در ایران سالانه ۱۰ هزارهکتار از اراضی حاصلخیز کشاورزی به دلیل تغییر کاربری از بین می‌رود

به گزارش خبرنگار ایانا در آذربایجان شرقی، علی اصغر جعفرزاده در همایش روز جهانی خاک در دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز بابیان اینکه اهمیت آب‌وخاک چنان است که درآیات قرآنی به آن‌ها اشاره‌شده است، گفت: خلقت انسان از خاک بوده و در ۱۲ آیه قرآن واژه «طین» (گل)، در ۲۰ مورد کلمه «تراب» (خاک) و بیش از ۴۶ بار واژه «ارض» مطرح‌شده است و این نشانگر اهمیت خیلی زیاد خاک است.

وی با تأکید بر اینکه حفظ خاک وظیفه همه است، افزود: کشور ما در نوار بیابانی قرارگرفته و میانگین بارش سالانه حدود ۲۵۰ میلی‌متر است و میانگین بارش در حوضه آبریز دریاچه ارومیه وضعیت وخیم‌تری دارد.

وی با بیان اینکه حدود ۸۵ درصد از کشور ما در منطقه خشک و نیمه‌خشک قرار دارد، خاطرنشان کرد: از سال ۱۳۸۴ تا سال ۱۴۰۱ با کاهش سطح اکولوژیک دریاچه ارومیه، وضعیت خاک و اراضی کشاورزی این حوضه حالت نامناسبی به خود گرفته است.

استاد گروه خاک‌شناسی دانشگاه تبریز با اشاره به اینکه عواملی مختلفی در تخریب خاک دخیل هستند، گفت: املاح، شیب زیاد، آلودگی، بیابان‌زایی و فرسایش خاک از عوامل مهم نابودی خاک به شمار می‌روند.

جعفرزاده، ادامه داد: از وسعت حدود ۱۶۵ میلیون هکتاری کشور، ۸۹.۱ میلیون هکتار فاقد خاک است و تنها ۷۵.۹ میلیون هکتار خاک دارد که از این میزان نیز ۱۸.۵ میلیون هکتار اراضی کشاورزی قابل‌کشت است.

وی با اشاره به اینکه بر اساس آمار سازمان خواربار جهانی، ایران ۳۶ سال از میانگین دنیا در تخریب و از بین بردن خاک جلوتر است، یادآور شد: میانگین سرانه اراضی قابل‌کشت در ایران بین ۲ دهم تا ۱۵ صدم هکتار برای هر نفر است که با افزایش جمعیت و کاهش روزمره اراضی کشاورزی قابل‌کشت، این میزان در سال ۱۴۰۴ به ۱۴ صدم هکتار خواهد رسید.

استاد گروه خاک‌شناسی دانشگاه تبریز گفت: قلمرو بیابان‌ها در ایران رو به افزایش است و در تقسیم‌بندی اکوسیستمی، ۴۳.۷ میلیون هکتار اکوسیستم بیابانی در کشور وجود دارد و بیابان‌زایی در کشور ما بیش از دو برابر میانگین جهانی روی می‌دهد.

جعفرزاده، با اشاره به مشکل فرسایش خاک و فرونشست زمین در کشور، افزود: بیش از ۲۰ میلیون هکتار از اراضی کشور در ۲۲ استان تحت فرسایش است و طی ۴۹ سال اخیر در هر دهه ۶۵ میلی‌متر از اراضی کشور به سمت بیابانی شدن پیش رفته است.

وی بابیان اینکه استفاده بیش‌ازحد از سموم و کودهای شیمیایی، آنتی‌بیوتیک‌ها، هورمون‌ها و فاضلاب و پساب‌های کارخانه‌ها از عوامل نابودی خاک به شمار می‌رود، یادآور شد: ۴۸ هزار تن در روز پسماند عادی، ۱۷۰ میلیون تن در سال پسماند کشاورزی، هشت هزار تن در روز پسماند صنعتی و ۴۰۰ تن در روز پسماند عفونی تولید می‌شود.

جعفرزاده، تغییر کاربری اراضی کشاورزی را از دیگر عوامل نابودی خاک دانست و ادامه داد: در ایران سالانه ۱۰ هزار هکتار از اراضی حاصلخیز کشاورزی نزدیک شهرها و روستاهای بزرگ به دلیل تغییر کاربری از بین می‌رود.