جمع آوری داده، پیش نیاز مدیریت خاک است

ناصر علی‌اصغرزاد در مراسم گرامیداشت روز جهانی خاک و هفته پژوهش، به تاریخچه انتخاب این روز اشاره کرد و گفت: در سال ۲۰۰۲، کنگره جهانی خاک که هر چهار سال یک‌بار برگزار می‌شود، در تایلند پیشنهاد تعیین روزی برای گرامیداشت خاک را مطرح کرد. با توجه به خدمات پادشاه تایلند در حوزه خاک و کشاورزی، روز تولد وی به عنوان روز جهانی خاک انتخاب شد.

وی با اشاره به شعار امسال روز جهانی خاک، «مراقبت از خاک؛ سنجش، پایش و مدیریت»، تأکید کرد: بدون داشتن داده‌های دقیق، مدیریت خاک امکان‌پذیر نیست. در کشورهای پیشرفته، تغییرات اقلیمی به صورت مستمر رصد می‌شود و شناسنامه‌ای برای آن وجود دارد. در کشور ما نیز لازم است تغییرات اقلیمی، به‌ویژه تأثیر آن بر خاک، به صورت دائمی ثبت و پایش شود.

علی‌اصغرزاد به نقش مهم خاک در ذخیره‌سازی کربن اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات اصلی ما، کاهش میزان مواد آلی خاک است. بخش کشاورزی ۲۴ درصد از گازهای گلخانه‌ای را تولید می‌کند که ناشی از عواملی مانند تخریب جنگل‌ها، تغییر کاربری اراضی و آتش‌سوزی‌هاست. آتش‌سوزی جنگل‌ها که عمدتاً به دلیل گرم شدن کره زمین رخ می‌دهد، سهم بالایی در افزایش گازهای گلخانه‌ای دارد.

وی ادامه داد: خشکسالی و تغییر اقلیم از پیامدهای این افزایش گازها هستند که تأثیر مستقیمی بر خاک دارند. خاک بهترین مکان برای ذخیره کربن و مدیریت آن از اتمسفر به زمین است. اقداماتی نظیر تأمین متناسب نیتروژن، فسفر و پتاسیم برای خاک، ایجاد گیاه پوششی در دوره آیش، و تبدیل بقایای آلی به ترکیبات پایدار مانند بیوچار یا هیدروچار، می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد. 

علی‌اصغرزاد تولید بیوچار را یکی از صنایع مهم در دنیای امروز دانست و افزود: حمایت از تولیدکنندگان کمپوست و توسعه آن‌ها در حاشیه کلان‌شهرها ضروری است. همچنین، ترویج گلدان‌های آلی به جای گلدان‌های پلاستیکی در مراتع، جنگل‌کاری و فضای سبز شهری باید در اولویت قرار گیرد.

وی در پایان بر لزوم راه‌اندازی ایستگاه‌های دائمی سنجش و پایش در نقاط مختلف کشور تأکید کرد و گفت: با جمع‌آوری داده‌های دقیق و مستمر می‌توانیم مدیریت بهتری بر خاک و منابع طبیعی داشته باشیم.