نقش محرک ژنی در از بین بردن آفات

به گزارش ایانا به نقل از Phys.org ٬ آنچه «محرک ژن» نام دارد سرعت عمل چرخه تکامل را بالا می‌برد و آن ویژگی مهندسی‌شده را به تمام محصولات٬ از یک نسل به نسل دیگر منتقل کند. مثلا اگر یک نمونه دست‌کاری شده ژنتیکی وارد طبیعت شود بسته به زن یا مرد بودن آن ویژگی می‌تواند موجودات و آفات مورد نظر را برای طولانی مدت از بین ببرد.

مالاریا سالانه جان نیم میلیون نفر را که اکثرا در آفریقا زندگی می‌کنند از بین می‌برد. برای فعالان سلامت که برای جلوگیری از شیوع مالاریا مبارزه می‌کنند و برای طرفداران حفاظت از منابع طبیعی که برای نجات جان پرندگان از ابتلا به مالاریای پرندگان و جوندگان مزاحم تلاش می‌کنند٬ کارکرد محرک ژنی غیر قابل باور است. اما بعضی از دانشمندان می‌گویند که نتیجه آن مثبت خواهد بود. بعضی دیگر اما از تاثیرات آن بر محیط زیست ابراز نگرانی می‌کنند.  

ویرجینی کورتیر٬ بیولوژیست موسسه ژاک منود در پاریس با اشاره به تکنیک اصلاح ژنی که تحول بزرگی ایجاد کرده می‌گوید: «استفاده از محرک ژنی CRISPR باعث ناهنجاری اکولوژیکی می‌شود». کورتیر اخیرا در مجله امبو ریپورتز می‌نویسد: «خواهیم دید که گروه‌های مختلف در صنعت کشاورزی و مواد غذایی٬ ژنوم آنچه به آن آفت می‌گویند را اصلاح کنند. آنها با استفاده از  محرک ژن تغییرات ناگهانی مختلفی ایجاد کنند که همزمان با ایجاد وابستگی بیشتر انسان به آنها٬ تاثیرات طولانی مدتی بر اکوسیستم می‌گذارند».

مخالفان خواستار توقف موقت استفاده از محرک ژنی در طبیعت شده‌اند چون تغییرات ناگهانی ایجاد شده در طبیعت ممکن است وارد گونه‌های دیگری شوند و یا در سطح بیشتری پخش شوند. اما با این حال به دلیل نبود قوانین داخلی و بین‌المللی می‌توان در چند سال آینده از این تکنولوژی در مزارع بزرگ استفاده کرد.

گیلاس چینی

جیم توماس٬ مدیر تحقیقات گروه ای‌تی‌سی٬ سازمان مردم نهاد کانادایی که بیوتکنولوژی‌های خطرناک را تحت نظر می‌گیرد و همچنین نویسنده اصلی گزارش پیشرفت تکنولوژی در کشاورزی صنعتی است. او می‌گوید: «محرک ژنی کشاورزی را هدف قرار داده است».

محرک ژنی حداقل در آمریکا رد پای خود را به جای گذاشته است. مثلا انجمن‌هایی که نماینده مرکبات و گیلاس آمریکایی هستند محرک‌های ژنی را برای از بین بردن آفت‌هایی سفارش داده‌اند که سلامت محصولات و بذرهای آنها را تهدید می‌کنند.

در ژانویه گذشته٬ شورای بازرگانی گیلاس کالیفرنیا اشاره کرد که در توسعه «کاربردی» محرک ژنی «پیشرفت‌های قابل توجهی»  برای از بین بردن مگس‌های میوه که باغ‌های گیلاس٬ هلو و آلو را نابود می‌کنند صورت گرفته است. این گروه اعلام کرده «برنامه ما این است که به آزمایش‌هایمان در محیط‌های تحت کنترل ادامه می‌دهیم و در نهایت از آن در مقیاس بزرگتر استفاده خواهیم کنیم».

سال گذشته دانشمندان داشنگاه کالیفرنیا در سن دیگو چند شرکت راه‌اندازی کردند تا محرک‌های ژنی را به بازار عرضه کنند. از بعضی از این محرک‌ها برای حشرات و گیاهان استفاده می‌شود و از بقیه برای موش‌های آزمایشگاهی و سگ خانگی.

تولیدکننده‌های بزرگ مواد شیمیایی کشاورزی و تراریخته مانند مونسانتو-بایر٬ سینجنتا-کم‌چاینا و دو دوپان به دنبال ضرورت استفاده از تکنولوژی هستند. توماس می‌گوید:‌ «محرک‌های ژنی فرصت‌های جدیدی را برای کسب درآمد بیشتر و رفع مشکلاتی که کشاورزان با آن روبه‌رو هستند بوجود می‌آورد»٬ اما با یک ترفند جدید: به جای آنکه درختان در برابر آفت مقاوم‌تر شوند٬‌ تکنولوژی محرک ژنی آفت‌ها را اصلاح می‌کند تا آسیبی نرسانند و یا برای نابودی آن‌ها برنامه‌ریزی می‌کند.

ممنوعیت موقت

در روز جهانی غذا٬ نزدیک به ۲۰۰ نهاد مدنی و اعضای گروه‌های کشاورزی در مزارع کوچک تقاضانامه‌ای را با حمایت بسیاری از کشورهای در حال توسعه منتشر کرده و«ممنوعیت جهانی برای پخش محرک‌های ژنی» را درخواست کردند.

نهادهای بسیاری از تکنولوژی‌های محرک ژنی حمایت می‌کنند که شامل ارتش آمریکا٬ بنیاد بیل و ملیندا گیتس و فیس‌بوک می‌باشد.