گزارشی از کشت و پرورش گیاهان گرمسیری خارجی با ارزش افزوده بالا
میهمانان خارجی و کشاورزی لوکس
آواکادو،کامکوات، فیجوا، کینوا، کیپر و گواوا در سیستان و بلوچستان
روزی روزگاری خاویار ایرانی بسته به نوع گونه و کیفیت با قیمتهای ۱ تا ۶ میلیون تومان برای هرکیلو کالای لوکسی قلمداد می شد خصوصا برای بازارهای اروپایی و امروز زعفران ایرانی با قیمتی معادل ۵ تا ۶ میلیون تومان در بازارهای جهانی ارزش افزوده بالایی را برای تولید کننده ایرانی به ارمغان آورده . شاید این تجربه موفق در بازارهای جهانی بود که برخی کشاورزان را به سمت کاشت میوه های خارجی پسند با ارزش افزوده کشانده . به عنوان مثال نهال آووکادو از 70 هزار تومان تا 450 – 500 هزار تومان است. این تفاوت قیمت به دلیل سن و اندازه نهال است. در حال حاضر در سیستان و بلوچستان سطح زیرکشت میوههای گرمسیریاش بیش از هشت هزار و 828 هکتار با تولید سالیانه 158 هزارو 600 تن است که علاوه بر مصرف محدود داخلی به سایر نقاط دنیا صادر میشود. این در حالی است که اوایل دهه 90 در منطقه حدود 800 هکتار از این نوع باغات وجود داشت

ایانا_ سرویس کشاورزی| میوههای خوشرنگ و لعاب توی ظرفهای یکبار مصرف شیشهای با روکش سلفون جا خوش کردهاند. بعضی از آنها تک به تک بعضیها هم به شماره (تعداد محدود و معین) داخل ظرف چیده شدهاند. توتفرنگیهای درشت همراه با برگهای سبز که انگار شسته شده، گلابیهای زرد ژاپنیکهبا شاخههای تازه داخل کاسههای شیشهای جا خوشکردهاند. دانههای درشت و سبز رنگ آووکادو که لای پوشال داخل ظرف هستند، میوههای زرد رنگی (که نمیدانم اسمشان چیست) که لای پوشالهای نارنجی رنگ میدرخشند شبیه به کیوی هستند خیلی هوسانگیز به نظر میرسند و... صحنههایی فریبنده است که جلوی برخی از میوه فروشیها دیده میشود.
روی هر کدام از این میوهها برچسب کوچکی چسبانده شده که نشان میدهد میوهها خارجی است. اما همچنان روی میوهها سلفون کشی شده است. قیمت میوهها هم جالب است که برای مثال یک آووکادوی رسیده و درشت، حدود 16 هزار تومان قیمت خورده است. البته جالبتر اینکه کمی پایینتر مغازه خشکبار فروشی آووکادوی خشک را کیلویی 42 تا 47 هزار تومان قیمت گذاشته است.
کاشت میوههای خارجی در داخل کشور
حامد عسگرپور پرورش دهنده نهال و فروشنده میوه آووکادو در استان مازندران است. او حدود 10 سالی میشود که به این حرفه مشغول است و در این بخش به اندازه کافی تجربه پیدا کرده است. ابتدا از پرورش نهال میپرسیم و اینکه بازه قیمتی برای یک نهال آووکادو چقدر است. او میگوید: نهال آووکادو از 70 هزار تومان تا 450 – 500 هزار تومان است. این تفاوت قیمت به دلیل سن و اندازه نهال است. نهال 4450 یا 500 هزار تومان نهالی است که وقتی آن را خریدید و در خانه کاشتید، برج هفت میتوانید، میوه درخت خودتان را برداشت کنید.
او اضافه میکند: هزینههای پرورش نهال و میوه آووکادو به نسبت بالاست اما پرورش این میوه ارزش افزوده بالایی دارد. زمان برداشت میوه آووکادو شهریور و مهر است که قیمت خرید هر دانه میوه آووکادو از تولید کننده هفت یا هشت هزار تومان است. البته این میوه خیلی درشت و سنگین است که چهار یا پنج عدد از آن یک کیلو میشود.
