سرمایه‌گذاری عربستان در بخش کشاورزی عراق

به گزارش ایانا، بخش کشاورزی در عراق آینده‌ای امیدوار کننده دارد و از قابلیت‌های کشاورزی عظیمی برخوردار است. همکاری با عربستان سعودی می‌تواند به ایجاد فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری و همکاری مشترک کمک کند.

پایگاه اینترنتی الخلیج آنلاین در تحلیلی درباره توافق اخیر عراق و عربستان در زمینه همکاری‌های گسترده در بخش کشاورزی نوشت: پس از چندین بار تلاش عربستان برای ورود به عرصه سرمایه‌گذاری کشاورزی در عراق که در سال‌های گذشته با موانعی مواجه شد، به نظر می‌رسد گشایش‌های جدیدی ایجاد شده است.

در تحولی قابل توجه در این زمینه، عباس جبر العلیاوی وزیر کشاورزی عراق با هیئتی از وزارت سرمایه گذاری و صندوق توسعه عربستان سعودی دیدار کرد.

خبرگزاری عراق به نقل از العلیاوی نوشت: این نشست حول محور چشم‌انداز همکاری بین عراق و عربستان سعودی در زمینه کشاورزی و ورود شرکت‌های عربستانی برای سرمایه گذاری در عراق بود.

وی تاکید کرد: نیاز عراق به سرمایه‌گذاری تنها محدود به بخش کشاورزی نیست بلکه این کشور فراتر از آن به مکانیزاسیون، سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، انرژی‌های پاک و غیره نیاز دارد که راه را برای مشارکت کشورها و شرکت‌های مختلف در روند توسعه عراق باز می‌کند. 

هیأت عربستانی هم به نوبه خود تمایل شرکت‌های این کشور برای ورود به بازار عراق به‌منظور سرمایه‌گذاری در بسیاری از پروژه‌های مورد بحث را ابراز کرد.

کمیسیون سرمایه‌گذاری عراق در این نشست مشترک، ماهیت پروژه‌های سرمایه‌گذاری کشاورزی و امکان انعقاد قراردادهای دوجانبه با شرکت‌های سعودی متخصص در سرمایه‌گذاری کشاورزی را مورد بحث و بررسی قرار داد.

در این نشست بخش‌هایی از پرونده سرمایه‌گذاری تهیه شده توسط اداره سرمایه‌گذاری‌های کشاورزی در وزارت کشاورزی عراق بررسی و برخی از فرصت‌های موجود در این زمینه هم تشریح شد.

مشعل بن خالد الهذال، نماینده وزارت سرمایه‌گذاری و رئیس هیئت سعودی نیز از آمادگی کشورش برای همکاری موثر با طرف عراقی در موفقیت پرونده سرمایه‌گذاری بین دو کشور خبر داد.

این گفتگوها چند روز پس از آن صورت می‌گیرد که وزارت بازرگانی عراق اعلام کرد که پیشنهادهای عربستان را در مورد توسعه چشم‌انداز سرمایه‌گذاری کشاورزی در عراق دریافت کرده است.

محمد حنون، سخنگوی تجارت عراق، در 30 مارس 2023 به خبرگزاری عراق گفت که عراق بسته پیشنهادی عربستان را با هدف توسعه کشاورزی این کشور دریافت کرده است.

وی فاش کرد که در حال حاضر مذاکراتی بین بغداد و ریاض برای زیر کشت بردن زمین‌های وسیع در نزدیکی مرز عراق و عربستان در جریان است.

عربستان سعودی تجربه زیادی در زمینه سرمایه‌گذاری کشاورزی دارد و برنامه سرمایه‌گذاری کشاورزی در خارج از کشور عربستان طی سال‌های گذشته موفق به مدیریت سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در چندین کشور آفریقایی، عربی و سایر کشورها شده است.

متخصصان عراقی بر نیاز عراق به توسعه سیستم‌های کشاورزی و معرفی فناوری‌های مدرن تاکید می‌کنند و این امر به سرمایه‌گذاری عربستان برای پیشبرد این پروژه‌ها در عراق نیاز دارد.

اکتبر گذشته، عربستان سعودی حدود 24 میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در 5 کشور از جمله عراق اختصاص داد، جایی که پروژه‌های کشاورزی در خط مقدم سرمایه‌گذاری‎های عربستان سعودی قرار دارند.

اقدامات عربستان برای ورود به سرمایه‌گذاری‌های کشاورزی در عراق از زمان احیای روابط دیپلماتیک بین دو کشور در سال 2015 آغاز شد، زمانی که یادداشت‌های تفاهم و همکاری در بخش کشاورزی و سایر بخش‌ها امضا شد.

