تخریب شاهوار فرسایش خاک را تشدید کرده است

او درباره سابقه تأسیس این معدن درگفتگو با خبرنگار گروه محیط زیست ایانا می‌گوید: از سال 1389 مجوز اولیه برای بهره‌برداری از کوهستان شاهوار توسط این معدن گرفته شد و در سال‌های 90 و 91 اعتراض‌هایی نسبت به آن توسط فعالان محیط‌زیست و جامعه محلی صورت گرفت.

این فعال محیط‌زیست با اشاره به درگیری بین مردم روستای تاش با صاحبان ماشین‌ آلات معدن در سال‌های ابتدایی کار معدن بوکسیت جاجرم عنوان می‌کند: در این درگیری نیروی انتظامی وارد شد و با توجه به خسارت‌های وارده به ماشین آلات، کار به دادگاه و بازداشت برخی اهالی کشید. حتی در این دوره شکایتی علیه جمعیت دیده‌بان طبیعت به عنوان تحریک‌کننده مردم در برابر معدن کاران مطرح شد  اما خوشبختانهدر دادگاه این تشکل زیست محیطی با رای قاضی تبرئه شد.

او می‌افزاید: پس از این درگیری مردم محلی در حاشیه قرار گرفتند و رویه مدیران معدن بوکسیت جاجرم نیز تغییر یافت. آن‌ها چند نفر از اهالی را استخدام کرده و مجموعه خدماتی را برای روستای تاش ایجاد کردند. در این دوره همچنین جاده مستقلی برای معدن کشیده شد که نتیجه آن تخریب مراتع و قطع 300 درخت کهنسال ارس بود.

جاده‌سازی در جنگل ابر نگاه همه فعالان محیط‌زیست شاهرود را از شاهوار به این جنگل معطوف کرد، ولیان با اشاره به این مطلب عنوان می‌کند: تا اینکه در سال‌های گذشته جاده‌سازی در جنگل ابر، نگاه همه فعالان محیط‌زیست شاهرود را از شاهوار به این جنگل معطوف کرد، در این دوره تمرکز روی معدن بوکسیت و کوهستان شاهوار کمرنگ شد، هر چند که ما فکر نمی‌‌کردیم به واسطه مجوز محدود بهره‌برداری، تخریب در ارتفاعات به این شکل وسیع ادامه پیدا کند. در این سال‌ها همچنین صاحبان معدن با بازسازی جاده روستای تاش و برخی امتیازات، انجمن‌های محیط‌زیستی شاهرودی را هم محکوم کردند.

ولیان در پاسخ به اینکه چرا انجمن‌های محیط‌زیستی با این معدن مخالف‌اند می‌گوید: ایران رتبه اول فرسایش خاکی را در جهان دارد و آنچه در این معدن اتفاق می‌افتد نمونه‌ای از فرسایش شدید به واسطه بهره‌برداری‌های گسترده است.

تشدید بحران آب از دیگر مواردی است که این عضو کمیته نجات شاهوار عنوان کرده و می‌افزاید: با از بین رفتن مراتع و پوشش گیاهی، توان جذب بارش‌های جوی در منطقه کاهش پیدا کرده است. همچنین در جریان تخریب‌ها و معدن‌کاوی های صورت گرفته، دو چشمه استراتژیک شاهرود یعنی چشمه خرسی و چشمه آهار در شاهوار کور شده‌اند. سایر منابع آبی منطقه نیز  در جریان این فعالیت‌ها دچار آلودگی با فلزات سنگین شده‌اند که باید درباره آن تصمیم جدی گرفته شود.

او از معدن‌کاوی به عنوان تهدیدی برای حیات‌وحش غنی شاهوار نام برده و بیان می‌کند: جاده معدن در سال‌های اخیر به محلی برای تردد شکارچی‌ها تبدیل شده است. علاوه بر آن ما شاهد حضور افرادی هستیم که  به بهانه معدن به منطقه وارد شده و شکار خود را انجام می‌دهند و آن را با همین ماشین‌ها جابجا می‌کنند.

او می‌افزاید: با پیگیری‌ها و اطلاع‌رسانی‌های کمیته نجات شاهوار، حفظ این کوهستان در شهرستان شاهرود به یک دغدغه عمومی تبدیل شده است. شبکه‌های اجتماعی به شکل مرتب خبرهای مرتبط با این منطقه را پوشش  می‌دهند و همه در جریان اتفاقات روی‌داده در این منطقه هستند به‌طوری که اگر در زمان حاضر قرار باشد تجمعی در این زمینه برگزار شود ،بیش از دو هزار نفر در آن شرکت خواهند کرد.

نظر مسئولین درباره این معدن چیست؟

ولیان معتقد است مسئولان شهرستانی مخالف حضور بهره‌برداری از کوهستان شاهوار هستند و این موضوع را بارها در برخی محافل گفته اند. با این حال آن‌ها به شکل عمومی از مخالفت خودداری می‌کنند هر چند در این زمینه موافقتی نیز ابراز نمی‌کنند.

اما برنامه بعدی برای حفاظت از کوهستان شاهوار به عنوان بلندترین قله البرز شرقی و یکی از منابع اصلی آب شاهرود، چیست؟ ولیان از برگزاری یک همایش در دانشگاه صنعتی شاهرود خبر می‌دهد و می‌گوید: به واسطه بهره‌برداری‌های سیاسی که ممکن است از تجمع‌های اعتراضی صورت گیرد، این گزینه از دستور کار خارج شده و ترجیح دادیم در یک همایش ابعاد مختلف این تخریب‌ها را بررسی کنیم. با این همایش امیدواریم اطلاعات درست و منطقی در اختیار مخاطبان قرار دهیم و به مسئولان در اتخاذ  تصمیم درست و کارشناسی کمک کنیم.