زعفران‌ و کلبه‌های بوم گردی معیشت مکمل‌اند

داریوش بیات، مدیر ملی پروژه هیرکانی در گفت‌وگو با «ایانا» با اشاره به اینکه این پروژه در موضوع توسعه روستایی کاملاً موفق بوده است، عنوان می‌کند: در حوزه معیشت مکمل، فعالیت‌های گسترده‌ای انجام شده و در پایلوت‌های پروژه گردشگری و طبیعت‌گردی در حال توسعه است.

او می‌افزاید: با توجه به موفقیت برنامه‌های بوم‌گردی و اقامتگاه‌ها، از طرف جامعه محلی درخواست‌های مکرر برای ایجاد کلبه‌های بوم‌گردی داریم. به‌عنوان مثال در یوش از یک کلبه بوم‌گردی به سه نمونه موفق رسیده‌ایم، در مینودشت و بلیران یک کلبه راه افتاده و در زیلکی رود و فریرود هم کلبه‌های بوم‌گردی موفق بوده‌اند.

مدیر ملی پروژه هیرکانی درباره کشت جایگزین به‌عنوان یکی از راهکارهای افزایش درآمد برای جامعه محلی بیان می‌کند: در مینودشت کاشت زعفران و گل گاوزبان توانسته است درآمد زیر یک میلیون در هکتار را به 10 میلیون تومان افزایش دهد و برای همین منظور یک روز بعد از نیمه‌شعبان جشنواره گل گاوزبان را در منطقه داریم.

او درباره محصول برداشت‌شده از زمین‌های کشاورزی در مینودشت می‌گوید: سال گذشته در یک هکتار زمین 2.5 کیلوگرم زعفران داشتیم که حتی با کاهش قیمت زعفران از شش میلیون تومان به 4.5 میلیون تومان باز هم جامعه محلی توانست 10 میلیون کسب درآمد داشته باشد.

صنایع‌دستی از دیگر حوزه‌هایی است که پروژه هیرکانی در موضوع معیشت مکمل دنبال می‌کند. بیات دراین‌باره عنوان می‌کند: در قلعه قافه کارگاه‌های صنایع‌دستی راه‌اندازی و به‌خوبی سازمان‌دهی شده است. این کارگاه همچنین دارای بخش بازار و حساب‌رسی هست و قرار است در سال جاری تعداد دستگاه‌های آن‌ها افزایش پیدا کند. در بلیران نیز 30 زن روستایی تعاونی خود را ثبت و امسال کارگاه جداگانه‌ای برای صنایع‌دستی راه‌اندازی می‌کنند.

او پایداری را مزیت اجرای این پروژه‌ها می‌داند و می‌گوید: با خروج پروژه از پایلوت‌ها، معیشت شکل گرفته پابرجا خواهد بود و جامعه محلی می‌تواند محصولات را تولید و بازار را برای آن‌ها پیدا کند.

جنگلداری اجتماعی یکی از اهداف پروژه هیرکانی است، آیا این موضوع محقق شده است؟ بیات عنوان می‌کند: در پروژه قرار بود جنگلداری اجتماعی دنبال شود، اما شاهدیم با تقویت معیشت محلی علاقه مردم به حفاظت ایجاد شده است. به‌عنوان مثال گروه زنان در مینودشت درخواست کرده‌اند بخشی از جنگل در اختیار آن‌ها گذاشته شود تا از آن حفاظت کنند، این در حالی است که ما در ابتدا قصد داشتیم معیشت‌هایی را از جنگل برای آن‌ها ایجاد کنیم که حفاظت و بهره‌برداری اتفاق بیفتد.

او می‌گوید: درعین‌حال برای دستیابی به جنگلداری اجتماعی درصددیم طرح‌هایی را تهیه و آن‌ها را اجرایی کنیم و نمونه آن سه طرح پارک جنگلی در بلیران آمل و زلال‌رود گیلان است.

این مقام مسئول درباره مشکلاتی که جامعه محلی در گرفتن طرح‌های جنگلداری با آن روبه‌رو است، عنوان می‌کند: در واگذاری این طرح‌ها، شرکت تعاونی‌های روستایی با مشکل گرید روبه‌رو هستند. آن‌ها سرمایه اولیه لازم را ندارند و قوانین موجود تنها واگذاری را به شرکت‌هایی می‌دهد که سپرده و تخصص لازم را داشته باشند. به این ترتیب این شرکت‌ها نمی‌توانند در مزایده در قیاس با شرکت‌های خصوصی موفق شوند.

او برای تغییر در قوانین واگذاری را خواستار شده و اضافه می‌کند: جامعه محلی تنها در صورت این تغییر می‌تواند وارد عرصه رقابت شود و سهم خود را در حفاظت به شرط بهره‌برداری پایدار ایفا کند./