در نشست تخصصی شاهنامه‌نگاری در دوره قاجار مطرح شد
تأثیر زیاد هنر اروپایی بر نقاشی ایرانی در دوره قاجار
در دوره اوایل قاجار تأثیر نگارگری ایرانی بیشتر است
از شهنشاهنامه صبا نسخه‌های دیگری در کتابخانه مجلس شورای اسلامی، موزه بریتانیا و کتابخانه ملی وین موجود است.
نشست تخصصی شاهنامه‌نگاری در دوره قاجار با محوریت «شهنشاهنامه صبا» در مؤسسه کتابخانه و موزه ملی ملک برگزار شد.
به گزارش ایانا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سیدعبدالمجید شریف‌زاده، دبیر علمی همایش ملی هنر ایران در دوره قاجار در این نشست علاوه بر معرفی کلی همایش و محورهای آن، به واکاوی این نسخه پرارزش پرداخت.
به گفته این استاد دانشگاه و نگاره‌پژوه، نسخه خطی شهنشاهنامه از آثار ارزشمند موجود در گنجینه خطی کتابخانه و موزه ملی ملک، اثر فتحعلی بن‌محمد صبا، ازجمله آثار مجموعه وقفی حاج‌حسین آقاملک؛ واقف و بنیانگذار کتابخانه و موزه ملی ملک محسوب می‌شود که قدمت آن به قرن 13 هجری قمری و دوره قاجار برمی‌گردد.
او افزود: «از این کتاب دو نسخه در کتابخانه ملک موجود است که یکی از آن‌ها بدون نگاره و نسخه مورد بحث در 438 ورق، چهار ستون، 20 سطر و 25 نگاره است.»
او با بیان این نکته که اشعار این کتاب به قلم میرزا عبدالوهاب نشاط موسوی اصفهانی ملقب به معتمدالدوله نگاشته شده است، گفت: «این دیوان بروزن شاهنامه فردوسی با 40 هزار بیت در مدت سه سال به نظم درآمده که موضوع آن بیشتر درباره فتحعلی شاه قاجار و درگیری‌های زند و قاجار است.»
شریف‌زاده افزود: «از شهنشاهنامه صبا نسخه‌های دیگری هم در کتابخانه مجلس شورای اسلامی، موزه بریتانیا و کتابخانه ملی وین موجود است.»
رئیس پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به تأثیر هنر اروپایی بر نقاشی ایرانی در دوره قاجار گفت: «مکتب نگارگری قاجار را می‌توان به سه دوره شامل دوره اوایل قاجار، دوره میانی و دوره اواسط قاجار تقسیم کرد.»
او در توضیح این دوره‌ها گفت: «در دوره اوایل قاجار تأثیر نگارگری ایرانی بیشتر است، اما در دوره میانی، نگارگری بینابین نقاشی ایرانی و اروپایی قرار دارد و در دوره اواسط قاجار شاهد تأثیر بسیار زیاد هنر اروپایی بر نقاشی ایرانی هستیم.»
او افزود: «شهنشاهنامه صبا متعلق به دوره میانی مکتب قاجار است و در نگاره‌های این نسخه تأثیر نقاشی اروپایی بیشتر در پس‌زمینه‌ها دیده می‌شود، در برخی رعایت پرسپکتیو و در برخی ضدپرسپکتیو نیز دیده می‌شود همچنین استفاده از ترکیب‌بندی و خطوط عمودی و افقی و تضاد بین رنگ زمینه و موضوع‌های اصلی بسیار واضح است.»
به گفته شریف‌زاده، ترکیب‌بندی خلاصه، فضاسازی ساده و سرعت بالای کار در این نگاره‌ها نشان‌دهنده کم شدن توجه به نگارگری ایرانی از این دوران است.
او افزود: «پنج اثر در این نسخه به رقم محمدحسن افشار (نقاش‌باشی دوره قاجار) است.»/
دیدگاه تان را بنویسید