چرا زمین نفس نمی‌کشد؟
تهران-ایانا- تغییرات اقلیمی یکی از بزرگترین چالش‌های جهان امروز است که ناشی از فعالیت‌های انسانی است. در این گزارش مهم‌ترین دلایل تغییرات اقلیمی و اثرات مخرب آن بر محیط‌زیست و جوامع انسانی را بررسی می‌کنیم.
به گزارش خبرنگار بین‌الملل ایانا به نقل از سازمان ملل متحد، تغییرات اقلیمی به تغییرات بلندمدت در دماها و الگوهای آب‌وهوایی اشاره دارد. این تغییرات می‌توانند به‌طور طبیعی رخ دهند، اما از اواخر قرن ۱۹، فعالیت‌های انسانی، به‌ویژه سوزاندن سوخت‌های فسیلی مانند زغال‌سنگ، نفت و گاز، عامل اصلی این تغییرات بوده‌اند. این فعالیت‌ها منجر به انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شوند که گرمای خورشید را در جو زمین به دام می‌اندازند و باعث افزایش دما می‌شوند.
افزایش دما و تغییرات آب‌وهوایی ناشی از آن، اثرات گسترده‌ای بر محیط‌زیست و جوامع انسانی دارند. این اثرات شامل افزایش فراوانی و شدت رویدادهای آب‌وهوایی شدید مانند سیل، خشکسالی و طوفان‌ها، افزایش سطح دریاها و تهدید امنیت غذایی و منابع آبی است.
برای مقابله با تغییرات اقلیمی، نیاز به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و حرکت به سمت منابع انرژی پاک و تجدیدپذیر است. همچنین، اقدامات سازگاری برای کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی بر جوامع و اکوسیستم‌ها ضروری است.
تغییرات اقلیمی یک بحران جهانی است که فراتر از مرزهای ملی می‌رود و نیازمند همکاری و راه‌حل‌های هماهنگ در تمام سطوح است.
علل و اثرات تغییرات اقلیمی
سوخت‌های فسیلی – زغال‌سنگ، نفت و گاز – بزرگترین عامل تغییرات اقلیمی جهانی هستند و بیش از ۷۵ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای و نزدیک به ۹۰ درصد از انتشار دی‌اکسید کربن را تشکیل می‌دهند.
انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند پتو، زمین را می‌پوشانند و گرمای خورشید را به دام می‌اندازند. این فرآیند باعث گرم شدن زمین و تغییرات اقلیمی می‌شود. در حال حاضر، زمین با سرعتی بیشتر از هر زمان دیگری در تاریخ ثبت‌شده در حال گرم شدن است. افزایش دما در طول زمان الگوهای آب‌وهوایی را تغییر داده و تعادل طبیعی را بر هم می‌زند. این موضوع خطرات زیادی را برای انسان‌ها و تمامی اشکال دیگر حیات روی زمین به همراه دارد.
علل انتشار گازهای گلخانه‌ای و تأثیر آن بر تغییرات اقلیمی
۱. تولید انرژی
تولید برق و گرما از طریق سوزاندن سوخت‌های فسیلی سهم بزرگی در انتشار گازهای گلخانه‌ای دارد. بیشتر برق جهان هنوز از طریق سوزاندن زغال‌سنگ، نفت یا گاز تولید می‌شود که باعث انتشار دی‌اکسید کربن و اکسید نیتروژن – دو گاز گلخانه‌ای قوی – می‌شود. این گازها مانند یک پتو گرمای خورشید را در جو زمین به دام می‌اندازند. در مقابل، منابع تجدیدپذیر مانند باد و خورشید که حدود یک‌چهارم برق جهان را تأمین می‌کنند، انتشار گازهای گلخانه‌ای بسیار کمی دارند یا اصلاً ندارند.
۲. صنایع و تولید کالا
صنایع و کارخانه‌ها از طریق سوزاندن سوخت‌های فسیلی برای تأمین انرژی تولید کالاهایی مانند سیمان، آهن، فولاد، الکترونیک، پلاستیک و پوشاک گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کنند. استخراج معادن و فرآیندهای صنعتی دیگر، از جمله ساخت‌وساز، نیز در این انتشار نقش دارند. ماشین‌آلات صنعتی معمولاً با زغال‌سنگ، نفت یا گاز کار می‌کنند و برخی مواد، مانند پلاستیک، مستقیماً از سوخت‌های فسیلی ساخته می‌شوند. به همین دلیل، بخش تولید یکی از بزرگترین عوامل انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان است.
