هم‌افزایی سبز در بریکس؛ فرصت طلایی ایران در مسیر امنیت غذایی

به گزارش خبرنگار ایانا، با توجه به چالش‌های روزافزون جهانی در حوزه امنیت غذایی، تغییرات اقلیمی، تنش‌های ژئوپلتیکی و نوسانات بازارهای بین‌المللی، کشورهای در حال توسعه بیش از پیش نیازمند همکاری‌های ساختارمند و هدفمند در حوزه کشاورزی هستند. گروه بریکس (BRICS) متشکل از قدرت‌های نوظهور اقتصادی شامل برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی و اعضای جدید از جمله ایران و امارات متحده عربی، به‌عنوان بازیگران کلیدی در تولید و تجارت جهانی محصولات کشاورزی، می‌توانند نقشی راهبردی در بازطراحی نظم غذایی جهان ایفا کنند.

 فرصت‌های طلایی بریکس 

فرصت‌های کلیدی همکاری در چارچوب بریکس در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی عبارتند از:

 هم‌افزایی در تولید دانش فنی و انتقال فناوری‌های نوین کشاورزی: با توجه به ظرفیت‌های بالای تحقیقاتی کشورهای عضو بریکس، امکان ایجاد شبکه‌ای از همکاری‌های فناورانه در زمینه‌های اصلاح نژاد، به‌نژادی گیاهان و حیوانات، بهره‌وری آب، کشاورزی هوشمند و مقابله با آفات و بیماری‌ها وجود دارد.

تقویت تجارت بین‌المللی محصولات کشاورزی: بهره‌گیری از بازارهای متنوع درون‌گروهی بریکس می‌تواند منتج به کاهش وابستگی به بازارهای غربی و افزایش تاب‌آوری زنجیره تأمین مواد غذایی شود. ایجاد تعرفه‌های ترجیحی و تسهیل استانداردهای بهداشتی و قرنطینه‌ای، از جمله ابزارهای این هدف است.

 سرمایه‌گذاری مشترک در زیرساخت‌های کشاورزی: استفاده از منابع سرمایه‌ای کشورهای بریکس برای توسعه زیرساخت‌های کلیدی نظیر آبیاری، انبارداری، صنایع تبدیلی و حمل‌ونقل کشاورزی می‌تواند زمینه‌ساز تحول اساسی در بهره‌وری و رقابت‌پذیری بخش کشاورزی باشد.

 دیپلماسی غذایی و حکمرانی مشترک بر منابع جهانی: کشورهای عضو بریکس می‌توانند از طریق هماهنگی در نهادهای بین‌المللی نظیر فائو و سازمان تجارت جهانی، نقش مؤثری در شکل‌دهی به مقررات منصفانه‌تر، مقابله با تحریم‌های غذایی و صیانت از منافع کشورهای در حال توسعه ایفا کنند.

 تبادل تجربیات موفق در زمینه سیاست‌گذاری کشاورزی:با تکیه بر تجارب متنوع اعضا در زمینه‌های مانند یارانه‌های هوشمند، زنجیره ارزش، سازمان‌دهی کشاورزان، و بیمه محصولات کشاورزی، امکان الگوسازی و بومی‌سازی راهکارهای کارآمد برای بهبود حکمرانی کشاورزی در هر کشور فراهم می‌شود.

 تولید محصولات با همکاری کشورهای عضو: با توجه به مشکل کمبود آب در کشور ایران، می توان با همکاری کشورهای عضو بریکس برخی محصولات که نیاز آبی بالایی دارند از طریق کشت فراسرزمینی یا عناوین مشابه در سایر کشورهای عضو بریکس انجام شود. 

 برگزاری نمایشگاه های مشترک کشاورزی با حضور شرکت های دانش بنیان کشورهای عضو: این رویداد این امکان را به شرکت های دانش بنیان می دهد که ضمن دستیابی به ایده های نو و جدید، امکان بهبود و رشد را نیز پیدا کنند. 

