لزوم توسعه و نوسازی ناوگان مکانیزاسیون کشاورزی در ایران

به گزارش خبرنگار ایانا، کشاورزی یکی از ارکان اصلی اقتصاد ایران و تأمین‌کننده امنیت غذایی کشور است. بااین‌حال، فرسودگی تجهیزات و ضعف در بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، بهره‌وری این بخش را در مقایسه با کشورهای توسعه‌یافته کاهش داده است. 

وضعیت مکانیزاسیون کشاورزی در ایران

بر اساس آمارهای سال ۱۴۰۳، ضریب مکانیزاسیون کشاورزی در ایران بین ۱.۷ تا ۲ اسب‌بخار در هکتار است. این در حالی است که این عدد در ژاپن بیش از ۷ اسب‌بخار در هکتار و در آمریکا بین ۲.۵ تا ۳ اسب‌بخار در هکتار گزارش شده است. همچنین، میانگین سنی ماشین‌آلات کشاورزی در ایران ۱۰ تا ۱۳ سال برآورد شده، درحالی‌که این عدد در کشورهای توسعه‌یافته ۵ سال است.

این آمارها نشان می‌دهد که ایران نه‌تنها در تعداد ماشین‌آلات کشاورزی، بلکه در به‌روز بودن و کیفیت آن‌ها نیز از کشورهای توسعه‌یافته عقب است.

چالش‌های نوسازی مکانیزاسیون کشاورزی

یکی از مهم‌ترین موانع توسعه مکانیزاسیون، مشکلات اقتصادی و کمبود تسهیلات بانکی است. برخی کارشناسان معتقدند که کشاورزان با درآمد فعلی خود توانایی جایگزینی ماشین‌آلات فرسوده را ندارند و نبود تقاضای کافی، تولیدکنندگان داخلی را نیز در وضعیت رکود قرار داده است.

از سوی دیگر، به مشکلات اجتماعی و کاهش اشتغال در مناطق روستایی اشاره می‌کنند. به گفته آن‌ها، افزایش مکانیزاسیون می‌تواند میزان اشتغال نیروی کار انسانی در کشاورزی را کاهش دهد و موجب بیکاری در جوامع روستایی شود.

در مقابل، گروهی دیگر از کارشناسان بر مزایای مکانیزاسیون کشاورزی تأکید دارند. به اعتقاد آن‌ها، مکانیزاسیون نه‌تنها بهره‌وری را افزایش می‌دهد، بلکه با کاهش مصرف آب، انرژی و هزینه‌های تولید، کشاورزان را در برابر چالش‌های اقتصادی و زیست‌محیطی مقاوم‌تر می‌کند.

راهکارهای پیشنهادی برای توسعه مکانیزاسیون

کارشناسان بر این باورند که دولت می‌تواند با ارائه بسته‌های حمایتی، تسهیلات کم‌بهره و تشویق تولید داخلی، روند نوسازی مکانیزاسیون را سرعت ببخشد. برخی راهکارهای پیشنهادی عبارت‌اند از:

اختصاص وام‌های کم‌بهره برای خرید ماشین‌آلات کشاورزی

حمایت از تولیدکنندگان داخلی و کاهش وابستگی به واردات

استفاده از فناوری‌های نوین برای بهینه‌سازی مصرف منابع

آموزش کشاورزان در استفاده از تجهیزات مدرن

در نهایت نوسازی ناوگان مکانیزاسیون کشاورزی می‌تواند موجب افزایش تولید، کاهش ضایعات و بهبود بهره‌وری شود. کشورهای پیشرفته با نوسازی ناوگان مکانیزاسیون، بهره‌وری کشاورزی را تا ۳۰ درصد افزایش داده‌اند، درحالی‌که ایران برای رسیدن به این سطح نیازمند سرمایه‌گذاری گسترده است.

اگر دولت با سیاست‌های حمایتی مناسب از توسعه مکانیزاسیون پشتیبانی کند، ایران می‌تواند بهره‌وری کشاورزی خود را بهبود بخشد و جایگاه رقابتی خود را در منطقه تقویت کند.

خبرنگار: شبنم مسعودی