هر کیلو خاویار ایرانی معادل پنج تا 15 بشکه نفت برنت

به گزارش خبرنگار ایانا، خاویار به‌عنوان مهم‌ترین و عمده‌ترین محصول ماهیان خاویاری در تجارت جهانی مورد توجه قرار گرفته است. در حال حاضر این محصول در سطح خرده فروشی بازارهای جهانی گردش مالی بیش از یک میلیارد دلار دارد. خاویار ایران از دیرباز در سطح جهانی، از نظر کیفیت دارای جایگاهی ویژه بوده، و همزمان با اوج‌گیری تولید خاویار پرورشی کشور، صادرات خاویار ایران نیز روندی رو به رشد داشته است. اهمیت بالای حفظ برند خاویار ایران با توجه به میزان درآمد ارزی که می‌تواند برای پرورش‌دهندگان این محصول و اقتصاد کشور ایجاد کند، باعث شده که دغدغه تولید با بهروری بیشتر در کنار حفظ کیفیت محصول خاویار به یکی از دغدغه های مهم در توسعه صنعت شیلات در ایران بدل شود که در هشتمین همایش ملی ماهیان خاویاری به آن پرداخته شد.

لزوم حکمرانی مشارکتی در توسعه صنعت خاویار

امیر نظام براتی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم دریایی امام خمینی در این همایش به بررسی حقوقی و سیاستگذاری توسعه دریا محور در دریای کاسپین با تمرکز بر توسعه پرورش ماهیان خاویاری و تولید خاویار پرداخت و بر لزوم اعمال  حکمرانی مشارکتی و همکاری بخش خصوصی با حاکمیت در روند حکمرانی و ایجاد حکمرانی مطلوب و موثر خاویار محور تاکید کرد.

وی همچنین به موضوع کارآمدی و اثربخشی اشاره کرد و گفت: ما در حال حاضر امکانات خوبی در زمینه توسعه دریا محور در کشور داریم. ما در جنوب سواحل مکران و در شمال کشور سواحل دریای کاسپین را در اختیار داریم ولی در بسیاری مواقع به‌ویژه در سواحل جنوبی از این ظرفیت ها غفلت کرده‌ایم.

 براتی همچنین به آلودگی دریای خزر پرداخت و گفت: درصورت عدم کنترل این آلودگی با انقراض ماهیان خاویاری روبه رو خواهیم بود.

این عضو هیات علمی در ارتباط با بحث تامین بودجه برای سرمایه‌گذاری‌های داخلی و ارائه تسهیلات گفت: این اقدام باید بر اساس کارآمدی و اثربخشی باشد و تسهیلات باید به بخش خصوصی واقعی واگذار شوند.

وی ضمن تاکید بر لزوم مطالبه‌گری بخش خصوصی در قالب تشکل‌های فعال گفت: شفافیت دسترسی به اطلاعات نیز باید یکی دیگر از اصول حاکمیت باشد که بتوان حکمرانی خوب و موثر را نهادینه کرد.

استفاده از آخرین دستاوردهای علمی برای افزایش بهره‌وری در تولید خاویار

سالار درافشان، استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان ضمن ارائه نتیجه آخرین تحقیقات ارائه شده در بهبود فرایند تولید و پرورش ماهیان خاویاری و ناهنجاری‌های تولید مثلی در این ماهیان  گفت: شرایط پرورش ماهیان خاویاری منجر به ایجاد ماهیان تریپلوئیدی شده که ضمن افزایش درصد ناباروری و یا دیر باروری، در صورت تولید مثل نیز نسلی ایجاد می‌کنند که  نه برای رهاسازی و نه برای پرورش مناسب خواهند بود.

وی از فراهم بودن امکان شناسایی این تریپلوئیدها و خروج آنها از مزارع پرورشی با هدف افزایش بهروری تولید خبر داد.

