جبران عقب‌ماندگی بارش‌ها در پائیز

کم‌آبی چالش جدی و نه‌چندان جدید ایران است که به‌ویژه با کاهش بارندگی در سال‌های اخیر ملموس‌تر شده؛ اما پائیز امسال با بارندگی‌های مساعدی همراه بود که گرچه در مناطق شمالی کشور خساراتی به بار آورد اما توانسته است عقب‌ماندگی‌های بارندگی را جبران کند. بارش‌های جوی از اول پائیز تاکنون 58درصد نسبت به میانگین دوره‌های درازمدت افزایش داشته است.

به گزارش ایانا به نقل از اتاق بازرگانی ایران، بر اساس تازه‌ترین آمارهای منتشر شده از سوی دفتر مطالعات پایه منابع آب ایران وابسته به وزارت نیرو، در سال آبی جاری (اول مهر 97 تا پنج شنبه 19 مهرماه) ارتفاع کل ریزش‌های جوی در کشور به 6.5 میلی‌متر رسیده است که این مقدار بارندگی نسبت به میانگین بارندگی در دوره‌های مشابه درازمدت در 50 سال اخیر بالغ‌بر 58.5 درصد رشد نشان می‌دهد.

البته کاهش یا افزایش بارندگی در دوره‌های کوتاه‌مدت چندروزه هرگز نمی‌تواند شاهدی برای جبران کم‌بارشی یا بهبود وضعیت آبی کشور باشد بااین‌وجود، بهبود نسبی بارش‌های می‌تواند نشانه‌ای از سال پربارانی باشد که در آن‌هم باید برای استفاده بهینه از نزولات جوی برنامه‌ریزی کرد و هم برای بحران‌های احتمالی نظیر سیل، طغیان رودخانه‌ها و راه‌بندان‌های جدی برنامه‌ریزی کرد.

بر اساس آمارها منتشر شده از سوی وزارت نیرو بارندگی‌های سال آبی جاری هنوز نسبت به بارش‌های مدت مشابه در سال آبی گذشته 9.7 درصد کاهش دارد اما پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی نشان می‌دهد که پائیز امسال نسبت به سال قبل پرباران‌تر است و بر این اساس می‌توان امیدوار بود این عقب‌ماندگی به‌زودی جبران شود.

بررسی میزان ریزش‌های جوی در سال آبی جاری (از اول تا ۱۹ مهرماه) به تفکیک ۶ حوضه آبریز اصلی حاکی از این است که بارش‌های اخیر توانسته است عقب‌ماندگی بارندگی در دو حوزه «فلات مرکزی» و «قوه قوم» را جبران کند. بارش‌ها در این دو حوزه به ترتیب 47.4 و 422.2 درصد نسبت به سال قبل افزایش‌یافته ضمن اینکه بارش در حوضه‌های «مرزی شرق» و «خلیج‌فارس و دریای عمان» نیز به سطح بارش‌های سال گذشته رسیده است.

بر این اساس هنوز بارش‌های جوی در دو حوضه بارندگی «دریای خزر» و «دریاچه ارومیه» کمتر از سال گذشته است و بارندگی آنها به ترتیب 22.5 درصد و 74.4 درصد کاهش یافته است. البته بارندگی‌های حوضه دریای خزر نسبت به متوسط 50 سال اخیر رشد 77 درصد را تجربه کرده و یکی از عوامل رشد بارندگی امسال نسبت به میانگین درازمدت بوده است.

بررسی آمارها نشان می‌دهد علاوه بر رشد بارندگی‌های حوضه دریای خزر نسبت به میانگین دوره‌های مشابه 50 سال اخیر، بارش‌های حوضه «فلات مرکزی» 115.4 درصد و بارش‌های حوضه «قره‌قوم» نیز 327.3 درصد رشد کرده است.

در مقابل اما بارندگی در حوضه‌های «خلیج‌فارس و دریای عمان» 64.7 درصد، «دریاچه ارومیه» 74 درصد و «مرزی شرق» 57.1 درصد افت داشته اما درمجموع میانگین بارش‌های جوی کشور 58.5 درصد نسبت به میانگین دوره‌های مشابه 50 سال اخیر بهبود یافته است.

البته بهبود بارندگی در مقاطع کوتاه‌مدت حتی اگر قادر باشد تراز آبی کشور را بهبود بخشد نمی‌تواند به‌منزله تأمین آب موردنیاز کشور در بلندمدت باشد چراکه بخش زیادی از این بارش‌ها به اشکال مختلف از دسترس خارج می‌شوند و کمکی به ذخیره‌سازی نمی‌کنند.

چندی پیش، مدیرعامل شرکت مدیریت منابع آب ایران، گفت: برای رفع تنش آبی تا سال ۱۴۰۰ باید ۴۳ سد نیمه‌تمام موجود در کشور تکمیل شوند.

محمد حاج رسولی‌ها در حاشیه نمایشگاه آب تکمیل این سدها را یکی از اولویت‌های دولت در بخش آب عنوان کرد و افزود: با بهره‌برداری از این سدها می‌توانیم ۷۴۰ میلیون مترمکعب به ظرفیت منابع آب شرب کشور اضافه کنیم.

البته جدای از اینکه سدسازی در ایران منتقدان جدی دارد و برخی معتقدند بخش عمده مشکلات آبی کشور از همین سدها سرچشمه گرفته است، معضل تبخیر آب در مخازن سدهای کشور نیز ازجمله مسائلی است که به آن بی‌توجهی می‌شود و هرساله بخش زیادی از آب ذخیره‌شده کشور را از دسترس خارج می‌کند.