تداوم خودکفایی گندم مستلزم مبارزه با سن غلات است/ لزوم ترویج مبارزه در سال زراعی پیش رو

سعید معین در گفت‌وگوبا خبرنگار ایانا، با اشاره به درگیری هر ساله ۲۸ استان کشور به مبارزه با سن غلات بیان کرد: بر اساس طبقه‌بندی‌های سازمان کشاورزی و غذای ملل متحد، بعد از آب به عنوان مهمترین عامل محدود کننده کشت گندم، آفت کلیدی سن غلات در خاورمیانه بیشترین خسارت را می‌تواند به کشت گندم وارد کند.

وی در شرایط ویژه این روزهای کشور، با توجه به پیش‌بینی کاهش بارندگی در منطقه، مبارزه با این آفت را ضروری قلمداد کرد و گفت: در همه دنیا، گندم و جو استراتژیک‌ترین مواد غذایی کشورها محسوب می‌شوند. بر اساس آمار به طور متوسط حدود ۶۰ درصد کالری و ۳۰ درصد پروتئین مورد نیاز جامعه از طریق نان تامین می شود. با افزایش تورم در کشور و کاهش قدرت خرید، تکیه مردم بر نان مصرفی افزایش پیدا می‌کند و مواد مغذی موجود در گندم برای حفظ امنیت و سلامت غذای مردم به طور ویژه مد نظر قرار می گیرد. بدون شک سیاستگذاری و تلاش کشور برای دستیابی و حفظ خودکفایی در تولید گندم نیز، به دلیل علم به همین واقعیت است.

مدیر آفات عمومی و همگانی سازمان حفظ نباتات خاطرنشان کرد: سن غلات بین آفات همگانی دسته‌بندی می‌شود. به این معنی که ردیابی، نمونه برداری و سیاستگذاری مبارزه با آن بر عهده سازمان حفظ نباتات و سازمان‌های جهاد کشاورزی استانها، به نمایندگی از طرف دولت بوده، و هزینه سم، خرید یا اجاره سمپاش و سمپاشی را خود کشاورز می پردازد.

وی افزود: در حال حاضر حداقل هزینه برای سمپاشی هر هکتار از اراضی چیزی در حدود 800 هزار تومان است. در شرایطی که به دلیل پیش‌بینی کاهش نزولات جوی، احتمال بر پایین بودن میزان برداشت، به ویژه در دیم‌زارها است، کشاورز اقدام به مبارزه را به صرفه تلقی نخواهد کرد. در چنین شرایطی حفظ نباتات باید نسبت به تبلیغ و ترویج مبارزه با آفاتی از این دست اقدام کند.

معین در آستانه آغاز فصل جدید مبارزه با این آفت گفت: از اواسط بهمن ماه، مباره با سن مادر در مزارع استان‌های گرمسیر آغاز شده و به تناسب، در استانهای معتدل تا سردسیر، تا نیمه دوم فروردین ماه و نیمه اول اردیبهشت ماه ادامه پیدا می‌کند.

وی توضیح داد: در این مرحله سن مادر از جوانه‌های مرکزی گندم تغذیه کرده و آنها را از بین می‌برد. در نتیجه در مزارع تراکم بالا، گندم حالت چمنی پیدا کرده، و تعداد خوشه‌هایی که تبدیل به دانه می‌شوند کاهش پیدا می‌کند. در صورت عدم مبارزه با این آفت کلیدی، وجود حتی یک سن مادر در متر مربع، در مزرعه یک و نیم تنی می‌تواند 80 کیلوگرم خسارت ایجاد کند.

سن مادر

مدیر آفات عمومی و همگانی سازمان حفظ نباتات، مرحله بعدی مبارزه را زمان گشوده شدن تخم‌های سن مادر و به اصطلاح «پورگی» سن‌ها دانست و گفت: در این دوره خسارت وارده، خسارت کیفی خواهد بود. توکسین بزاق پوره‌ها در زمان تغذیه وارد گندم شده و در صورت بالاتر بودن میزان این توکسین از 2 درصد در کل محموله، آرد حاصل از گندم قابلیت تبدیل شدن به نان را از دست خواهد داد. در صورتی که بیش از ده درصد محموله گندم دچار سن‌زدگی شود، تغذیه دام آبستن با گندم یا جوی سن‌زده، می تواند منجر به سقط جنین در دام شود.

پوره سن

وی با بیان این که اعتبارات سازمان‌های جهاد کشاورزی استانها برای ردیابی، نمونه‌برداری و پیش آگاهی در مبارزه با این آفت تکافوی حد‌اقل نیاز را نیز نمی کند گفت: با این وجود در نتیجه فعالیت‌های این سازمانها طی سالهای گذشته و نیز اقدام کشاورز برای مبارزه با این آفت، در سال گذشته 12 میلیون تن گندم به سیلوها تحویل شده اند؛ و طی 10 سال گذشته تنها چیزی در حدود 0.5 کل محصول گندم کشور دچار خسارت شد.

معین گفت: اراضی تحت پوشش مبارزه با این آفت در سال زراعی گذشته 3 میلیون و 126 هزار هکتار بود که در مقایسه با 2.5 میلیون هکتار مبارزه سال زراعی قبل 25 درصد افزایش داشته است.

خبرنگار: شبنم مسعودی