طلای سرخ ایران: از چالش‌های ۱۴۰۳ تا امیدهای سبز ۱۴۰۴
تهران- ایانا- تولید ۳۴۸ تنی زعفران در سال ۱۴۰۳، کاهش صادرات و سایه سنگین قاچاق؛ طلای سرخ ایران در حالی سال گذشته را با چالش‌های جدی پشت سر گذاشت که سیاست‌های حمایتی و امید به بارندگی‌های ۱۴۰۴، نویدبخش روزهایی بهتر برای این محصول ارزشمند است.
بازار زعفران ایران در سال ۱۴۰۳، سالی پرفرازونشیب را پشت سر گذاشت. ایران که همچنان با تولید حدود ۸۸ درصد زعفران جهان، بزرگترین تولیدکننده این محصول ارزشمند است، در سال گذشته با تولید ۳۴۸ تن زعفران (بر اساس برآوردهای نهایی) به کار خود پایان داد. این میزان نسبت به سال ۱۴۰۲ که تولید حدود ۳۶۰ تن بود، اندکی کاهش نشان می‌دهد؛ کاهشی که به گفته کارشناسان به دلیل خشکسالی و کاهش سطح زیر کشت در برخی مناطق زعفران‌خیز مانند خراسان رضوی و جنوبی رخ داده است.
محمدرضا طلایی، مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، در اظهارات خود در تاریخ ۲۰ آذر ۱۴۰۳ اعلام کرد: «در سال ۱۴۰۳، عرضه زعفران در بورس کالا با کف قیمت ۹۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم انجام شد و این اقدام توانست ثبات نسبی در بازار ایجاد کند. ما با اعطای تسهیلات ارزان‌قیمت به بخش خصوصی و تشکل‌ها، گام مهمی در جهت حمایت از کشاورزان و افزایش صادرات برداشتیم.»
وی همچنین از برنامه‌ریزی برای توسعه بازارهای جدید در سال ۱۴۰۴ خبر داد و افزود: «هدف ما این است که با برندسازی و بسته‌بندی استاندارد، سهم ایران را در بازار جهانی تقویت کنیم.»
در همین حال، غلامرضا میری، نایب‌رئیس شورای ملی زعفران، در تاریخ ۳ فروردین ۱۴۰۴ اظهار داشت: «حدود ۱۰ تن زعفران در ماه به‌صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود. این موضوع ناشی از محدودیت‌هایی است که برای صادرکنندگان رسمی ایجاد شده، در حالی که مسیر قاچاق عملاً هموار شده است.»
وی همچنین اشاره کرد که پس از پایان فصل برداشت، قیمت زعفران بین ۲۵ تا ۳۰ درصد افزایش یافته است، اما قاچاق همچنان یکی از چالش‌های اصلی بازار این محصول به شمار می‌رود.
آمار گمرک ایران نشان می‌دهد که در کل سال ۱۴۰۳، صادرات زعفران به حدود ۱۱۰ تن رسید که ارزشی بالغ بر ۹۵ میلیون دلار داشت. این رقم در مقایسه با سال ۱۴۰۲ (با صادرات ۱۵۰ تن و ارزش ۱۲۵ میلیون دلار) کاهش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد. فعالان بازار، مشکلات ارزی، تحریم‌ها و افزایش قاچاق زعفران به کشورهای همسایه را از عوامل اصلی این افت می‌دانند. با این حال، در سه‌ماهه پایانی سال، با اجرای سیاست‌های حمایتی و خرید توافقی توسط تعاونی‌ها، قیمت داخلی زعفران تا حدی تثبیت شد.
در عرصه داخلی، سیاست واگذاری تنظیم بازار به تشکل‌ها که از اواسط ۱۴۰۳ شدت گرفت، توانست واسطه‌گری را کاهش داده و سود بیشتری را نصیب کشاورزان کند. طلایی در این باره گفت: «در سال ۱۴۰۳، تمام خریدهای تضمینی و توافقی از طریق تشکل‌ها انجام شد و این مدل در سال جدید نیز ادامه خواهد یافت.»
با ورود به سال ۱۴۰۴، چشم‌انداز بازار زعفران با توجه به پیش‌بینی‌های هواشناسی و احتمال بهبود بارندگی‌ها، کمی امیدوارکننده‌تر به نظر می‌رسد. کارشناسان معتقدند که اگر دولت بتواند موانع صادراتی را کاهش دهد و بر برندسازی متمرکز شود، زعفران ایران می‌تواند جایگاه خود را در بازارهای جهانی بیش از پیش تثبیت کند.
خبرنگار: شبنم مسعودی
دیدگاه تان را بنویسید