 عضویت ایران در بریکس؛ گامی بلند به سوی امنیت غذایی و توسعه کشاورزی 

ایران در سال ۲۰۲۴ به عضویت بریکس در آمده است و این موضوع فرصت‌های زیادی را در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی ایجاد می‌کند؛ از جمله:

تامین نهاده‌ها:

     کود، بذر و سموم: ایران می‌تواند از کشورهای عضو بریکس، این نهاده‌ها رو با قیمت مناسب‌تری وارد کند.

     ماشین‌آلات کشاورزی: دسترسی به ماشین‌آلات و فناوری‌های نوین کشاورزی از کشورهای بریکس، باعث افزایش بهره‌وری در تولید محصولات می‌شود.

 تبادل دانش و فناوری:

      بهبود روش‌های کشت: ایران می‌تواند از دانش و تجربیات کشورهای بریکس در زمینه کشاورزی پایدار، آبیاری نوین و مدیریت منابع آب استفاده کند.

     فناوری‌های نوین: دسترسی به فناوری‌های پیشرفته مثل هوش مصنوعی و اینترنت اشیا در کشاورزی، باعث افزایش دقت و کاهش هزینه‌ها می‌شود

 بازارهای صادراتی:

      بازارهای بزرگ: کشورهای بریکس بازارهای بزرگی برای محصولات کشاورزی ایران فراهم می‌کنند.

      تنوع محصولات: ایران می‌تواند محصولات متنوع‌تری رو به این کشورها صادر و درآمد ارزی بیشتری کسب کند.

سرمایه‌گذاری:

     جذب سرمایه: کشورهای عضو بریکس می‌توانند در بخش کشاورزی ایران سرمایه‌گذاری و به توسعه این بخش کمک کنند.

     توسعه زیرساخت‌ها: سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های کشاورزی مثل سردخانه‌ها، انبارها و شبکه‌های حمل‌ونقل، باعث کاهش ضایعات محصولات می‌شود

 امنیت غذایی:

      تامین مواد غذایی: همکاری با کشورهای بریکس، به تامین مواد غذایی مورد نیاز ایران در شرایط بحرانی کمک می‌کند.

      کاهش وابستگی: این همکاری‌ها باعث کاهش وابستگی به کشورهای خاص در زمینه تامین مواد غذایی می‌شود.

چالش‌های ایران در همکاری موثر با بریکس: 

البته، در کنار فرصت‌ها، چالش‌هایی هم برای ایران وجود دارد که باید به آن‌ها توجه شود:

    تحریم‌ها: تحریم‌های بین‌المللی می‌تواند بر همکاری‌های اقتصادی ایران با کشورهای بریکس تأثیرگذار باشه.

     رقابت: رقابت با تولیدکنندگان بزرگ کشاورزی در کشورهای بریکس، نیازمند افزایش کیفیت و کاهش هزینه‌هاست.

     زیرساخت‌ها: توسعه زیرساخت‌های لازم برای صادرات و واردات محصولات کشاورزی، نیازمند سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی دقیق است.

 گام‌های عملیاتی برای تحقق اهداف کشاورزی ایران در بریکس 

با عنایت به عضویت جمهوری اسلامی ایران در بریکس، این فرصت تاریخی فراهم شده است تا کشور ما با تکیه بر توانمندی‌های خود در تولیدات استراتژیک کشاورزی، نیروی انسانی متخصص، منابع طبیعی متنوع و موقعیت ژئوپلتیکی ممتاز، در این همکاری‌ها نقش فعال و اثرگذاری برای توسعه بخش کشاورزی و ارتقای امنیت غذایی کشور ایفا کند.

بر این اساس، تشکیل کارگروه ویژه‌ای در وزارت جهاد کشاورزی با هدف «طراحی نقشه راه همکاری‌های کشاورزی ایران در بریکس»، و تعریف مأموریت شناسایی، توسعه و پیگیری فرصت‌های مشترک موثر به نظر می‌رسد.

خبرنگار: فرناز فتحی