تحولات جدید در حوزه کشاورزی ایران؛ تمرکز بر صادرات و کشاورزی قراردادی

در پی تغییرات جدید در سیاست‌های کشاورزی کشور، وزارت جهاد کشاورزی به‌طور جدی در پی اصلاحات اساسی در زمینه تولید و مصرف محصولات کشاورزی است. در حالی که تولیدات داخلی کشور در حال افزایش است، این محصولات بیشتر به سمت بازارهای خارجی صادر می‌شود تا مصرف داخلی. این موضوع باعث ایجاد چالش‌هایی در زمینه مدیریت مصرف داخلی و لزوم بهینه‌سازی تولیدات کشاورزی شده است.

به‌ویژه، کشاورزی قراردادی به‌عنوان یکی از راهکارهای اصلی برای تنظیم این وضعیت در نظر گرفته شده است. در کشاورزی قراردادی، تاجران و کشاورزان از همان ابتدا توافقاتی برای تولید محصولات کشاورزی امضا می‌کنند و به‌طور همزمان با رعایت استانداردهای بین‌المللی، تولیدات خود را برای صادرات آماده می‌کنند. هدف از این رویکرد، افزایش کیفیت و قابلیت رقابت‌پذیری محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی است.

دولت به دنبال کاهش موانع موجود در بازار کشاورزی و اطمینان از بهبود وضعیت تولید است. معاون برنامه‌ریزی و امور اقتصادی وزارت جهاد کشاورزی در این خصوص تأکید کرد که کشاورزی صادرات‌محور می‌تواند با حل مشکلات موجود در زمینه تولید و صادرات، ظرفیت‌های ایران را در بازارهای بین‌المللی افزایش دهد. وی همچنین افزود که با وجود محدودیت‌های منابع آب و خاک، تقاضای جهانی برای محصولات کشاورزی ایران همچنان رو به افزایش است و کشاورزی قراردادی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر در این مسیر عمل کند.

 توسعه کشاورزی قراردادی در پنج سال آینده

در همین راستا، وزارت جهاد کشاورزی برنامه‌های مشخصی برای توسعه کشاورزی قراردادی در تمامی استان‌ها پیش‌بینی کرده است. اخیرا اکبر فتحی معاون وزیر جهاد کشاورزی در گفت و گوی ویژه خبری اعلام کرد که هدف این است که در پنج سال آینده، ۲۰ درصد از محصولات کشاورزی کشور تحت کشاورزی قراردادی قرار گیرد. این طرح در حالی در دست اجرا است که مشکلاتی از جمله کوچک بودن قطعات زمین‌های کشاورزی و ویژگی‌های خاص تولید در ایران، ممکن است روند اجرای آن را با چالش‌هایی مواجه کند.

یکپارچگی در تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری

 فتحی،  به لایحه ایجاد سازمان بازرگانی زیر نظر رئیس‌جمهور نیز اشاره کرد و گفت: ایجاد یکپارچگی در نظام تصمیم‌گیری و تجارت کشاورزی، مزایای زیادی برای کشور به همراه خواهد داشت. این تغییرات باعث می‌شود که تولیدکنندگان نیز مسئولیت‌های تجاری خود را به عهده بگیرند و از مشکلات ناشی از تفکیک وظایف در بخش‌های مختلف کشاورزی جلوگیری شود.

 برنامه‌های جدید وزارت جهاد کشاورزی

در برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی، یکی از اولویت‌ها توسعه روستاها و کشاورزی محور برنامه‌ها است.  فتحی در این رابطه گفت که ایجاد سازمانی برای توسعه روستایی و عشایری می‌تواند به بهبود خدمات‌رسانی به روستاییان کمک کند. همچنین وزارتخانه در تلاش است تا تأمین منابع مالی برای اجرای طرح‌ها را در راستای اهداف امنیت غذایی کشور فراهم آورد.

در مورد ثبات مدیریت در وزارت جهاد کشاورزی، وی به تغییرات متعدد در سطوح مدیریتی اشاره کرد و تأکید داشت که برای جلوگیری از مشکلات ناشی از ورود نیروهای غیر متخصص، سعی خواهد شد که نیروهای متخصص و با تجربه وارد وزارت جهاد کشاورزی شوند.

 بررسی شایعات آلودگی برنج‌های وارداتی

 فتحی در بخشی از سخنان خود به شایعاتی که در مورد آلودگی برنج‌های وارداتی مطرح شده بود، پاسخ داد. وی اعلام کرد که هیچ‌گونه آلودگی در برنج‌های وارداتی به کشور وجود نداشته است و موضوع مطرح شده تنها ناشی از اختلاط برخی محموله‌ها بوده است. وی افزود که آزمایش‌های انجام‌شده توسط وزارت بهداشت و سازمان استاندارد این واقعیت را تأیید کرده است.

نگاه به آینده کشاورزی صادرات‌محور و امنیت غذایی

 فتحی در ادامه به اهمیت کشاورزی صادرات‌محور و نقش آن در تأمین امنیت غذایی کشور اشاره کرد و ابراز امیدواری کرد که با اجرایی شدن این طرح‌ها، بخش کشاورزی ایران در مسیر رشد و توسعه پایدار قرار گیرد. همچنین به‌طور خاص به لزوم توجه به استانداردهای بین‌المللی در کشت و صادرات محصولات کشاورزی و آموزش کشاورزان در این زمینه تأکید کرد.

برنامه‌های آینده برای تأمین پروتئین و ثبات در بازار گوشت

در بخش دیگری از برنامه، فتحی به موضوع تأمین پروتئین و چالش‌های موجود در بازار گوشت قرمز و مرغ پرداخت. وی توضیح داد که در دوران‌هایی که تولید گوشت مرغ کمتر می‌شود، قیمت‌ها افزایش یافته و برعکس، در دوره‌هایی که تولید بیش از نیاز است، قیمت‌ها کاهش می‌یابد. برای حل این مشکل، وزارت جهاد کشاورزی به شرکت پشتیبانی دام دستور داده تا در زمان مازاد تولید، خرید ۵۰ میلیون قطعه مرغ را به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده انجام دهد.

 توسعه پایدار و بهره‌وری در کشاورزی

 فتحی همچنین به لزوم استفاده بهینه از منابع طبیعی و افزایش بهره‌وری در کشاورزی اشاره کرد. وی افزود که یکی از اهداف وزارت جهاد کشاورزی افزایش بهره‌وری در تولید گندم، برنج، و محصولات دیگر است، و همچنین به تفاوت‌های موجود در بهره‌وری کشاورزی در نقاط مختلف کشور اشاره کرد.

جذب منابع غیر دولتی برای تقویت بخش کشاورزی

در نهایت، فتحی از اقدامات دولت برای جذب منابع مالی از بخش خصوصی و غیردولتی خبر داد و گفت که این منابع می‌توانند به تقویت بخش کشاورزی و تحقق اهداف توسعه پایدار کمک کنند. وزارت جهاد کشاورزی تفاهم‌نامه‌هایی با سازمان‌هایی چون ستاد اجرایی فرمان امام و بنیاد مستضعفان به امضا رسانده است تا از منابع این سازمان‌ها برای پشتیبانی از تولیدات کشاورزی استفاده کند.

خبرنگار اقتصادی: زهرا برمکی