شیرین کامی از تولید قندوشکر داخلی

بهمن‌ماه سال 96 بود که وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد «واردات شکر ممنوع است» این ممنوعیت دو حسن داشت یکی رسیدن به خودکفایی در تولید شکر و قند و دیگری، اصلاح الگوی مصرف شکر، چراکه میزان مصرف قند در کشور ما از حد میانگین جهانی بالاتر است.

روند افزایش واردات شکر در سال‌های اخیر از دهه 80خورشیدی شروع شد. هرچند که در سال‌های 82 و 83 میزان واردات بسیار کمتر از تولید بود اما در سال‌های بعد فاصله تولید و واردات شکر کم شد تا سال 85 که به یکباره میزان واردات (دو میلیون و 527 هزار تن)  شکر حدود دو برابر تولید (یک میلیون و 258 هزار تن) آن شد. این در حالی است که در تمام سال‌های گذشته میزان سرانه مصرف شکر تغییر چندانی نکرده است. میزان مصرف سرانه شکر در ایران حدود 30 کیلوگرم بوده هر چند از سال 90 به بعد سعی شده تا میزان سرانه مصرف کاهش پیدا کند.

در سال‌های بعد از 85 تا سال 92 همیشه واردات شکر بیش از میزان تولید (با اختلاف زیاد و حتی بیش از مصرف داخلی) بوده است. در واقع از سال 92 به بعد با توجه به تمهیدات وزارت جهاد کشاورزی به عنوان نخستین متولی تولید محوصلات کشاورزی و غذایی، روند واردات کاهش یافت. به طوریکه بر اساس آمار اتحادیه قندوشکر و گمرک جمهوری اسلامی ایران در سال 96 میزان تولید (یک میلیون و 97974 هزار تن) شکر در داخل بیش از دو برابر واردات (842 هزارتن) شد.

دلیل این تغییر محسوس در میزان تولید شکر در داخل بیشتر به سیاست‌گذاری وزارت جهاد بستگی داشت. هر چند که کشت چغندر قند از جمله کشت‌های آب‌بر محسوب می‌شود اما با تغییرات لازم، میزان تولید چغندر قند و پیامد آن تولید شکر بالا رفت.

تغییر الگوی کشت و کشت پاییزه در مناطق دیگر مانند جنوب و غرب کشور توانست صنعت قند و شکر کشور را نجات دهد. در شرایط عادی، استان خراسان قطب تولید چغندر قند است. اما با تغییر زمان کشت از بهار به پاییز در استان‌هایی مانند فارس، خوزستان و حتی گلستان منطقه مناسبی برای کشت شدند. در عین حال به دلیل بارش‌های زمستان و پاییز این نوع کشت نیازی به آبیاری بالایی نداشت.

این تغییرات باعث شد تا بخش مهمی از کارخانه‌های تولید قند و شکر از تعطیلی نجات پیدا کنند، قیمت قند و شکر داخلی کاهش پیدا کند و واردات به صرفه نباشد و در عین حال نیازهای داخلی هم تامین شود.