۳. جنگل‌زدایی
قطع درختان برای ایجاد زمین‌های کشاورزی یا چراگاه باعث انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود، زیرا درختان هنگام قطع شدن، کربنی را که در خود ذخیره کرده‌اند، آزاد می‌کنند. هر سال حدود ۱۲ میلیون هکتار جنگل از بین می‌رود. از آنجا که جنگل‌ها دی‌اکسید کربن را جذب می‌کنند، نابودی آن‌ها ظرفیت طبیعی زمین برای حذف این گاز از جو را کاهش می‌دهد. جنگل‌زدایی، همراه با کشاورزی و سایر تغییرات کاربری زمین، مسئول تقریباً یک‌چهارم انتشار جهانی گازهای گلخانه‌ای است.
۴. حمل‌ونقل
اکثر خودروها، کامیون‌ها، کشتی‌ها و هواپیماها با سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند و به همین دلیل، حمل‌ونقل یکی از عوامل اصلی انتشار گازهای گلخانه‌ای، به‌ویژه دی‌اکسید کربن، محسوب می‌شود. وسایل نقلیه جاده‌ای بیشترین سهم را دارند، زیرا موتورهای احتراق داخلی از فرآورده‌های نفتی مانند بنزین استفاده می‌کنند. همچنین، انتشار گازهای گلخانه‌ای از کشتی‌ها و هواپیماها رو به افزایش است. حمل‌ونقل تقریباً یک‌چهارم انتشار دی‌اکسید کربن مرتبط با انرژی را به خود اختصاص داده و انتظار می‌رود که این میزان در سال‌های آینده افزایش یابد.
۵. تولید غذا
تولید مواد غذایی از طریق فرآیندهای مختلفی از جمله جنگل‌زدایی، پرورش دام (گاو و گوسفند)، استفاده از کودهای شیمیایی، ماشین‌آلات کشاورزی و قایق‌های ماهیگیری گازهای گلخانه‌ای تولید می‌کند. دام‌ها هنگام هضم غذا گاز متان تولید می‌کنند که یکی از قوی‌ترین گازهای گلخانه‌ای است. علاوه بر این، بسته‌بندی و توزیع غذا نیز به انتشار این گازها کمک می‌کند. در مجموع، بخش کشاورزی یکی از مهم‌ترین عوامل تغییرات اقلیمی محسوب می‌شود.
۶. مصرف انرژی در ساختمان‌ها
در سطح جهان، ساختمان‌های مسکونی و تجاری بیش از نیمی از برق تولیدی را مصرف می‌کنند. این ساختمان‌ها همچنان به سوخت‌های فسیلی مانند زغال‌سنگ، نفت و گاز برای گرمایش و سرمایش وابسته هستند، که باعث انتشار مقادیر قابل‌توجهی گازهای گلخانه‌ای می‌شود. افزایش تقاضای انرژی برای گرمایش و سرمایش، رشد مالکیت دستگاه‌های تهویه هوا و مصرف بیشتر برق برای روشنایی و لوازم الکترونیکی، همگی منجر به افزایش انتشار دی‌اکسید کربن در این بخش شده‌اند.
۷. مصرف بیش از حد
سبک زندگی افراد – از نحوه مصرف برق، نحوه حمل‌ونقل، نوع غذا و میزان ضایعات تولیدی – همگی بر میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای تأثیر می‌گذارند. مصرف کالاهایی مانند پوشاک، لوازم الکترونیکی و پلاستیک نیز نقش مهمی در این مسئله دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که 1% ثروتمند از جمعیت جهان نسبت به افراد کم برخوردار، ۵۰٪ گازهای گلخانه‌ای منتشر می‌کنند. این نشان می‌دهد که شیوه زندگی و میزان مصرف، تأثیر قابل‌توجهی بر تغییرات اقلیمی دارد.
نتیجه‌گیری
تمامی این عوامل به شدت در افزایش تغییرات اقلیمی نقش دارند. برای مقابله با این بحران، کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی، افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، کاهش جنگل‌زدایی، بهبود روش‌های حمل‌ونقل، تولید غذا و تغییر سبک زندگی به سمت مصرف کمتر و پایدارتر ضروری است.
ترجمه و تنظیم: زینب سادات حسینی فر
دیدگاه تان را بنویسید