ارزآوری 528 میلیون دلاری صادرات محصولات شیلاتی ایران

عیسی گلشاهی مدیرکل دفتر بهبود کیفیت فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات ایران در گفتگو با خبرنگار ایانا، در رابطه با میزان صادرات شیلات در سال 97، گفت: بر اساس آخرین آمار سال ۹۷، ۱۴۳ هزار تن انواع محصولات شیلاتی به ارزش بیش از 528 میلیون دلار را به کشورهای مختلف صادر کردیم و در مقابل این صادرات اختصاصی شیلات، ۷۰ میلیون دلار اقلام موردنیاز شیلاتی واردشده و تراز تجاری ما مثبت بوده است.

وی اظهار امیدواری کرد: در سال ۹۸ همین روند ادامه یابد و میزان صادرات به ۶۰۰ میلیون دلار برسد.

گلشاهی در رابطه با مصرف سرانه آبزیان در کشور عنوان کرد: مصرف سرانه ما ۱۲.۱ است و رشد مصرف سرانه در سال های اخیر  چشمگیر بوده است.

وی افزود: مطابق برنامه‌ای که در شیلات در نظر گرفته‌شده می‌خواهیم ۳۰ درصد از پروتئین سالانه مردم را از آبزیان تأمین کنیم و هدف دوم ما رسیدن به میانگین جهانی بوده که این میزان 20 کیلوگرم در سال است.

مدیرکل دفتر بهبود کیفیت فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات ایران در رابطه با صادرات ماهیان سردآبی اظهار کرد: در حوزه ماهیان سردآبی در دهه ۸۰ حدود ۲ هزار تا ۲۵۰۰ تن ماهی قزل‌آلا صادر می‌کردیم که این میزان در دهه ۹۰ افزایش یافت و به‌تدریج کسانی که تولیدکننده و فرآوری کننده بودند به سمت ایجاد بازارهای صادراتی پیش رفته و برای محصولات شیلاتی ازجمله قزل‌آلا بازارهای صادراتی ایجاد کردند و در حال حاضر ۱۰ تا ۱۱ هزار تن سالانه صادرات ماهی قزل‌آلا داریم.

وی با اشاره به این‌که صادرات ماهی قزل‌آلا به‌صورت تازه به بازارهای هدف انجام می‌شود، گفت: این نوع صادرات از آن‌جهت برای حوزه‌های شیلاتی دارای اهمیت است که باید در بالاترین سطح استانداردها و معیارهای مربوط به حفظ سلامت محصول پیش برویم تا بتوانیم صادرات محصول تازه را انجام دهیم.

مدیرکل دفتر بهبود کیفیت فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات ایران افزود: برخلاف تصور، در حوزه شیلاتی بیشترین درآمد، صرفاً در ایجاد و تولید فرآورده نیست، بلکه بخش زیادی از درآمد زمانی است که تولیدکننده بتواند محصول را به‌صورت تازه به بازار هدف برساند.

وی ادامه داد: ۳۵ درصد از کالاهای صادراتی در حال حاضر به‌صورت تازه صادرشده و این صادرات برای دوردست‌ترین نقاط مانند مالزی، سن‌پترزبورگ و مسکو ارسال می‌شود.

مدیرکل دفتر بهبود کیفیت فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات در رابطه با صادرات ماهیان غیر مأکول خاطرنشان کرد: صید ماهیان غیر مأکول یا غیرمعمولی از آب‌های جنوب انجام می‌شود که به لحاظ شرعی قابلیت مصرف در کشور ما را ندارد، مانند ماهی یال اسبی و مرکب.

وی افزود: بخشی هم وجود دارد که غیرمعمول هستند و مردم به‌طور عادی از آن استفاده نمی‌کنند مانند ماهی‌های ریز یا اصطلاحاً درجه ۳ شیلاتی که مورداستفاده قرار نمی‌گیرند و باب صادرات این ماهیان هم در حال حاضر بازشده است.

گلشاهی در رابطه با تفکیک ماهیان درجه 3 در شناورهای صیادی اذعان کرد: پیش‌ازاین برخی شناورها و قایق‌ها در صید انبوه با این ماهیان مواجه می‌شدند و این آبزیان را به دریا بازمی‌گردانند که به لحاظ علمی هم کار اشتباه نبود و تغذیه باقی آبزیان محسوب می‌شد اما به لحاظ اقتصادی باید زمان بیشتری صرف می‌شد تا ماهیان درجه سه را تفکیک کرده و به دریا بازگردانند.

وی افزود: از دهه ۹۰ رشد بازارهای صادراتی ماهیان درجه سه هم به وقوع پیوست که این ماهیان وارد سبد صید صادراتی شد، مانند ماهی سلطان ابراهیم یا حسون.

مدیرکل دفتر بهبود کیفیت فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات ایران تصریح کرد: صادرات ماهیان غیر مأکول و غیرمعمول، ۳۰ درصد از سبد صادراتی ما را تشکیل می‌دهند.

صادرات موتو ماهیان به کشورهای خاور دور

وی با اشاره به میزان صادرات ماهیان غیر مأکول در سال 97، عنوان کرد: از ۱۴۳ هزار تن صادرات محصولات شیلاتی در سال 97، تقریباً ۴۳ هزار تن از آن، ماهیان یال اسبی و مرکب بوده است.

