کمبود یا کاهش منابع آبی و خاکی از مهم‌ترین موضوعات پدافند غیرعامل در بخش کشاورزی

به گزارش خبرنگار ایانا در استان آذربایجان شرقی، متن کامل پیام اکبر فتحی رئیس سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان شرقی به شرح زیر است:

«بسم الله الرحمن الرحیم

وَ عَلَّمْناهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَکُمْ لِتُحْصِنَکُمْ مِنْ بَأْسِکُمْ فَهَلْ أَنْتُمْ شاکِرُونَ (انبیاء- ۸۰)

اجرای پدافند غیرعامل و توجه به اصول و اقدامات؛ به عنوان یکی از ارکان مهم و عناصر کانونی منظومه دفاعی کشور با رویکرد صیانت از مردم و حفاظت از زیرساخت‌ها در شرایط کنونی که بخش عمده‌ای از تهدیدات دشمن متمرکز بر بخش‌های غیرنظامی و توسعه تهدیدات نوین شده است، رسالتی بس خطیرتر از گذشته بر دوش همگان قرار داده است. در این عرصه مهمترین اتکاء و بنیان حرکت رو ‌به ‌جلو در مسیر توسعه مفاهیم پدافند غیرعامل، تولید دانش و فناوری بومی است. نگاه بلند و عمیق رهبر عظیم‌الشأن انقلاب اسلامی و فرمایشات معظم‌ له مبنی بر اینکه « پدافند غیرعامل مثل مصونیت‌سازی بدن انسان است، از درون ما را مصون می‌کند. پدافند غیرعامل یک اصل خواهد بود، برای همیشه نه برای یک مقطع خاص» ؛ حاکی از نقش، اهمیت و جایگاه این مقوله در مصون‌سازی و فراهم نمودن بسترهای امن توسعه پایدار است.  جهاد کشاورزی نیز با داشتن خطیرترین رسالت به‌ عنوان تامین کننده امنیت غذایی جامعه، پدافند غیرعامل را که در منویات مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی) تجلی‌یافته است به ‌عنوان یکی از ضروریات زمان و اصلی‌ترین مأموریت‌های حاکمیتی، با همتی خاص دنبال می‌کند.

ارتقاء آستانه پایداری مردم و تداوم خدمات رسانی ضروری و تامین نیازمندی‌های آنان در شرایط بحرانی ناشی از تهدیدات دشمن و شناسایی نقاط آسیب‌پذیر از جمله اهداف و سیاست‌های موثر پدافند غیرعامل به شمار می‌رود و برای این منظور فرهنگ‌سازی و آگاه نمودن جامعه و آشنایی آنان از برنامه‌های پدافند غیرعامل از وظایف بسیار مهم صاحب‌نظران و مدیران و همه دست‌اندرکاران اجرایی سطح استان به شمار می‌رود.

بروز تهدیدات نوین و نوپدید در عرصه بین الملل به ویژه تهدید امنیت غذایی از مهمترین جنبه های مخاطرات زیستی، ایجاب می‌کند تا در حفظ و تامین منافع ملی در بخش کشاورزی دقت لازم را داشته و همواره برای مقابله با عملی شدن هرگونه تهدید و شرایط اضطراری و یا مواردی که منافع ملی را به مخاطره می‌اندازد آمادگی داشته باشیم. براین اساس، حفظ و ارتقاء آمادگی‌ها در دو بخش سرمایه‌های انسانی و تجهیزاتی و تداوم کارکرد زیرساخت‌های حیاتی و حساس کشور در شرایط اضطراری از ضروریات تحقق اهداف پدافند غیرعامل است. هرچند در سال‌های اخیر در حوزه پدافند غیرعامل در بخش کشاورزی با اتکاء به نیروهای جوان و متعهد، توانسته‌ایم به سطح قابل توجهی از رفع نیاز به دانش و فناوری‌های مرتبط با پدافند غیرعامل دست یابیم اما رسیدن به نقطه آرمانی انقلاب اسلامی از یک سو و عمق حیله دشمن از سوی دیگر، این نکته مهم را گوشزد می‌کند که همچنان راه طولانی در پیش است.

