ارزش‌افزوده کشاورز ایرانی؛ 67 دلار

سهم تولیدات کشاورزی در اقتصاد جهانی چقدر است و کشاورزان در چه کشورهایی ارزش‌افزوده بیشتری تولید می‌کنند؟ پاسخ به سؤال اول نشان می‌دهد کدام کشورها به کشاورزی وابستگی اقتصادی بیشتری دارند و سؤال دوم نیز بهره‌وری کشاورزان کشورها را نشان می‌دهد. برای این امر، بر اساس اطلاعات بانک جهانی دو شاخص «سهم ارزش‌افزوده کشاورزی از GDP» و «سرانه ارزش‌افزوده به ازای نیروی کار» را در کشورهای مختلف و متوسط جهانی بررسی می‌کنیم.

سهم ارزش‌افزوده کشاورزی از تولید ناخالص داخلی

بر اساس اطلاعات بانک جهانی از سال 1995 تا سال 2015 سهم ارزش‌افزوده کشاورزی از GDP با روندی نزولی همراه بود. در ابتدای این بازه زمانی متوسط جهانی ارزش‌افزوده نسبت به GDP در بخش کشاورزی 7.8 درصد بود. در سال 96 میلادی این سهم با کاهش 0.1 درصدی به 7.7 درصد رسید ولی سال 97 این نسبت به میزان یک درصد کاهش داشت و به 5.7 درصد نزول پیدا کرد. پس‌ازآن روند نزولی با متوسط سالیانه 0.11 درصد کاهش یافت تا اینکه در سال 2015 به 3.78 درصد رسید. کاهش سهم ارزش‌افزوده کشاورزی به نسبت تولید ناخالص داخلی با افزایش سهم تولید فناوری‌های نوین در GDP همراه بود. با اعمال سیاست‌های جدید برای تأمین امنیت غذایی در سال 2015 روند نزولی سهم کشاورزی از GDP تغییر کرد و در سال 2016 سهم ارزش‌افزوده کشاورزی از تولید ناخالص داخلی با رشد یک‌درصدی به 4.6 درصد رسید. نکته قابل‌توجه در رشد سال 2016 این است که مجموع جهانی GDP با افزایش حدوداً هزار میلیارد دلاری مواجه شد و بااین‌وجود سهم کشاورزی افزایش یافت.

بر اساس اطلاعات بانک جهانی در سال 2015 مجموع GDP جهانی 74 هزار و 782 میلیارد دلار بود و با افزایش قابل‌توجهی در سال 2016 به 75 هزار و 872 میلیارد دلار رسید.

سهم ارزش‌افزوده کشورها به GDP

در سال 2016 سهم ارزش‌افزوده به GDP در سیرالئون 59.4 درصد بود که این کشور آفریقایی را در رتبه اول جهان قرار می‌داد. این شاخص که نشان‌دهنده سهم کشاورزی در اقتصاد است در کشورهای آفریقای مرکزی بیشتر از دیگر کشورهای دنیاست. سهم چاد 50.1، گینه بیسائو 49.1، جمهوری آفریقای مرکزی 42.9 و مالی 42.1 درصد است. ایران با سهم ارزش‌افزوده کشاورزی 10 درصدی از تولید ناخالص داخلی در رتبه 68 جهان قرار دارد.

سرانه ارزش‌افزوده کشاورزی

ارزش‌افزوده کشاورزی به ازای هر کارگر طی 20 سال گذشته دو برابر شده است. به زبان دیگر هر کارگر بهره‌وری بیشتری در ایجاد ارزش‌افزوده دارد. دلیل این اتفاق با توجه به اینکه طی همین مدت ارزش‌افزوده کشاورزی رشد بیش از سه برابری داشت را می‌توان در مکانیزاسیون و کاهش تعداد کشاورزان طی 20 سال اخیر جست. شیب این روند و نوسانات آن دقیقا معکوس نسبت تولید ارزش‌افزوده به GDP است. از سال 1995 تا سال 2015 سرانه جمعیت کارگری بخش کشاورزی ارزش‌افزوده کشاورزان با روندی ثابت رشد داشت و در سال 2016 این روند معکوس شد. در سال 1995 سرانه ارزش‌افزوده کشاورزی جهانی 16 دلار و 23 سنت آمریکا بود که در سال 2015 به اوج خود یعنی 34 دلار و 26 سنت رسید. در سال 2016 این میزان کاهش یافت و به 32 دلار و 74 سنت آمریکا رسید. این آمار بانک جهانی بر مبنای ارزش دلار در سال 2010 استخراج‌شده است.

سرانه ارزش‌افزوده در کشورهای مختلف

بهترین آمار ازنظر ارزش‌افزوده‌ای که هر کارگر بخش کشاورزی ایجاد می‌کند به کشور آرژانتین تعلق می‌گیرد. در این کشور ارزش‌افزوده به ازای یک کارگر بخش کشاورزی به 3015 دلار می‌رسد. پس‌ازآن بهترین رتبه در اختیار امارت متحده عربی با 2323 دلار و نروژ با 1270 دلار است. در این میان ایران با سرانه تولید ارزش‌افزوده 97 دلار و 38 سنت در رتبه 60 جهان قرار می‌گیرد.