شرایط بد اقتصادی سوزن دوزی اصیل را نابود می‌کند

از چه زمانی و چگونه کارتان را شروع کردید؟

نمی‌توانیم بگوییم زنان بلوچ از یک زمان خاص سوزن دوزی را شروع می کنند. هر مادر بلوچ از زمانی که حس کند  فرزند دخترش کمی بالغ شده سوزندوزی را به او آموزش میدهد. اما اینکه این تعداد زن با همکاری هم یک کارگاه راه‌اندازی کنند و بلوچیدوزی را به صورت کاربردی در اختیار همه مردم ایران و حتی جهان بگذارند کم سابقه بوده است. ما از سال 86  تصمیم گرفتیم با 35 نفر از زنان روستا کارگاه را راه اندازی کنیم. همه زنان روستا بلوچی دوزی بلدند و ما به کسی آموزش ندادیم. تنها چیزی که روی آن حساسیت داشتیم و هنوز هم این حساسیت وجود داشت کار با کیفیت و اصیل است. در واقع کارگاه دختران مهتاب صرفا برای درآمدزایی نیست و ما با خطری که از نابودی سوزن‌دوزیی اصیل بلوچی حس کرده ایم می خواهیم با تمام توان در برابر فراموشی و از بین رفتن این هنر فاخر مقاومت کنیم. مهتاب نوروزی و دختران مهتاب 22 تا 28 تیر به تهران می‌آیند تا هنرشان را در خانه هنرمندان به نمایش بگذارند.

سرمایه اولیه تان برای شروع کار چقدر بود؟

هیچ سرمایه‌ای نداشتیم. فقط چند تکه پارچه. با همین شروع کردیم و ادامه دادیم. پارچه‌ها را که دوختیم و تمام شد با پول فروششان توانستیم برای مرحله بعد کار مواد اولیه تهیه کنیم. البته با همان پول دستمزد هم به صنعتگران پرداخت کردیم. آن موقع فروش بهتر بود چون هنوز سوزن دوزی‌های افغان که کیفیت و و قیمتشان از کارهای ما پایین تر است ر بازار زیاد نشده بود

یعنی سوزن دوزی های افغان از سوزرن دوزی بلوچی پرطرفدار تر است؟

نمی‌توانم بگویم پر طرفدارتر است اما در حال حاضر پر فروش تر است. دلیل هم دارد. ما برای دوخت یک لباس بلوچی اصیل زنانه 2 تا 3 ماه زمان می گذاریم. از بهترین مواد اولیه استفاده می‌کنیم و هر سه مرحله کار را با دست انجام می دهیم. با توجه به کیفیت کار و زمانی که صرف آن می شود قیمت هم بالاتر از کارهای دیگر است. در طرف دیگر کارهای افغان دوز برای تولید به زمان کمتری نیاز دارد و با توجه به کیفیت پاییم قیمت بسیار کمتری هم دارند. در حال حاضر که شرایط اقتصادی کشور خوب نیست مردم به اجبار ترجیح می‌دهند این نوع لباس را انتخاب کنند. در واقع شرایط اقتصادی به مردم این اجازه را نمی دهد که مثل گذشته از لباسهای اصیل محلی استفاده کنند.

با این شرایط کارگاه چگونه توانسته به کار خود ادامه دهد؟

از چند سال پیش ما تلاش کردیم که محصولاتمان را کاربردی کنیم تا بتوانیم آنها را نه فقط به منطقه خودمان که در تمام کشور و حتی جهان صادر کنیم. در حال حاضر بیشترین فروش ما از کارهای کاربردی است که خریدارانشان ارگان‌ها و ادارت هستند. کم پیش می‌آید مردم منطقه سفارش لباس محلی بدهند. کارهای کاربردی دیگر هم که برای عموم مردم است مورد استقبال قرار گرفته و فعلا تمرکزمان را روی همین شیوه گذاشته ایم.

تسهیلاتی هم دریافت کرده اید؟

در ابتدای راه که هیچ چیز. بعد از چند سال رفتن و آمدن اولین وامی که صندوق کارآفرینی روستایی و عشایری به کارگاه ما داد سه میلیون و پانصد هزار تومان بود. در سال های اخیر هم با رفت و آمدهای زیادی که کردیم چند وام دیگر  با همکاری اداره تعاون، صندوق کارآفرینی و میراث فرهنگی گرفتیم.

در کارگاه دختران مهتاب چند نفر مشغول به کارهستند؟

ما کارمان را با 35 نفر شروع کردیم و در حال حاضر 150 نفر به طور مستقیم در این کارگاه مشغول به کار هستند حدود 50 نفر هم غیر مستقیم. این 50 نفر کسانی هستند که پیش تر با ما همکاری دائم داشتند اما به خاطر مشکلاتی مثل ضعیف شدن چشم در اثر سوزن دوزی مداوم، بیماری و ... دیگر نمی‌توانند کار کنند.

در روستای قاسم آباد محلی به عنوان کارگاه وجود دارد؟

تا حالا که کارگاه ما خانگی بوده. یعنی یا زنان در خانه خودشان به صورت انفرادی کار می کردند و یا چند نفر در خانه یکی از زنان جمع می شدند و مشغول بودند. در حال حاضر اما انجمن حامی یکی زمین 60 متری را ساخته و تبدیل به کارگاه کرده تا بتوانیم با زنان صنعتگر در آنجا جمع شویم و کار کنیم. کار کردن در خانه هم مشکلات خودش را دارد. زنان سوزن دوز اگر موقع کار شرایط مناسبی نداشته باشند خیلی زود آسیب جسمی می ببیند. برای همین اصرار ما بر این است که بتوانیم در قاسم اباد یک کارگاه استاندارد برای آنان راه اندازی کنیم.

برنامه‌ای برای صادرات سوزن دوزی به خارج از کشور دارید؟

بله. ما در تلاشیم تا بتوانیم در ایران برند سازی کنیم. کارگاه های مجهز و استاندارد راه اندازی کنیم و سوزن دوزی اصیل بلوچی را احیا کنیم. با توجه به اینکه سوزن دوزی بلوچ در دنیا طرفداران زیادی دارد در تلاشیم تا برند مهتاب نوروزی را جهانی کنیم. نبود سرمایه در این راه یکی از اصلی ترین مشکلات ما است. پیدا کردن حامی مالی در این شرایط خیلی است و منابع دولتی هم کفاف این کار را نمی دهد.