در پایان دوران حیدر العبادی، نخست وزیر اسبق عراق، گفتگوهایی بین دو کشور در مورد بازتولید تجربیات موفق عربستان در بسیاری از کشورها صورت گرفت و عربستان تمایل خود را برای سرمایه‌گذاری در صحرای عراق در مجاورت مرزهای دو کشور اعلام کرد اما این ایده‌ها عملی نشد.

در سال 2019، شرکت سعودی المراعی به عراق پیشنهاد داد که پروژه‌های سرمایه‌گذاری در زمینی به مساحت 1.7 میلیون هکتار در بادیه عراق، از جمله پروژه‌های کشاورزی، دامپروری و صنایع غذایی راه‌اندازی شود اما آنها نیز عملی نشدند.

با رشد روابط دو کشور در زمان دولت مصطفی الکاظمی، نخست وزیر سابق، در سال 2020، برجسته‌ترین پروژه کشاورزی که عربستان قصد اجرای آن را داشت، با سرمایه‌گذاری در صحرای عراق در بیابان‌های الانبار، نجف، کربلا و المثنی با مساحتی بالغ بر یک میلیون هکتار و ایجاد بیش از 60 هزار فرصت شغلی آغاز شد.

پروژه برنامه‌ریزی شده در آن زمان شامل ایجاد منطقه سبز با کاشت بیش از 10 میلیون درخت نخل و ایجاد شهرهای مسکونی و صنعتی و گاوداری‌ها بود.

با این حال، در نوامبر 2020، شرکت‌های سعودی پس از کمپینی که توسط برخی احزاب عراقی به بهانه کمبود آب در عراق راه‌اندازی شد، از لغو برنامه‌های خود برای سرمایه‌گذاری کشاورزی خبر دادند.

صلاح عریبی العبیدی، کارشناس اقتصادی می‌گوید: از زمان احیای روابط بغداد و ریاض در سال 2015، عراق مجموعه‌ای از توافقنامه‌ها را با عربستان سعودی امضا کرده است که بخش مهمی از آن مربوط به حوزه کشاورزی و توسعه چشمگیر آن است. 

وی افزود: یکی از برنامه‌های مشترک، توسعه برخی مناطق در استان‌های مثنی و الانبار و توافق بر این بود که مساحت زمین‌های زیرکشت به میزان تقریباً یک میلیون هکتار افزایش یابد.

العبیدی تصریح کرد: این توافقات در دوره‌های قبل با موانعی مواجه بود، از جمله موانع سیاسی و تهدید برخی از طرف‌ها که نمی‌خواستند عربستان به عراق وارد شود و جنبه دیگر به موضوع آب مربوط می‌شود. به خصوص که این پروژه 50 ساله است و به منابع فراوان آب نیاز دارد. در حالی که عراق در سالیان اخیر از کمبود آب رنج می‌برد.

این کارشناس اقتصادی معتقد است: بازگشت این سرمایه‌ها به دلایلی که مربوط به کم‌آبی است، مانند گذشته نخواهد بود.

از سوی دیگر عبدالرحمن المشهدانی، کارشناس اقتصادی عراقی بیان کرد: عربستان سعودی تا 100 میلیارد دلار در بخش کشاورزی عراق سرمایه‌گذاری خواهد کرد که رقم بسیار بزرگی است و فضا در جهت از سرگیری سرمایه‌ گذاری‌های سعودی در عراق فراهم است.

المشهدانی ادامه داد: با توجه به ناتوانی دولت عراق در تأمین نیازهای سرمایه‌گذاری و در حالی که بودجه اخیر این کشور برای شروع یک پروژه سرمایه‌گذاری بزرگ کافی نیست، عراق به سرمایه‌گذاری عربستان، نیاز مبرم دارد.

المشهدانی با ابراز خوشحالی از استفاده از فناوری‌های نوین کشاورزی از سوی عربستان گفت که شرکت المراعی و سایر شرکت‌ها آمادگی خود را برای ورود جدیدترین فناوری‌ها برای تولید محصولات کشاورزی اعلام کرده‌اند. استفاده از این فناوری‌ها چه برای اهداف آبیاری و کشاورزی مدرن یا فناوری‌هایی که فاقد آن هستیم مانند فناوری‌های مدرن و آزمایشگاه‌ها، بسیار ضروری است و این نوید بخش یک جهش بی سابقه در عراق است.

با توجه به بهبود روابط ایران و عربستان، آیا ایران نیز می‌تواند مشابه عراق از فرصت ایجاد شده در راستای منافع ملی و توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی بهره‌برداری کند؟

ترجمه از محسن حدادی