سگ‌های تازی، «ترافل یاب» شدند

به گزارش خبرنگار ایانا، بهار که می‌شود، هیچ گیاهی از دست بهره‌برداران غیرمجاز در امان نیست. کافی است در بازارهای سراسر کشور قدم بزنید تا انواع گونه‌های خوراکی و دارویی کوهی را برای طبخ غذا به شما عرضه شود. اما در این میان تجارت قارچ ترافل، این روزها به تجارتی پر سود تبدیل شده است. علاوه بر گونه‌های مرتعی که از دست متخلفان در امان نیست، نام قارچ‌ها به‌ویژه قارچ ترافل هم در سر لیست گونه‌های کشف شده از دست متخلفان قرار دارد.

قارچ ترافل که نوعی قارچ خوراکی گران قیمت و کمیاب است، گویا مشتریان زیادی دارد. کوهنوردان در جنگل‌های لوه استان گلستان و روستاهای اطراف شهرستان‌های گالیکش و کلاله گزارش می‌کنند که هر روز صبح تعداد زیادی از ساکنان محل با وسایل نقلیه شخصی وارد جنگل‌های منطقه شده و با استفاده از ابزارهای فلزی که یک طرف آن بیلچه و طرف دیگر آن چنگک است و با ابتکار خودشان ساخته شده، به کندوکاو در زمین‌های جنگلی منطقه برای پیداکردن قارچ مشغول می‌شوند.

کوهنوردان گزارش می‌کنند که افراد متخلف به کمک سگ‌های تازی دست‌آموز، محل قارچ‌های ترافل را شناسایی کرده و آنها را جمع‌آوری می‌کنند. آنها صبح زود و قبل از طلوع آفتاب، جویندگان قارچ ترافل را به همراه سگ‌های تازی خود مشاهده می‌کنند که با موتور، جاده‌های جنگلی را در می‌نوردند تا قارچ‌هایی که زیر خاک مدفون شده را پیدا و جمع‌آوری کنند.

کوهنوردان می‌گویند که جویندگان ترافل عموما تا قبل از ظهر، با کیسه‌هایی مملو از قارچ از دامنه کوه به پایین حرکت می‌کنند تا این قارچ‌ها را به سر شبکه‌ای که گویا کار جمع‌آوری این قارچ را به عهده دارد، برسانند.

شدت و تراکم حضور اهالی در سطح جنگل‌های منطقه به‌حدی است که خاک کف جنگل در اکثر مناطق به‌صورت شخم‌زده و به‌هم‌خورده دیده می‌شود. تردد اهالی در جاده‌های خاکی و جنگلی منطقه بسیار افزایش یافته است. این در حالی است که برداشت این قارچ از جنگل‌های هیرکانی سبب از بین رفتن بذرها و نهال‌های کوچک درختان، برهم خوردن نظم خاک جنگل و سُست شدن و فرسایش آن و در نهایت خشک شدن درختان می‌شود.

تخریب جنگل با جمع‌آوری قارچ ترافل

لذیذترین و گران‌قیمت‌ترین نوع قارچ ترافل دارای پوسته سیاه‌رنگ است که به‌طور طبیعی در مناطق جنگلی شرق استان گلستان یعنی گالیکش و کلاله می‌روید. این قارچ که در عمق تقریباً ۵ تا ۳۰ سانتی‌متری خاک و در مجاورت ریشه گیاهان رشد می‌کند، شکلی شبیه به سیب‌زمینی داشته و اندازه آن از یک فندق تا یک پرتقال متغیر است. اساساً ترافل یک قارچ همزیست با گیاهان بوده و بدون حضور گیاه قادر به ادامه حیات نیست. بنابراین در جایی که پوشش گیاهی نیست، این قارچ هم وجود ندارد.

جمع‌آوری شدید قارچ ترافل سبب تخریب جنگل‌ می‌شود. از آنجایی‌که محل رویش دنبلان سیاه با چنگک و بیل زیرورو می‌شود، با شخم زدن خاک کف جنگل، زادآوری طبیعی کاملاً نابود می‌شود و ادامه حیات جنگل به خطر می‌افتد.

اما دلیل تمایل به جمع‌آوری این قارچ چیست؟ بر اساس اطلاعاتی که در منابع مختلف آمده است قارچ ترافل به کاهش قند خون در افراد دیابتی، درمان بیماری‌های چشمی، درمان بیماری‌های ناشی از پیری و بهبود قوای جنسی کمک می‌کند. این قارچ همچنین اثرات ضدمیکروبی و اثرات آنتی‌اکسیدانی در برابر انواع سرطان داشته و از کبد محافظت می‎کند. به دلیل این خواص، در سراسر جهان، تلاش‌هایی برای کشت این گونه در مزارع و به صورت پرورشی هم انجام شده است.