گلشاهی افزود: صادرات ماهیان ریز به نام موتوماهیان و شبه ساردین را در دریای جنوب داریم که عمدتاً برای مصرف پودر ماهی استفاده می‌شود اما در چند سال اخیر این ماهیان به‌صورت خشک‌شده هم ارزش‌افزوده بالایی داشته و بازار صادراتی آن رونق گرفته است.

وی ادامه داد: صادرات این ماهی به کشورهای سریلانکا، عمان، خاور دور، تایلند و مالزی انجام می‌شود.

مدیرکل دفتر بهبود کیفیت فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات ایران با اشاره به اینکه در کنار توسعه آبزی‌پروری باید توسعه منابع تأمین‌کننده نهاده‌های آن را هم در نظر بگیریم، عنوان کرد: بخشی از آن به نهاده‌هایی بازمی‌گردد که از طرف بخش کشاورزی باید تأمین شود مانند انواع کنجاله ها و غلات موردنیاز برای جیره نویسی ماهی، مکمل‌ها و نهاده‌های طبیعی.

افزایش نیاز کشور به پودر ماهی با توسعه پرورش ماهی در دریا

وی در رابطه با پروژه پرورش ماهی در دریا گفت: ما پرورش ماهی در دریا را به‌صورت گسترده شروع کردیم که در محیط‌های محصور در دریا انجام و یک اتفاق بسیار خوب در حوزه شیلات محسوب می‌شود.

گلشاهی افزود: در حال حاضر این نوع پرورش ماهی هم در دریاچه‌های پشت سد و هم در حوزه دریایی انجام می‌شود که نیاز به پودر ماهی را در کشور افزایش داده است.

وی در رابطه با نحوه تولید پودر ماهی تصریح کرد: بخشی از پودر ماهی از محل محصولات شیلاتی مانند کنسرو، ضایعات بخش فرآوری، کیلکای دریای خزر و بخش دیگر آن از توسعه صید فانوس ماهیان تأمین شده است.

کاهش قیمت تمام شده تولید ماهی با اتکا به پودر ماهی داخلی

مدیرکل دفتر بهبود کیفیت فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات ایران تأکید کرد: اگر ما بخواهیم به سمت پرورش ماهی در دریا برویم باید پودر ماهی به‌اندازه کافی در دسترس باشد.

وی افزود: یکی از منابع مطمئن و بسیار قوی که کیفیت بسیار مناسبی را در ترکیب جیره ایجاد می‌کند، میکتوفیده است که از آن پودر ماهی با درجه پروتئین بالای ۶۵ درصد تولید می‌شود و قیمت تولید داخلی آن به‌طور میانگین ۱۴ تا ۱۵ هزار تومان است.

گلشاهی ادامه داد: این در حالی است که نوع وارداتی آن هر کیلو ۲۳ هزار تومان تمام خواهد شد و نوع داخلی قیمت تمام‌شده محصول را کاهش می‌دهد، بنابراین این بخش باید به لحاظ میزان صید، توسعه بیشتری پیدا کند.

وی با اشاره به این نکته که صید میکتوفیده در آب‌های مشترک ایران، عمان و پاکستان انجام می‌شود، اذعان کرد: میکتوفیده در آب‌هایی صید می‌شود که ما از آن بهره‌برداری خاصی نداریم و با برداشت از این ذخایر مشترک می‌توانیم مشکل تولید پودر ماهی را در داخل حل کنیم.

مدیرکل دفتر بهبود کیفیت فرآوری و توسعه بازار آبزیان سازمان شیلات ایران در رابطه با تولید کنسرو خاطرنشان کرد: در تنوع‌بخشی در تولید کنسرو هم اقدامات خوبی انجام‌شده و به لحاظ تکنیکی و تکنولوژیکی تمام انواع کنسرو در ایران تولید می‌شود.

فرهنگ‌سازی و تنوع بخشی در مصرف ماهی با لقمه دانش‌آموزی و فیش رول

گلشاهی تأکید کرد: بافرهنگ سازی‌های انجام‌شده، اماکن بسیاری در استان‌های کشور ایجادشده و در این استان‌ها روزانه سه تن ماهی توزیع می‌شود.

وی افزود: توسعه فروشگاه‌های عرضه محصولات شیلاتی از طریق اپلیکیشن‌ها که ماهی را پاک‌شده، به‌صورت آنلاین به منازل می‌رسانند در چهار استان گیلان، فارس، البرز و تهران راه‌اندازی شده که محصولات شیلاتی را به سراسر کشور عرضه می‌کنند.

گلشاهی در رابطه با تولید سوسیس و کالباس ماهی گفت: ما فیش رول را ایجاد کردیم، در کنار آن سوسیس و کالباس ماهی را هم تولید کرده‌ایم و به دنبال آن هستیم تا تبادلات لازم با وزارت بهداشت و مراجع ذی‌صلاح برای اثبات سلامت آن انجام شود.

وی افزود: از لقمه‌های دانش‌آموزی استقبال خوبی شده که امیدواریم بتوانیم با کمک وزارت آموزش‌وپرورش آن را گسترش دهیم.