وقوع سیل و روان‌آب‌ها نتیجه تخریب عرصه‌های طبیعی
مرتع فقیر سیل می‌آورد
دست‌کاری‌های انسانی توان جذب خاک را کاهش داده است
ابرهای سیاه آسمان ایران را فراگرفته است. باران، تگرگ، برف و آبگرفتگی با بیم و امید همراه است. شهرنشینان در آرزوی برف ندیده زمستان و باغداران و کشاورزان نگران سرمازدگی و ریزش محصول بر اثر تگرگ و برف هستند. گروهی می‌ترسند سیل خانه و کاشانه‌شان را نابود کند و در معابر آبگرفتگی شهروندان را دچار مشکل کرده است. آیا حجم بارش‌ها بیش‌ازحد است که سیل به راه انداخته و تردد در معابر را دشوار کرده است یا عامل دیگری مسبب این امر است؟ تا چه حد برخورد سهل‌انگارانه در برابر محیط‌زیست، ما را چنین در برابر طبیعت آسیب‌پذیر کرده است؟
دکتر تقی شامخی استاد جنگل دراین‌باره به «ایانا» می‌گوید: بخش عمده‌ای از دلیل این سیل‌ها به تخریب جنگل‌ها و مراتع بازمی‌گردد. جنگل و مرتع پوشش زنده‌ای روی خاک به‌وجود می‌آورند که مانند اسفنج آب در آن‌ها نفوذ کرده و حرکت آن کند می‌شود.
او با اشاره به اینکه جانورانی که در جنگل زندگی می‌کنند نیز منافذی را در خاک ایجاد کرده که آب در آن‌ها نفوذ می‌کند، می‌افزاید: همچنین ریشه گیاهان باعث ذخیره آب می‌شوند، بنابراین هرکجا که گیاه و بوته‌ای رشد کند وقوع سیل در این مناطق کاهش می‌یابد.
این استاد جنگل ادامه می‌دهد: بالا آمدن سطح آب‌های زیرزمینی، تغذیه چشمه‌ها و قنات‌ها از دیگر کارکردهای جنگل‌ها و مراتع در زمان بارش‌های جوی است، اما ما با تخریب این عرصه‌ها باعث شده‌ایم این آب‌ها به سیل تبدیل شوند و نتوانند در خاک نفوذ کنند.
کاهش بارش برف از دیگر مواردی بود که شامخی در توضیح سیل‌ها به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: در سال‌های اخیر در مناطق کوهستانی بارش برف کم شده است. برف به‌تدریج آب می‌شود و در زمین نفوذ می‌کند، اما با افزایش درجه حرارت به جای برف، باران می‌بارد که همین امر امکان وقوع سیل را افزایش می‌دهد. اگر در کوهستان الآن 20 میلی‌متر باران می‌بارد این امر می‌توانست یک برف 20 سانتی‌متری باشد که دو ماه فرصت برای آب شدن و نفوذ در زمین داشت.
او می‌افزاید: زمانی که در زمستان زمین سرد باشد و خاک یخ بزند این امر باعث می‌شود خاک تغییر حجم دهد و برای نفوذ آب در بهار نرم‌تر شود، اما زمینی که یخ نزند سفت است و خاک توان جذب آب خود را از دست می‌دهد، در این حالت هر بارشی وقوع سیل را به همراه دارد.
حسن اکبری معاون فنی اداره کل یزد نیز به «ایانا» می‌گوید: تخریب طبیعت و سیل گرچه با هم ارتباط دارند، اما تنها عامل آب‌گرفتگی‌ها و سیل‌های اخیر این موضوع نیست.
او عنوان می‌کند: در روزهای گذشته ما در مدت کوتاهی باران‌های شدید داشتیم که در برخی نقاط میزان بارش با یک سال یک منطقه برابری می‌کند. این امر باعث راه افتادن روان‌آب‌ها می‌شود که نتیجه آن آبگرفتگی است.
این کارشناس اضافه می‌کند: در برخی مناطق استان یزد درعین‌حال ما شاهد خاک‌برداری‌های گسترده بودیم که باعث تجمیع آب باران شد. به‌عنوان‌مثال در میبد و در مجاور روستای نیوک خاک‌برداری صورت‌گرفته برای راه‌سازی یک تالاب کوچک را بر اثر این بارندگی‌ها ایجاد کرده است که از جذب آب در سفره‌های زیرزمینی جلوگیری می‌کند.
او می‌گوید: اگر این تخریب‌ها صورت نگرفته یا پس از جاده‌سازی خاک‌برداری‌ها بازسازی می‌شد ما شاهد تجمیع این روان‌آب‌ها نبودیم. همچنین در برخی مناطق این استان نیز تخریب‌های صورت‌گرفته برای معادن باعث شده آب در جاده‌ها جاری شود که همین امر تشدید فرسایش آبی را به همراه داشته است.
دیدگاه تان را بنویسید