افزایش بهره‌وری در نهاده‌های دامی با تولید مرغ سایز در کشور

مرتضی رضایی معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی در گفتگو با خبرنگار ایانا، با اشاره به این که حوزه تولیدات دامی، دامپروری و صنعت طیور حوزه وسیعی است، اظهار کرد: این صنعت تقریبا 100درصد متکی به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است.

وی با بیان این که هدف تولیدات دامی تامین پروتئین مورد نیاز جامعه است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر میزان مصرف روزانه پروتئین در کشور برای هر فرد، حدود 31 گرم انواع تولیدات دامی اعم از شیر، محصولات لبنی، گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ، عسل، ابریشم و سایر محصولات پروتئینی است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی در رابطه با تنوع بخشی در تولیدات دام و طیور تصریح کرد: در زمینه تنوع بخشی به صنعت تولیدات طیور، بر روی انواع پرندگانی که می‌توانند در تامین غذا استفاده شوند، فعالیت داشته‌ایم و امروز پرورش بوقلمون به یک صنعت نسبتا بزرگ تبدیل شده و هر ایرانی به طور متوسط 400 گرم گوشت بوقلمون در سال مصرف می‌کند.

وی افزود: علاوه بر بوقلمون، بلدرچین، کبک و شترمرغ هم در تامین پروتئین نقش دارند.

رضایی عنوان کرد: در زمینه صنایع لبنی هم اقدامات بسیاری انجام شده و محصولات لبنی ایران در جهان با برند صادراتی معتبر مطرح است.

وی ادامه داد: با تنوع‌بخشی به فرآورده‌های زنبورعسل، درآمدزایی بالایی برای زنبورداران ایجاد شده است.

تاثیر تولید مرغ سایز بر کاهش 800 هزار تنی مصرف نهاده دامی

معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی در رابطه با تأمین داخلی نهاده‌های مورد نیاز دام و طیور اذعان کرد: در تامین و تولید ماده اولیه نهاده‌های دامی، وزارت جهاد کشاورزی، طبق فرمایشات مقام معظم رهبری، کارگروه ویژه‌ طرح جایگزینی را با جدیت شروع کرده تا بتوانیم از منشا داخل، ذرت، سویا و انواع محصولاتی که می‌تواند جایگزین ذرت و سویا شود، مانند سورگوم، جو بدون پوشینه و کنجاله کلزا را تولید و تامین کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که در زمینه دامپروری و واحدهای پرورش طیور باید چه اقداماتی انجام شود تا بهره‌وری از نهاده‌های دامی افزایش یابد، گفت: یکی از بهترین طرح‌ها، تولید مرغ سایز یا تولید مرغ در مدت زمان مناسب است.

رضایی ادامه داد: پیش از این، 45 روز به طول می‌انجامید تا یک جوجه گوشتی تبدیل به یک مرغ آماده کشتار شود که این عدد در حال حاضر به 40 روز رسیده و سال آینده به 38 روز خواهد رسید که باعث بهبود 0.1 درصدی ضریب تبدیل خواهد شد و 700 تا 800 هزار تن مصرف نهاده‌های دامی وارداتی را کاهش می‌دهد.

وی با اشاره به این که افزایش ظرفیت کارخانه‌های خوراک دام از اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی است، تأکید کرد: با توجه به این که ارز ترجیحی به واردات نهاده‌های دامی تعلق می‌گیرد، باید ساز و کار مناسب برای رساندن آن به کارخانجات و اطمینان از رسیدن این خوراک با فرمولاسیون مورد نظر به دست مرغداران، در نظر گرفته شود تا راندمان غذایی را بهبود دهد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: برخی جایگزین‌های خوراک دام در صنعت دامپروری مانند ضایعات یا پسماندهای کشاورزی وجود دارد که با کمبود نهاده وارداتی، استفاده از آن بیش از پیش مطرح شده است.

شفاف سازی سیستماتیک بازارگاه در حسابرسی به توزیع نهاده

وی با بیان این که بازارگاه سامانه‌‌ای برای استفاده تمام بهره‌برداران، دامداران و واردکنندگان است، افزود: بازارگاه چیزی جز یک سیستم حسابداری نیست.

رضایی ادامه داد: واردکنندگان متعددی نهاده را وارد می‌کنند که در این سامانه ثبت می‌شود و در هر زمانی به میزان ورود نهاده و میزان باقی‌مانده آن دسترسی خواهیم داشت.

وی با اشاره به این که پیش از این، توزیع بدون هیچ برنامه‌ای در سطح تعاونی‌ها و تشکل‌ها انجام می‌شد و معلوم نبود هر دامدار چه میزان دریافت داشته‌ است، اذعان کرد: اما در حال حاضر با این سامانه، میزان استفاده تمام مرغداری‌ها در سطح اجداد، مادر و گوشتی به گِرم و زمان و متناسب با نیاز مشخص شده است.

معاون امور دام وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: در حال حاضر با یک گزارش‌گیری از سامانه بازارگاه، به هزینه‌های خوراک دام برای هر واحد تولیدی دسترسی خواهیم داشت، بنابراین بزرگترین مزیت این سامانه شفاف‌سازی است.