قیمت 450 هزار تومانی هر کیلو قارچ دنبلان

میل به مصرف قارچ ترافل به دلیل خواص دارویی آن و توسعه زیرساخت‌های خرید و فروش مجازی، باعث شده کار تجارت این محصول قاچاق برای متخلفان راحت‌تر شود. با یک جستجو در فضای مجازی، در می‌یابید که قیمت هر کیلوگرم انواع قارچ ترافل خوراکی بین 250 تا 450 هزار تومان اعلام شده است. بالاترین قیمت هم مربوط به قارچ‌های خوراکی جنگلی است.

آن‌طور که مطلعان می‌گویند، قاچاقچیان استان گلستان، بیشتر با اهداف صادراتی اقدام به جمع‌آوری قارچ ترافل می‌کنند. به همین دلیل در تیرماه سال 1400، با تلاش‌های انجام شده صادرات قارچ ترافل هم ممنوع اعلام شد تا انگیزه متخلفان برای جمع‌آوری این گونه ارزشمند کاهش یابد.

آمار جالب توجه محوله‌های مکشوفه

اما گویا دروازه‌های قاچاق آنقدر باز هست که تدابیر سازمان منابع‌طبیعی و آبخیزداری برای مقابله با خروج غیرقانونی این قارچ از کشور چندان کارگر واقع نشود.

آمارهای کشف محموله‌های ترافل در همین چند روز ابتدای سال جدید، نشان می‌دهد که بساط این تجارت پرسود، به این سادگی‌ها جمع شدنی نیست. پنجم فروردین امسال بود که جانشین فرمانده انتظامی شهرستان رامیان از شناسایی و توقف یک دستگاه خودرو حامل قارچ‌ ترافل در این شهرستان خبر داد.

سرهنگ دوم حسن شیخی از کشف دو کیلوگرم قارچ ترافل قاچاق در یک خودرو خبرداده و می‌گوید: در این عملیات یک متهم دستگیر و پس از تشکیل پرونده به مراجع قضائی معرفی شده است.

20 فروردین نیز فرمانده انتظامی کلاله از توقیف 2 دستگاه خودرو سواری پژو و کشف 104 کیلو ترافل قاچاق در این شهرستان خبر می‌دهد.

سرهنگ سید خلیل هاشمی با اشاره به اینکه در پی اطلاع واصله مبنی بر جابجایی مقداری ترافل قاچاق توسط 2 دستگاه خودرو پژو در سطح شهرستان، موضوع در دستور کار ماموران یگان امداد قرار می‌گیرد، از معرفی متهمان به مراجع ذیصلاح خبر می‌دهد. ارزش ریالی محموله قاچاق کشف شده در این عملیات بر اساس اعلام کارشناسان، یک میلیارد و 800 میلیون ریال برآورد می‌شود.

در روزهای اخیر نیز جانشین انتظامی استان سمنان از کشف قارچ ترافل قاچاق به ارزش ۷ میلیارد ریال در شهرستان شاهرود خبر می‌دهد.

سرهنگ سیدعلی میراحمدی اعلام می‌کند که در هنگام گشت زنی و کنترل خودروهای عبوری، به یک دستگاه وانت مزدا مظنون و آن را متوقف می‌کنند. از این خودرو، 350 کیلوگرم قارچ ترافل کشف می‌شود که بر اساس اعلام نظر کارشناسی، ارزش آن هفت میلیارد ریال برآورد شده است.

آن طور که جانشین انتظامی استان سمنان خبر می‌دهد، در این عملیات یک متهم دستگیر و به مراجع قضایی معرفی می‌شود.

ممنوعیت برداشت ترافل سیاه

ترحم بهزاد، مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی درباره قاچاق قارچ ترافل می‌گوید: در مجموع در کشور ۴ نوع قارچ داریم که شامل قارچ دنبلان کوهی قرمز، سفید، قهوه‌ای و سیاه است. برداشت و بهره‌برداری از ترافل سیاه ممنوع اعلام شده است.

وی می‌گوید: ترافل (قارچ سیاه) در کلاله استان گلستان رویش دارد اما به دلیل همزیستی با جنگل، برداشت آن ممنوع اعلام شده است چون اغلب اینها به صورت نارس برداشت می‌شوند لذا نتیجه آن خشک شدن ریشه درختان جنگل خواهد بود.

به گفته بهزاد، برداشت بی‌رویه و غیراصولی از عرصه‌های طبیعی باعث از دست رفتن پوشش خاک شده و فرسایش سطحی هزاران تن خاک را به دنبال خواهد داشت.

گزارش از لیلا مرگن