این پرورش دهنده آووکادو میگوید: پرورش میوه به خصوص چنین میوههایی در ایران به صرفه است چون جغرافیای کشور ما متنوع است و هم زمان میتوان چند گیاه مختلف را پرورش داد. ضمن اینکه در مورد گیاهانی مانند آووکادو نیاز به کود و سم ندارد و بسیار سالم پرورش پیدا میکند.
او اضافه میکند: آووکادوی ایرانی نسبت به انواع خارجی بسیار سالمتر است و جزو انواع محصولات ارگانیک به حساب میآید. به دلیل نوع و شرایط کشت در ایران از سموم و کود کمتری استفاده میشود و میوه کمتر سمپاشی نمیشود. پرورش این گیاه هر چند به شکل محدود، برای ما مقرون به صرفه است اما تا این لحظه حمایت خیلی جدی یا با برنامهای از آن نشده است.
ایرانی نه خارجی!
ایران فقط سیب و گلابی یا پرتقال ندارد، میوههایی دارد که شاید به عمرتان ندیدهاید. اینرا پیرمردی میگوید که یک سبد بزرگ پر از گلابی ژاپنی را زمین میگذارد و به میوههایی اشاره میکند که روی پیشخوان مغازه کنار دستههای کوچک و مرتب سبزی چیده شدهاند. او میگوید: این میوههای ستارهای و انبه خارجی هستند که از پاکستان میآیند اما بقیه میوهها داخل خود ایران به عمل آمدهاند. بعد به موزهای زرد و کوچکی اشاره میکند میگوید: حتی این موزها هم مال خود ایران است. خیلی محدود است اما با توجه به آب و هوای جنوب به خصوص در مناطقی مانند سیستان و بلوچستان این نوع میوهها زیاد هستند. وقتی به میوههای زرد رنگ اشاره میکنم قبل از اینکه چیزی بپرسم میگوید: این میوه اسمش گوآوا ست و بومی مناطق گرم و مرطوب است اما همینجا تو ایران کشت شده، نگاه به برچسب غلط انداز روی میوه نکن!
هرچند این میوهها عجیبترین چیزهایی است که در ایران کشت میشود، اما سبزیجات و میوههای دیگری نیز هستند که در ایران کشت میشوند. کامکوات، فیجوا، کینوا، کیپر یا کاپاریس، گواوا، انبه، پاپایا، موز و..... از جمله این گیاهان دهستند.
کینوا میهمان جدید زمینهای کشاورزی
کینوا در اصل گیاه بومی آمریکای جنوبی و مربوط به مناطق گرم و کم آب است کشورهایی مانند پرو، شیلی، بولیوی سرزمین اصلی این گیاه هستند. این گیاه از ابتدای دهه 80 خورشیدی برای کشت آزمایشی وارد ایران شد اما از ابتدای دهه 90 برای کشت به استانهای مختلف برده شد. این گیاه در حال حاضر در استانهای خوزستان، البرز، چهارمحال و بختیاری، سیستان و بلوچستان، میناب و شهر گرگان نیز به شیوه گلخانهای کشت میشود. بیشتر کشت این گیاه پاییزه است.
قیمت هر کیلو کینوا سفید در بستهبندی حدود 900 تا هزار گرم آن 11 هزار تومان است. نوع قرمز آن بین هفت تا 10 هزار تومان و نوع سیاه آن 11 تا 17 هزار توماناست که کمتر در ایران کشت میشود. بسته 30 گرمی (حدود 300 عدد) بذر کینوا نیز حدود چهار هزار و 900 تومان قیمت دارد.
کشت مارچوبه در فصل پاییز
مارچوبه مناسب رشد در مناطق معتدل و خنک است (اروپا، شمال آفریقا، غرب آسیا و..) بنابراین هم در مناطق سردسیر و هم گرمسیر به تناوب در ایران قابل کشت است. البته در مناطق گرمسیر بیشتر در فصل پاییز کشت میشود.