درافشان همچنین گفت: امکان تعیین جنسیت ماهیان خاویاری در تمام ابعاد و سنین بنا به خواست پرورش‌دهندگان از طریق مطالعه ملکولی و آزمایش ژنتیکی در کشور فراهم شده است که در صورت استفاده از این امکان می‌توان ماهیان ماده را با هدف استحصال خاویار نگهداری و ماهیان نر را به بازار عرضه کرد.

مدیریت تغذیه و افزایش تولید خاویار

سارا آهنی یک محقق فعال در بخش خصوصی نیز با اشاره به امکان مقایسه ارزش خاویار با نفت برنت، گفت: هر کیلو خاویار بر اساس گونه ماهی که خاویار از آن استحصال می‌شود، معادل ۵ تا ۱۵ بشکه نفت برنت ایران قیمت دارد و در واقع به همان میزان که نفت می‌تواند برای ایران ارزآوری داشته باشد، خاویار هم به شرط افزایش کمیت و بهبود کیفیت، می‌تواند در درجه اهمیت قرار بگیرد.

وی تجمع چربی در گونه‌های پرورشی را به عنوان عامل کاهنده کمیت و کیفیت خاویار معرفی کرد و گفت: با اصلاح روش‌های تغذیه‌ای این عارضه تا حد غیر قابل اغماضی قابل مدیریت است.

وی با ارائه نتایج پژوهش انجام شده در دو مزرعه در کشور از افزایش 15 تا 17 درصدی تولید خاویار در صورت تحقق این اصلاحات تغذیه ای خبر داد.

بازار رو به رشد صادرات خاویار ایران

یکی از واردکنندگان خاویار ایران به کشور بلژیک در این همایش از  فروش حدود  ۵۰۰ تن خاویار در بازار و 22سهم  تنی خاویار ایران از این حجم خبر داد.

وی گفت:  تقاضا برای خاویار ایران  مشروط به امکان مدیریت بازار و تولید خاویار با کیفیت، بسیار بالا است. در حال حاضر کیفیت خاویار ایران با توجه به ویژگی‌های املاح موجود در آب دریای خزر در جهان بی‌نظیر است و ما می‌توانیم سهم بازارایران  را تا ۱۰۰ تن افزایش دهیم.

این تاجر خاویار متوسط قیمت معاملات عمده خاویار ایران را در بازار اروپا بین 1000 تا 1200 یورو اعلام کرد و گفت: در صورت ارتقاء کیفیت تولید می توان قیمت را به میزان چشمگیری افزایش داد.

وی در مقایسه کیفیت تولید خاویار ایران با سایر کشورها بیان کرد:  در حال حاضر تولید خاویار در جهان رو به افزایش است. به‌عنوان مثال در بلژیک حجم بزرگی خاویار تولید می‌شود و به کشورهای آمریکای لاتین مانند آرژانتین، برزیل، و ...  صادر می‌شود، ولی کیفیت این تولید با خاویار دریای خزر قابل مقایسه نیست.

این واردکننده خاویار ایران گفت: ایران بهترین نقاط دریای خزر را از این نظر در اختیار دارد. این سرمایه خدادادی باید مدیریت شده  و راه سرمایه‌گذاری خارجی در این خصوص باز شود.

 وی به مشکلات ارزی و پولی به دلیل تحریم ها اشاره کرد و گفت: برای واردات زعفران یا خاویار از ایران برای ما سقف مشخص شده است و ما ناچار به واردات این محصول از طریق کشورهای دیگر اروپایی هستیم. در صورتی که این مسائل حل شود، امکان سرمایه‌گذاری  در این حوزه افزایش خواهد یافت.

این فعال اقتصادی بیان کرد: در صورتی که این موانع بانکی و مشکلات تحریم حل شده و آلودگی دریای خزر کنترل شود، تولیدات خاویار حاشیه دریای خزر، با توجه به شهرت خاویار ایران، بازار قابل توجهی خواهد داشت.

گزارش: شبنم مسعودی