امنیت غذایی مهم ترین محور پدافند غیر عامل در بخش کشاورزی است و مراکز تحقیقاتی و علمی می توانند در این موضوع موثر عمل کنند ؛ با ورود نتایج طرح های تحقیقاتی به عرصه می توان از میزان سم کمتری در حوزه کشاورزی و حفظ نباتات استفاده کرده و با کاهش استفاده از سموم، سلامت محصول نیز افزایش می‌یابد و در نتیجه علاوه بر افزایش کمیت و کیفیت محصول مانع از  بین رفتن محصول می شود همچنین تامین بذر سالم و گواهی شده مهم ترین بخش از زنجیره تولید غلات در رسیدن به امنیت غذایی است خوشبختانه در تولید بذر در کشور در جایگاه خوبی هستیم و توان علمی محققان بخش کشاورزی توانسته است کشور را در تولید بذر سالم به خودکفایی برساند  لذا باید گفت پیش آگاهی، پیشگیری و ایجاد آمادگی در کشاورزان از عوامل و الزامات پدافند غیرعامل در بخش کشاورزی است و مراکز تحقیقاتی می توانند با استفاده از انتقال دانش به کشاورزان این فرآیند را آسان کنند.

لازم می دانم تاکید کنم در شرایط فعلی کمبود یا کاهش منابع آبی و خاکی از مهم ترین موضوعات پدافند غیرعامل در بخش کشاورزی محسوب می گردد و با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی و خشکسالی های اخیر استان آذربایجان شرقی در سالهای اخیر با مشکل کمبود شدید منابع آبی روبه رو بوده و این موضوع بعنوان عامل اصلی تهدید در کشاورزی استان شناخته می شود و جایگزینی محصولات کم آب بر از اقدامات پدافند غیرعامل بخش کشاورزی از طریق ارائه برنامه الگوی کشت است و شایسته است مراکز تحقیقاتی بخش کشاورزی در زمینه کمبود آب با اجرای طرح های تحقیقاتی که گونه های کم آب بر را معرفی کند و همچنین از طریق برنامه ریزی طرح های تحقیقاتی در حوزه آبیاری مکانیزه و روش های صرفه جویی در مصرف آب کشاورزی ، نتایج این طرح ها را بصورت گسترده در اختیار بخش اجرا و کشاورزان قرار دهند.

وسعت و دامنه موضوع پدافند غیرعامل در مباحث کشاورزی بسیار گسترده می باشد از این رو شناسایی، طبقه بندی و اولویت بندی مراکز و تأسیسات مهم، کنترل بیماریهای مشترک انسان و دام، کنترل آفات و بیماریهای گیاهی، ذخیره مواد اولیه ضروری مورد نیاز مردم و تأمین و نگهداری و توزیع کالای اساسی در سطح استان در نقاط امن برای مقابله با اقدامات و تهدیدات دشمن از جمله وظایف جهادکشاورزی است.

 با توجه به چالشهای مهم بخش کشاورزی (فرسایش خاک، مدیریت منابع آب، انواع آفات و بیماریهای محصولات زراعی و باغی، آلودگی منابع آبی و خاک و...)، سلسله اقدامات پدافند غیرعامل، از جایگاه بالایی برخوردار می باشد. کم آبی، خشکسالی و کمبود بارش به عنوان بخشی از تهدیدات حوزه بخش کشاورزی سرمنشاء تغییر و کوچ اجباری انسانها تلقی گردیده که این امر سرآغاز مشکلات اقتصادی، اجتماعی و امنیتی متعددی است و تهدید امنیت غذایی یکی از مهمترین جنبه های این مخاطرات است که می تواند برای هر کشوری چالش برانگیز باشد.

از این رو در سالجاری که شعار « ایران پایدار ، به وسعت ایمان به بلندای امید» برای هفته پدافند غیرعامل در نظر گرفته شده است؛ شایسته است زمینه آشنایی هرچه بیشتر آحاد جامعه، علی الخصوص بهره برداران بخش کشاورزی با مفاهیم و موضوعات مرتبط و اهداف، رویکردها و راهبردهای اصولی فراهم و با برنامه‌ریزی مدون برای کشاورزان و بهره برداران استان، ساز و کارهای پدافند غیرعامل به طور جدی پیگیری و اجرایی شود .

