تهدید سلامت محصولات کشاورزی با کم‌کاری محیط زیست

به گزارش خبرنگار ایانا، بهترین و سبزترین تپه مشرف به روستای «ابوالحسن کلا» بخش گتاب بابل، دو دهه قبل به ساخت یک شهرک صنعتی اختصاص داده شد. شهرکی صنعتی که فعالیتش این روزها نه تنها بلای جان اهالی و ساکنان روستای مجاور شده بلکه امنیت غذایی کشور را هم به خطر انداخته است.

آب تنها آب‌بندان روستا با پسابی که مستقیم از این شهرک صنعتی به داخل آن تخلیه می‌شود، آلوده شده و این آب آلوده، شالیزارهایی را مشروب می‌کند که بخشی از غذای جامعه را تولید می‌کنند.

درخواست از مسئولان برای رسیدگی

ساکنان این روستا بر این باورند که از زمان ساخت این شهرک صنعتی، محیط زیست به وظایف خود عمل نکرده و استقرار سیستم تصفیه‌خانه در این شهرک را پیگیری نکرده است. به همین دلیل پساب خام شهرک «رجه» وارد آب‌بندان روستا شده و آب مورد استفاده آنها در فصل زراعت را آلوده می‌کند.

به اعتقاد اهالی محل، اکثر کشاورزان ابوالحسن‌کلا به سرطان، مرض‌های پوستی و قارچی مبتلا شده و یکی پس از دیگری فوت می‌کنند و در قبرستان روستا به خاک سپرده می‌شوند.

ساکنان این منطقه می‌گویند که متاسفانه پساب‌های شهرک صنعتی تنها عامل آلودگی آب مورد استفاده آنها نیست بلکه فاضلاب انسانی شرکت ایران خودرو هم به آب بندان روستا مستقیم وارد می‌شود و این منبع ارزشمند را آلوده می‌کند.

بوی آب آلوده، که حاصل فعالیت شهرک صنعتی رجه در مجاورت روستا است، زندگی را برای اهالی سخت کرده به نحوی که آنها در داخل منازل خود هم قادر به تحمل این بوی متعفن نیستند.

20 سالی هست که شهرک صنعتی ساخته شده اما هیچ یک از مسئولان به داد کشاورزان نرسیده‌اند. چهار شرکت کاغذسازی که مواد اولیه آن چسب، رزین و غیره است در داخل شهرک صنعتی «رجه» فعالیت می‌کنند و پساب آنها که حاوی مواد شیمیایی خطرناک است، بدون هیچ‌گونه تصفیه‌ای وارد آب بندان روستا می‌شود.

اهالی روستا تاکید دارند که مشکلی با تولید و شهرک صنعتی ندارند اما باید وقتی محیط زیست به این شهرک مجوز برای تولید می‌دهد، به مسئله احداث تصفیه خانه هم نظارت جدی داشته باشد تا پساب این شهرک برای مردم مشکل ساز نشود.

آنها معتقدند پسابی که آب آب‌بندان آنها را تبدیل به یک آب گندیده کرده است، تمامی کشاورزی منطقه را به نابودی کشانده و باید برای آن فکری شود تا زندگی مردم مختل نشود.

کشاورزان مدعی هستند که 160 تا 170 چاه موجود در منطقه نیز از این آب آلوده تاثیر گرفته و در حال نابود شدن هستند.

آنها از وجود انگل در آب مخزن موجود در بالای شهرک صنعتی خبر می‌دهند. این آب برای شرب روستا استفاده می‌شود.

کشاورزان می‌گویند که پول کافی برای خرید آب معدنی ندارند تا بتوانند از این طریق سلامت خود و خانواده‌شان را تضمین کنند و از مسئولان می‌خواهند به مسئله کیفیت آب سطحی و زیرزمینی موجود در منطقه به‌طور جدی ورود کنند.

از بین رفتن حاصلخیزترین خاک ایران با آب آلوده

کم کاری محیط زیست فقط تولید برنج مسموم در اراضی کشاورزی روستای ابوالحسن کلا را رقم نزده است بلکه حاصلخیزترین خاک ایران، به دلیل کم کاری این مجموعه در حال از دست رفتن است.

در حالی که زمین‌های با مطلوبیت بالا برای کشاورزی در ایران حدود ۵.۸ میلیون هکتار وسعت دارد و این یعنی فقط در ۴ درصد از کل کشور اراضی حاصلخیز با مطلوبیت بالا برای کشاورزی داریم و بخش عمده این زمین‌ها در شمال کشور واقع شده‌اند، با تولید آب آلوده، دست و دلبازانه این منبع محدود و ارزشمند را تخریب می‌کنیم.

مطالعات نشان می‌دهد تولید هر سانیتمتر خاک در شمال کشور بین 30 تا 40 سال طول می‌کشد. خاکی که برای آن قیمتی نمی‌توان متصور بود و اگر فقط ارزش محصول تولید شده آن را در نظر بگیریم، قطعا بیشتر از محصول تولید شده در چند کارگاه کاغذسازی است، به راحتی به خاطر سهل‌‎انگاری‌ها در حال خارج شدن از چرخه تولید است و اثر خود در تولید غذای سالم برای مردم ایران را از دست داده است.

آلوده شدن خاک باعث کاهش کیفیت آن می‌شود و توان تولید آن را تحت الشعاع قرار می‌دهد. زیرا ترکیبات سمی و فلزات سنگینی که از مسیر آب آلوده به خاک وارد می‌شوند، باعث از بین رفتن بیولوژی خاک، کاهش موجودات زنده و باکتری‌های مفید آن و در نهایت کاهش توان حاصلخیزی خاک خواهد شد. آن‌طور که محمدعلی بهمنیار، خاکشناس می‌گوید: آلودگی خاک در ایران ریشه در آب آلوده دارد.

عناصر سنگین موجود در آب آلوده علاوه بر کاهش حاصلخیزی خاک، توسط گیاه هم جذب شده و پس از مصرف توسط انسان و دام وارد زنجیره غذایی موجودات زنده می‌شود و در بلند مدت اثرات مخربی بر سلامت انسان می‌گذارند.

رفع آلودگی خاک، اقدامی پرهزینه

خاکی که به راحتی با ورود آب آلوده، از چرخه تولید خارج شده و توان زیستی خود را از دست می‌دهد، بستری برای آلوده شدن آب زیرزمینی را هم فراهم می‌کند. به این ترتیب، چرخه آلودگی با یک سهل‌انگاری روز به روز گسترده‌تر می‌شود. به همین خاطر برای جلوگیری از انتقال آلودگی به زنجیره‌های مختلف، باید مانع آلوده شدن آب شویم.

خاکی که به سادگی با ایجاد یک تصفیه خانه و جلوگیری از ورود آب آلوده به آن، قابل احیاست، اگر با فلزات سنگین آلوده شود، سال‌ها وقت و سرمایه نیاز دارد تا به روزهای قبل خود باز گردد. بنابراین اگر هر یک از دستگاه‌ها در بدو امر به وظایف خود درست عمل کنند، جلوی چرخه انتقال آلودگی گرفته خواهد شد و دیگر نیازی به صرف وقت و هزینه اضافی برای حل مشکل ناشی از یک سهل‌انگاری نخواهیم داشت.