محل کاشت مارچوبه در ایران، خوی، تبریز، نواحی مختلف البرز، قصر قجر، جلفای اصفهان، اراک، کرمانشاه، جنوب ایران، و مهارلو در شیراز است و پرورش آن در دزفول رواج پیدا کردهاست. به طوریکه در این منطقه کشت مارچوبه مجمتع کشت و صنعت و گلخانههای پرورش و کشت مارچوبه وجود دارد. هر بسته بذر مارچوبه که حدود 20 عدد بذر دارد حدود یکهزار و 900 تومان است و هر بسته 115 گرمی مارچوبه تازه حدود 24 هزار تومان است که با خرید آنلایناش میتوانید 10 درصد تخفیف هم بگیرید!
کیپر، کاپاریس، چاتلانقوش و...
کیپر یا کاپاریس، گور بیشتر بومی نواحی معتدل و آب و هوای مدیترانهای است و در ایران به شیوه خودرو وجود دارد. اما در نواحی مختلف مثل قزوین و الموت، اطراف تهران، ایلام (دهلران)، فارس، بوشهر، کرمانشاه، خوزستان، کهگیلویه و بویر احمد کشت میشود.
این گیاه که بیشتر به صورت ترشی و فراورده قابل مصرف است امروزه بیشتر کارخانههای کنسرو سازی کاپاریس را به شکل نمک سود یا ترشی روانه بازار کردهاند. یک شیشه 650 گرمی کاپاریس حدود 15 هزار تومان قیمت دارد. بذر گیاه کاپاریس یک بسته کمتر از 100 گرمی آن حدود 10 هزار تومان یا کمی بیشتر قیمت دارد.
سیستان و بلوچستان و کشت میوههای جدید
یکی از مناطقی که به طور شگفتانگیزی محصولات عجیب و بسیار قابل توجه دارد، منطقه سیستان و بلوچستان به خصوص در جنوب این استان است. منطقهای که در آن بیشتر میوههای عجیب و جالب توجه استوایی و مناطق گرمسیری به طور خودرو و قابل کشت، پرورش داده میشود. به گفته سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان وبلوچستان سالانه 158 هزار تن انواع محصولات گرمسیری در این استان تولید میشود.
موز، انبه، پاپایا، کُنار، چیکو، تمبرهندی، نارگیل و گواوا از جمله میوههای گرمسیری در جنوب سیستان و بلوچستان است که استان را با رتبه نخست در تولید وسطح زیرکشت مهد میوههای گرمسیری کشور تبدیل کرده است. سیستان و بلوچستان به دلیل داشتن آب و هوای مرطوب به ویژه در جنوب استان، بیشترین میزان تولید میوههای گرمسیری را به خود اختصاص داده که به عنوان یکی از قابلیتهای بینظیر این منطقه از آن یاد میشود.
در حال حاضر در سیستان و بلوچستان سطح زیرکشت میوههای گرمسیریاش بیش از هشت هزار و 828 هکتار با تولید سالیانه 158 هزارو 600 تن است که علاوه بر مصرف داخلی به سایر نقاط کشور صادر میشود. این در حالی است که اوایل دهه 90 در منطقه حدود 800 هکتار از این نوع باغات وجود داشت. اردشیر شهرکی مدیر امور باغبانی سازمان جهادکشاورزی استان سیستان و بلوچستان است در گفتوگو با خبرنگارخبرگزاری ایانا با بیان اینکه موز، انبه، پاپایا، کنار، چیکو، تمبرهندی، نارگیل و گواوا از جمله میوههای گرمسیری در جنوب سیستان و بلوچستان است، میگوید: موز باسطح زیرکشت چهار هزارو500 هکتار و تولید 129 هزارتن، انبه با یکهزارو 490 هکتار و تولید 13 هزارو425 تن، کنار باسطح یک هزارو 164 هکتار و تولید پنج هزار و623 تن، چیکو با 462 هکتار و تولید دو هزارو 390 تن، تمبرهندی با 27 هکتار و تولید 84 تن، نارگیل 57 هکتار و تولید 500 تن و گواوا 959 هکتار و تولید 6 هزار و826 تن ازجمله تولیدات میوههای گرمسیری در سال گذشته استان بوده است
او اضافه میکند: سایرمیوههای گرمسیری این استان شامل، فالسا، بیدام و تمبرهندی شیرین به میزان سطح زیرکشت 110 هکتار با تولید 367 تن در سال در اراضی جنوب سیستان وبلوچستان تولید میشود.
دیدگاه تان را بنویسید