با توجه به اهمیت مقوله امنیت ملی و ویژگیهای خاص بخش کشاورزی استان آذربایجان شرقی، حفظ زمین یکی از اولویت های پدافند غیرعامل در استان محسوب و تغییر کاربری غیرمجاز و ساخت وسازهای بی رویه از دغدغه های جدی این بخش در تامین امنیت غذایی آحاد جامعه به شمار می رود که البته با صنعتی و مکانیزه شدن فعالیتهای کشاورزی آذربایجان شرقی به ویژه ایجاد صنایع وابسته به کشاورزی و همچنین توسعه سیستمهای گلخانه ای و از همه مهمتر توجه به صادرات محصولات مازاد بر مصرف بخش کشاورزی، شاهد کاهش این دغدغه ها هستیم. حفظ حریم عرصه های طبیعی در استان از دیگر دغدغه های اصلی پدافند غیرعامل استان می باشد. توجه به مراتع برای حمایت از دام و دامداران ضروری است و همسو با این رویکرد، جهاد کشاورزی، منابع طبیعی، دامپزشکی و اداره کل امور عشایر استان همکاری خوبی در اجرای طرحهای پدافند غیرعامل استان دارند. هم اکنون پیگیری سیاستهای کشاورزی قراردادی ، برنامه الگوی کشت ، طرح جهش تولید در دیمزارها و همچنین صدور مجوزهای مختلف انبارداری و ایجاد سردخانه ها با هدف گسترش و تکمیل زنجیره افزایش تولید و نگهداری محصولات کشاورزی استان به عنوان طرحهای مهم پدافند غیرعامل سازمان بوده و با این اقدام قدرت چانه زنی کشاورزان برای عرضه به موقع با قیمت مناسب با گسترش ظرفیت انبارداری محصولات کشاورزی در استان افزایش یافته است.

راه اندازی و توسعه شبکه های مراقبت و پیش آگاهی (دولتی و خصوصی) ، بررسی عوامل قرنطینه ای داخلی، خارجی و عوامل خسارت زای محصولات کشاورزی در سطح استان با تجهیزات پیشرفته(دیتالاگرهای تحت وب ، اسپوروتراپ) ، رصد و پایش عوامل مشکوک قرنطینه ای و همکاری با مرزبانی زیستی پدافند غیرعامل استان از طریق ایستگاههای قرنطینه ای نباتی مستقر در شهرستانهای تبریز ، جلفا، مراغه و بناب ، تاسیس آزمایشگاههای تخصصی تشخیص آفات، بیماریها و علفهای هرز (دولتی و خصوصی) ، تهیه و توزیع دستگاههای تست نیترات، ph متر، EC سنج در شهرستان های استان در راستای نظارت بر تولید محصولات سالم ، ارتقا امنیت سامانه اتوماسیون اداری سازمان و شهرستانهای تابعه ، ارتقا امنیت سایبری شبکه (LAN) سازمان ، ایجاد امنیت شبکه حراست (WAN) سازمان و شهرستانها ، تجهیزسازمان به سیستم برق اضطراری و سطح بندی مراکز ثقل و حساس و... از جمله اقداماتی هستند که در حوزه پدافند غیرعامل در سطح سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان شرقی صورت پذیرفته است.

اینجانب ضمن عرض تبریک هفته نکوداشت پدافند غیرعامل به کلیه فعالان و دست اندرکاران عرصه کشاورزی استان، توفیق روزافزون در راستای خدمت به  مردم عزیز  بخصوص در تامین امنیت غذایی و فرهنگ سازی در زمینه بکارگیری اصول پدافند غیرعامل در حوزه زیستی را  از خداوند متعال خواستارم.

اکبر فتحی

رئیس کارگروه جهادکشاورزی پدافند غیرعامل استان و رئیس سازمان جهادکشاورزی استان آذربایجان شرقی»