت‌های متداول نداشته باشد، اما در مواجهه با دو انتخاب: حمایت نهاده‌ای و قیمت فروش دستوری از یک‌سو، و عدم دریافت یارانه‌ها و تبعیت از اقتصاد آزاد از سوی دیگر، راه دوم را برگزیده‌اند.
خدایی ادامه داد: نتایج این انتخاب این است که صنعت آبزیان با سهم حدود یک درصدی از کل تولید کشاورزی کشور، سهمی بین ۶ تا ۱۰ درصد از درآمدهای ارزی کشاورزی را به خود اختصاص داده است. رقابت سالم اقتصادی موجب شده تا تولیدکنندگان در حالی که با چالش‌ها دست و پنجه نرم می‌کنند، بیشترین بهره‌وری را برای خود و اقتصاد به ارمغان بیاورند.
وی متذکر شد: با این وجود، داستان به همین جا ختم نمی‌شود. تولیدکنندگان آبزیان انتظار دارند که در رقابتی برابر با بخش دام و طیور فعالیت کنند. باور عمومی میان این فعالان این است که اگر یارانه‌های اختصاص‌یافته به دام و طیور قطع شود، ماهی می‌تواند جایگزینی اقتصادی‌تر برای مرغ و گوشت باشد، و در نتیجه، جامعه نیز به سمت بهره‌مندی از مزایای سلامتی بیشتر خواهد رفت. این تنها باعث رونق بیشتر در صنعت آبزیان نمی‌شود، بلکه به کلیت اقتصاد کشور نیز کمک می‌کند.
خدایی گفت:درک این نکته که برداشته شدن یارانه‌ها می‌تواند منجر به افزایش ناگهانی قیمت‌ها شود، در میان فعالان این صنعت وجود دارد. اما بر این باورند که این جراحی بزرگ اقتصادی باید دیر یا زود انجام شود. در طولانی‌مدت، منافع آن به کل جامعه بازخواهد گشت، و در کوتاه‌مدت، باید به فکر راهکارهای حمایتی برای مصرف‌کنندگان بود. این نگاه رو به جلو، نشانه‌ای از بلوغ و آینده‌نگری فعالان این بخش محسوب می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید