بازسازی و نوسازی 430 کیلومتر از قنوات کشور

ادریس مرسلی مشاور معاون وزیر و عضو کمیته بهره‌وری وزارت جهادکشاورزی در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا، درباره فعالیت‌های وزارت متبوع در خصوص بهینه‌سازی مصرف آب و نقش آن در ارتقاء بهره‌وری آن در بخش کشاورزی بیان کرد: در حال حاضر، در زیربخش آب و خاک، طرح‌های زیربنایی متعدد از جمله اجرای  سامانه‌های نوین آبیاری، احداث شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی، اجرای عملیات آب و خاک در عرصه تشکل‌ها، احداث کانال‌های آبیاری عمومی، احداث استخرهای ذخیره آب، بازسازی و نوسازی قنوات و بهسازی آب‌بندان‌ها با هدف  بهینه‌سازی مصرف آب در بخش کشاورزی مورد توجه است.

عضو کمیته بهره‌وری وزارت جهادکشاورزی درباره برنامه‌های وزارت جهاد در حوزه بهینه‌سازی مصرف آب در سال جاری، گفت: با توجه به اعتبارات پیش‌بینی شده در قانون بودجه سال جاری (و درصورت ثابت بودن قیمت‌ها) انتظار می‌رود؛ اجرای طرح بازسازی و نوسازی قنوات در حدود 430 کیلومتر، اجرای طرح سامانه‌های نوین آبیاری حدود 27 هزار هکتار، احداث شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی اراضی حدود 8300 هکتار، تجهیز و نوسازی اراضی کشاورزی حدود 5200 هکتار و مطالعه خاک‌های اراضی کشاورزی هم حدود 50 هزار هکتار میسر شود.

سرعت افزایش تبخیر در ایران، بیشتر از سایر کشورهاست

مشاور معاون وزیر افزود: در ارتباط با سامانه‌های نوین آبیاری، تاکنون بیش از دو میلیون و 900 هزار هکتار سامانه اجرا شده است. این طرح، تاثیر مناسبی در بهینه‌سازی مصرف آب در بخش کشاورزی داشته و در شرایط  کم‌آبی کنونی کمک بسیاری در استفاده مناسب از این منبع و مدیریت آن ایفا می‌کند.

 عضو کمیته بهره‌وری وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: سامانه نوین آبیاری که در حال حاضر در انواع مختلف، نظیر مدل قطره‌ای، زیرسطحی و هوشمند پیگیری می‌شود، حدود 30 درصد در افزایش راندمان آبیاری در مزرعه تاثیرگذار است. با استفاده از این سامانه‌ها ظرفیت افزایش عملکرد محصول، حدود 30 درصد، امکان کاهش مصرف سم و کود شیمیایی حدود 25 درصد و کاهش مصرف انرژی (از طریق مدیریت منابع آب زیرزمینی) هم حدود 25 درصد فراهم می‌شود.

وی گفت: در اجرای طرح‌های زیربنایی آب و خاک در عرصه تشکل‌ها نظیرتعاونی‌ها و مواردی که با مشارکت جمعی بهره‌برداران انجام می‌شود، این تاثیرگذاری حدود 20 درصد، در انتقال آب با لوله در اراضی شیب‌دار و بین اراضی، تاثیر در افزایش راندمان و عملکرد حدود 15 درصد است.

 مرسلی درباره راهکارهای موثر در مقابله با بحران کم‌آبی در کشور بیان کرد: افزایش تبخیر در کشور ما به نسبت دیگر کشورها، سرعت بیشتری دارد؛ به‌طوری که در حدود 1/5 درجه سانتی‌گراد میزان درجه حرارت در کشور ما افزایش یافته و این امر در افزایش نیاز آبی گیاهان اثرگذار بوده است. این مسئله زمینه‌های بهینه‌سازی مصرف آب را با مشکل مواجه می‌سازد.

وی تاکید کرد: در کنار وجود تبخیر بالا در کشور، کاهش بارندگی نیز با شدت بیشتری ادامه داشته و موضوع خشکسالی را در سال های گذشته شدت بخشیده است.

تقویت زمینه‌های نرم افزاری و سخت‌افزاری مختلف، در ارتقاء بهره‌وری آب

عضو کمیته بهره‌وری وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: برای ارتقاء بهره‌وری آب در سطح ملی باید زمینه‌های اقدامات مناسب نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی؛ به‌ویژه علمی و فن‌آوری مورد توجه قرار گیرد.

مرسلی افزود: به‌عنوان نمونه، در خصوص آب‌های مشترک با فعال سازی دیپلماسی و عملیاتی کردن پروتکل‌های بین‌المللی و مرزی، زمینه‌های همکاری بیشتر، باید مورد توجه قرار گیرد. این فعالیت‌ها در ابعاد مدیریت تغییر اقلیم می‌تواند گسترده‌تر و در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی حائز اهمیت باشد.

وی متذکر شد: در بعد اجتماعی و فرهنگی با اشاعه و ترویج طرح‌های  مناسب اجرا شده و اثرگذار در بهینه‌سازی مصرف آب از طریق رسانه‌ ملی، روزنامه‌ها و فضای مجازی، نقش برجسته آنها ارائه، تبیین و تشریح شود. در عرصه علم و فناوری نیز با توسعه مراکز دانش بنیان و حمایت از نخبگان بخش خصوصی در این زمینه، به‌کارگیری استعدادها و ظرفیت‌های موجود و تولیدات علمی و فنی آنها بیشتر از گذشته می‌تواند تاثیرگذار باشد.

پایداری در تولید محصولات کشاورزی در گرو حفاظت و صیانت از منابع آب و خاک است

عضو کمیته بهره‌وری وزارت جهادکشاورزی یادآور شد: آنچه که به‌طور خاص، در بخش بهره‌وری بلندمدت اثرگذار است حفاظت و صیانت از منابع آب و خاک برای پایداری در تولید محصولات کشاورزی است. از جمله اثرات مثبت آن در حفظ و ماندگاری جمعیت و تثبیت اشتغال روستایی در مناطق دورافتاده قابل ارزیابی است.

مرسلی تاکید کرد: برای بهینه‌سازی مصرف آب کشاورزی، علاوه بر استفاده از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های بومی هر منطقه، باید زمینه به‌کارگیری انواع شیوه‌های مبتنی بر علم و فناوری در حوزه آب و خاک را فراهم کرد. در این راستا، هوشمندسازی سامانه‌های آبیاری به‌طور آزمایشی در حال انجام است.