17500 تومان؛ نقطه تعادل خرید تضمینی گندم

به گزارش ایانا، یکی از دستاوردهای بزرگ دولت سیزدهم، جهش چشمگیر در حجم خرید تضمینی گندم بوده است. سال 1400 که دولت جدید آغاز به کار کرد، میزان خرید تضمینی گندم 4.5 میلیون تن و در سال 1401 در محدوده 7.5 میلیون تن بوده است. این میزان در سال جاری به بیش از 10 میلیون تن رسید و این یعنی طی دو سال، میزان گندم خریداری شده از کشاورزان ایرانی، تقریبا 2.5 برابر شده است.

بی شک یکی از پیشران‌های اساسی چنین جهشی، تعدیل سیاست‌های قیمت گذاری بوده است. بر اساس آمارها، خرید تضمینی گندم در سال 1400 به قیمت پنج هزار تومان و در سال 1401 به قیمت 11 هزار و 500 تومان انجام شده و در سال زراعی اخیر، 15 هزار تومان بوده است.

باید به این نکته دقت کرد که نرخ افزایش قیمت خرید تضمینی گندم در دو سال گذشته حدود 200 درصد رشد داشته که بالاتر از نرخ تورم در اقتصاد ایران بوده است. این رشد چشمگیر، تا اینجا سیاست درستی بوده و باعث بالا بردن تراز خودکفایی در تولید گندم شده و از واردات دو میلیارد دلار گندم جلوگیری کرده است، اما ادامه رشد جهشی فعلی، از دو منظر، سیاست درستی به نظر نمی‌رسد.

اول آن که با توجه به محدود بودن منابع، سازمان برنامه و بودجه امکان تامین منابع مالی مورد نیاز را نخواهد داشت و بخشی از هزینه مورد نیاز، از طریق استقراض از بانک مرکزی تامین خواهد شد که این پدیده، خود یکی از ریشه‌های اصلی تورم در کشور می‌شود. 

نکته دوم آن است که بالا بردن بی رویه و غیرمنطقی نرخ خرید تضمینی گندم، عملا به رانت بزرگی برای تولیدکنندگان یک محصول خاص تبدیل خواهد شد و تولیدکنندگان سایر محصولات همچون ذرت و جو، با توجه به این که چنین افزایش قیمتی را در محصولات خود تجربه نمی‌کنند، ترغیب خواهند شد تولید خود را کنار گذاشته و به تولید گندم بپردازند. در واقع در چنین شرایطی، رشد تولید گندم از طریق کاهش تولید سایر محصولات رقم خواهد خورد که قطعا به سود کشاورزی ایران و امنیت غذایی مردم نیست. از سوی دیگر، شنیده می شود رئیس سازمان برنامه و بودجه گفته است قیمت گندم وارداتی از روسیه کیلویی ۱۲ هزار تومان است و با این حساب، خرید تضمینی داخل نمی‌تواند خیلی از این عدد بالاتر باشد.

با لحاظ شرایط یاد شده، نرخ خرید تضمینی گندم برای سال زراعی جاری باید به نسبت عدد قبلی یعنی 15 هزار تومان، رشد معقول و متناسبی پیدا کند و به نظر می‌رسد عددی در محدوده 17 تا 18 هزار تومان، نقطه تعادل مناسبی برای خرید تضمینی گندم باشد.