دولت چرا صادرات محصولات کشاورزی را محدود می‌کند؟

به گزارش ایانا محدود کردن صادرات کالاهای اساسی به ویژه محصولات کشاورزی مانند سیب‌زمینی و حبوبات به عنوان یک راهکار اقتصادی در شرایطی که قیمت‌ها در بازار داخلی به شدت افزایش می‌یابد، می‌تواند برای تنظیم بازار و کاهش فشارهای اقتصادی بر اقشار مختلف جامعه موثر باشد. 

سیاست محدودیت صادرات معمولاً به منظور کنترل تورم، حفظ تعادل در بازار داخلی، و جلوگیری از کمبود کالاهای اساسی برای مصرف‌کنندگان اتخاذ می‌شوند، در همین راستا و در پی افزایش قیمت برخی کالاهای اساسی و به‌منظور تنظیم بازار، وزارت جهاد کشاورزی اقدام به محدود کردن صادرات برخی محصولات از جمله سیب زمینی و حبوبات  کرده است.

 محدود کردن صادرات یکی از ابزارهای مفید و‌ موثر  در سیاست‌های اقتصادی است که در کوتاه‌مدت برای تنظیم بازار و کاهش قیمت‌ها مفید و موثر است.

غلامرضا نوری قزلجه وزیر جهاد کشاورزی، ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ اعلام کرد تا پایان سال، صادرات سیب‌زمینی و حبوبات محدود خواهد شد. این تصمیم پس از برگزاری جلسات متعدد با بخش‌ خصوصی تشکل‌های مردمی و بررسی وضعیت بازار اتخاذ شد. البته در جلسه سران قوا به ستاد تنظیم بازار، که مسئولیت آن به عهده وزارت جهاد کشاورزی اختیار داده شد که برای ایجاد محدودیت در صادرات محصولات کشاورزی که با افزایش قیمت مواجه شده‌اند، تصمیم‌گیری کند. 

کنترل قیمت‌ها در بازار داخلی و جلوگیری از افزایش قیمت‌ها در بازار داخلی  از اهداف مهم و اصلی سیاست‌ محدودسازی صادرات است؛ زمانی که محصولات اساسی مانند سیب‌زمینی یا حبوبات بدون برنامه و بی رویه صادر می‌شوند و واردات به اندازه کافی صورت نمی‌گیرد، ممکن است کمبودهایی در بازار داخلی به وجود آید که منجر به افزایش قیمت‌ها شود.

از طرفی دولت با محدود کردن صادرات، می‌تواند اطمینان حاصل کند که محصولاتی که در داخل تولید می‌شود، ابتدا به نیازهای داخلی پاسخ دهند و از آنجا که برخی محصولات ممکن است در زمان‌های خاص کمبود پیدا کنند، این محدودیت‌ها به جلوگیری از این مشکلات کمک می‌کند.

همچنین دولت با تنظیم بازار، قصد دارد تا قیمت کالاهای اساسی به گونه‌ای باشد که برای تمام اقشار جامعه قابل دسترس باشد. محدود کردن صادرات در این راستا کمک می‌کند تا فشار کمتری به خانوارهای کم‌درآمد وارد شود و  از سفره مردم حفاظت شود. 

البته دولت در کنار محدودیت صادرات می‌تواند با کنترل هوشمند توزیع و استفاده از راهکارهای علمی و فناوری اطلاعات و داده‌کاوی، به‌طور دقیق‌تر نیازهای هر منطقه را شناسایی کرده و تخصیص بهینه‌تری از محصولات کشاورزی انجام دهد.

افزایش بهره‌وری در کشاورزی یکی از راه‌های مهم برای کاهش فشار بازار داخلی است. استفاده از تکنولوژی‌های نوین کشاورزی مانند سیستم‌های آبیاری هوشمند، بذرهای مقاوم به شرایط آب‌وهوایی و تکنیک‌های کشت دقیق هم می‌تواند تولید را بهبود بخشد و به تأمین پایدار محصولات اساسی کمک کند.

سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه کشاورزی می‌تواند به تولید محصولات کشاورزی مقاوم‌تر و با کیفیت‌تر منجر شود. این کار می‌تواند به کشاورزان کمک کند تا در مواجهه با مشکلات مختلف از جمله بحران‌های اقلیمی و تغییرات قیمت‌های جهانی، عملکرد بهتری داشته باشند.

البته با توجه به اینکه تولید محصولات کشاورزی وابسته به شرایط و ظرفیت‌های محلی است، دولت باید با کشاورزان و بخش خصوصی همکاری نزدیک‌تری داشته باشد. حمایت از کشاورزان از طریق تخصیص تسهیلات مالی برای تأمین نهاده‌ها و ماشین‌آلات می‌تواند به افزایش تولید و جلوگیری از کمبود کالاها کمک کند.

اگر چه دولت به‌جای محدود کردن صادرات به صورت عمومی، می‌تواند سیاست‌هایی اتخاذ کند که صادرات به بازارهایی خاص با نیاز بالا و در زمان‌های خاص ادامه یابد. این می‌تواند به حفظ روابط تجاری و اقتصادی با سایر کشورها کمک کند، در حالی که همچنان نیاز داخلی در اولویت قرار دارد.

محدود کردن صادرات به‌عنوان یک ابزار در سیاست‌های اقتصادی ممکن است در کوتاه‌مدت برای تنظیم بازار و کاهش قیمت‌ها مفید و موثر باشد، اما به‌طور همزمان باید از استراتژی‌های بلندمدت مانند توسعه فناوری‌های کشاورزی و بهبود فرآیندهای توزیع استفاده کرد تا این اقدامات به‌طور پایدار و بدون آسیب به بخش تولید داخلی و روابط تجاری بین‌المللی انجام شود.

گزارش: فاطمه سادات توفیقی