حمایت تمام قد دولت؛ راه افزایش صادرات

خبرها حاکی از آن است که این‌روزها حال صادرات در بخش کشاورزی خوب شده و تراز تجاری این حوزه در دو ماهه اخیر بهبود قابل چشمگیری داشته است. اگرچه در حال حاضر صادرات در این بخش از وضعیت مناسب‌تری نسبت به مدت مشابه خود در شش سال گذشته، برخوردار است، اما باز هم این نیاز احساس می‌شود که باید با قدرت بیشتری بر روی مزیت‌های بالای این حوزه در بازارهای جهانی مانور داد. چرا که کارشناسان اقتصاد کشاورزی معتقدند صادرات در بخش کشاورزی از قدرت بالایی در راستای ارزآوری به داخل کشور برخوردار است و می‌تواند به تنهایی به یکی از قطب‌های اقتصادی کشور تبدیل شود.

طبق بررسی‌های صورت گرفته خوشبختانه تراز تجاری بخش کشاورزی در سال‌های گذشته به طور چشمگیری بهبود پیدا کرده. آمارهای رسمی بیانگر این واقعیت هستند که در سال 92 تراز تجاری بخش کشاورزی منفی 8.7 میلیارد دلار، سال 93 این رقم به منفی 5.4 میلیارد دلار همچنین در سال 94 عدد مورد نظر به منفی 3.3 و نیز در سال 95این رقم منفی 3.09 میلیارد دلار را به خود اختصاص داد. با بررسی ارقام ارائه شده می‌توان نتیجه گرفت که تراز تجاری بخش کشاورزی طی سال‌های گذشته بهبود یافته و این موضوع روند مناسبی را طی کرده است.

اما پای صحبت صادرکنندگان بخش کشاورزی که بنشینی از  بالا بودن قیمت‌ تولیدات در بازارهای جهانی می‌گویند و از مشکلات پیش رو صادرات در این حوزه گلایه دارند. صادرکنندگان بخش کشاورزی انتظار دارند که دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی با هموار کردن زیرساخت‌های لازمه حمایت‌های همه‌جانبه خود را از صادرکنندگان این حوزه انجام دهد. صادرکنندگان این بخش به نبود زیر ساخت‌های لازم و صنایع تبدیلی و تکمیلی متناسب با مصارف خارجی  اشاره می‌کنند و خام فروشی در محصولات کشاورزی را از جمله معضلات پیش رو این حوزه می‌دانند.

ارزش افزوده بالاتر؛ ارزآوری بیشتر

در این‌باره حمیدرضا صالحی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران در گفت و گو با خبرنگار ایانا می‌گوید: «صادرات در بخش کشاورزی به سیاست‌های دولت بستگی دارد. دولت باید تکلیفش را با این بخش مشخص کند که آیا می‌خواهد در بخش صادرات رشد داشته باشد یا خیر؟  اگر خواستار این هستیم که درآمدهای غیرنفتی را در ایران افزایش دهیم باید از هر پتانسیلی در این زمینه استفاده کنیم. بنابراین بخش کشاورزی می‌تواند در این مسیر جزو مهره‌های اصلی باشد.»

او ادامه می‌دهد: «برای کسب موفقیت در زمینه صادرات نیاز است که تمام بخش‌‌ها را در این داستان شریک کنیم و دولت، به ویژه شخص رئیس جمهور، تمام قد حمایت‌های خود را در این راستا اعلام کند.»

صالحی با اشاره به فروش خوب برخی از محصولات کشاورزی در بازارهای جهانی خاطر نشان می کند: «برخی از محصولات کشاورزی پتانسیل بالایی در بازارهای جهانی دارند. برای نمونه پسته و مرکبات جزو محصولاتی هستند که در بازارهای جهانی متقاضی بالایی دارند و می‌توانند به خوبی برای کشور ارزآوری کنند. نکته اینجاست که اگر واقعا در برنامه دولت حمایت لازم و کافی از این حوزه وجود نداشته باشد، این ظرفیت‌ها نیز کم‌کم در بازارهای جهانی رنگ می‌بازد و بازارها از دست خواهد رفت. درحال حاضر بخش کشاورزی تلاش لازم را برای دست‌یابی به بازارهای جهانی انجام می‌دهد و تا همین‌جا خیلی خوب توانسته به این بازارها راه پیدا کند، بنابراین در این راستا باید مورد حمایت دولت قرار بگیرد.»

این عضو اتاق بازرگانی اظهار می‌کند: «خوشبختانه بخش کشاورزی از جمله حوزه‌هایی است که نوسانات ارزی اخیر، نتوانسته بر روی صادرات آن اثر بگذارد. باید بررسی کرد و دید چه میزان از صادرات در بخش کشاورزی مربوط به بخش دولتی و چه میزان آن مربوط به بخش خصوصی می‌شود. قطعا می‌توان رصد لازمه را درحوزه‌های مختلف  این بخش انجام داد و میزان ارزآوری محصولات را مشخص کرد. براین اساس می‌توان تصمیم گرفت که میزان حمایت دولت در چه زمینه‌هایی باید بیشتر اتفاق بیافتد. تا بتوان ارزآوری را در کشور بهبود بخشید و نقاط ضعف آن را برطرف کرد.»

صالحی معتقد است مزیت‌های زیادی در صادرات بخش کشاورزی وجود دارد که با برطرف کردن مشکلات پیش روی این بخش، می‌توان میزان صادرات محصولات کشاورزی را افزایش داد.

او یادآوری می‌کند: «در ابتدا باید ببینیم با توجه به مشکلاتی که هم اکنون بر سر راه صادرات وجود دارد، هنوز صادرکنندگان تمایل دارند به طور محکم و استوار در این بخش فعالیت داشته باشند؟ چراکه درحال حاضر اغلب صادر‌کنندگان در ایران حضور دارند، اما شاخ و برگ اصلی آنها در خارج ازکشور است؛ درحالی که باید شرایطی فراهم شود تا صادرکنندگان به طور کامل به فعالیت‌ بپردازند. در این راستا دولت باید از صادرکنندگان درکشور حمایت کند تا انگیزه لازم را برای حضور در میدان صادرات کشور پیدا کنند و از طریق شاخ‌ و برگ‌های خود پل‌های ارتباطی را قوت بخشند.»

صالحی می‌گوید، با توجه به بحران آبی که در کشور وجود دارد، باید بیشترین تمرکز بر روی کاشت محصولاتی باشد که نیاز به آب کمتری دارند. او ادامه می‌دهد: « محصولات کشاورزی برای صادرات به بازارهای جهانی، باید با تمرکز بیشتری انتخاب شوند. چرا که در حال حاضر ایران از بحران کم آبی رنج می‌برد و نیاز است که دقت و وسواس بیشتری درانتخاب‌ها صورت بگیرد. بنابراین لازم است تا به سمت کالاها و محصولاتی حرکت کنیم که دارای ارزش افزوده بالاتری هستند و ارزآوری بیشتری دارند.»

برخلاف اینکه بخش کشاورزی سال‌ها مورد بی‌مهری دولت نهم و دهم قرار گرفت، اما در سال‌های اخیر ثابت شد که این حوزه می‌تواند به خوبی نقش اساسی در اقتصاد کشور ایفا کند. در این بین باید منتظر بود و دید اقدام بعدی دولت در زمینه حمایت از این بخش به چه شکلی نمایان می‌شود.