وی در رابطه با حل مشکلات سامانه بازارگاه و رسیدگی به مشکلات تولیدکنندگان تصریح کرد: ما در معاونت امور دام به تمام مشکلات واحدها به صورت مجزا رسیدگی می‌کنیم.

رضایی با بیان این که تشکل‌ها برای گزارش‌گیری به سامانه بازارگاه دسترسی دارند، گفت: در بحث توزیع این گزینه را در بازارگاه قرار داده‌ایم که مرغدار انتخاب کند که خودش خرید کرده و یا خرید را به اتحادیه محول کند، بنابراین هیچگونه محدودیتی برای تشکل‌ها ایجاد نشده است.

تشکیل زنجیره‌های تولید برای خوداتکایی در تولید

وی با اشاره به تاثیر زنجیره‌های تولید بر افزایش بهره‌وری، اظهار کرد: زنجیره‌های تولید می‌تواند باعث افزایش بهره‌وری شود و نوسانات فروش محصول را به حداقل برساند.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به این که تعداد بسیار زیادی زنجیره در بخش دام و طیور قرار دارد، ادامه داد: حدود 48 زنجیره در صنعت طیور، 8 زنجیره گوشت قرمز، 16 زنجیره شیرخام، 2 زنجیره در تخم مرغ و 3 زنجیره در بوقلمون در کشور ثبت شده است که تمام این زنجیره‌ها در تملک تولیدکنندگان است اما تا 3 سال گذشته این زنجیره‌ها در کشور وجود نداشت.

تامین مرغ مورد نیاز کشور در دی و بهمن

رضایی با اشاره به این که مرغ در حال حاضر در بیشتر استان‌ها به قیمت مصوب رسیده است، عنوان کرد: مشکلی که پیش از این در این بخش به وجود آمد به دلیل عدم هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان با وزارت جهاد کشاورزی بود که منجر به افت قیمت جوجه یک‌روزه شد.

وی با بیان این که مکاتبات بسیاری در این زمینه با ستاد تنظیم بازار انجام شد، ادامه داد: جوجه یک‌روزه نهاده تولید گوشت مرغ است که اگر حمایت نشود باعث افت در تولید خواهد شد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی افزود: بیش از 8 ماه و نیم، تولیدکنندگان جوجه یک‌روزه متضرر شدند و قیمت هر قطعه جوجه به 300 تومان رسید که عمده دلیل آن عدم تأمین نهاده‌های دامی به اندازه کافی، به موقع و متناسب با هم بود.

وی تصریح کرد: راهکار ما برای سازمان حمایت، مراقبت از قیمت جوجه‌یک‌روزه و جبران میزان کاهش قیمت جوجه برای تولید کنندگان بود.

رضایی تأکید کرد: معاونت امور دام در 40 روز اخیر تعهد کرده است که خوراک طیور را که شامل ذرت و کنجاله سویا می‌شود، به صورت 100 درصد برای مرغ تخم گذار، مرغ گوشتی، لاین، اجداد و گله‌های مادر تأمین کند که این کار را انجام داده است.

وی با بیان این که در حال حاضر جوجه‌ریزی مناسبی انجام شده است،  پیش‌بینی کرد: در دی ماه حدود 120 میلیون و در بهمن ماه حدود 125 میلیون قطعه جوجه‌ریزی اتفاق بیفتد.

معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: معمولا تقاضا برای گوشت مرغ از نیمه‌های بهمن افزایش می‌یابد که برای آن برنامه‌ریزی شده است.

وی افزود: اگر تامین نهاده‌ها با همین روند ادامه داشته باشد، تولید گوشت مرغ و تخم مرغ با وضعیت خوبی همراه خواهد بود و شوک قیمتی در بازار نخواهیم داشت.

پایان وابستگی به واردات مرغ لاین تا 1400

رضایی خاطرنشان کرد: صنعت طیور ما متاسفانه یک صنعت کاملا مونتاژ است و تمام قطعات مرغ اعم از نهاده‌ها، جوجه اجداد که رأس هرم تولید مرغ واقع شده، به کشور وارد می ‌شود و ایجاد وابستگی کرده است.

وی با اشاره به دو طرح کلان در وزارت جهاد کشاورزی، عنوان کرد: یکی از این طرح‌ها کاهش وابستگی به نهاده‌های دامی است که معاونت امور زراعت در تأمین و تولید آن نقش دارد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: برای تامین جوجه به عنوان نهاده تولید هم مجتمع مرغ لاین را داریم که وابستگی ما به واردات مرغ اجداد را از میان خواهد برد.

وی با بیان این که در دنیا حدود 8 کشور تکنولوژی تولید مرغ لاین را دارند، اضافه کرد: ما از جمله این 8 کشور هستیم، البته 3 کشور هم پیشرو هستند که جوجه‌های آنها در دنیا تولید و تکثیر می‌شود.

رضایی اظهار داشت: در کشور ما این نژاد با نام آرین از سالیان قبل وجود داشته و وزارت جهاد کشاورزی با کمک تمام ارگان‌ها و دستگاه‌ها مانند سازمان اقتصادی کوثر و وزارت دفاع به عنوان پشتیبان، تولید این نژاد را شروع کرده است تا هم ارتقا ژنتیکی در جوجه‌ها انجام شود و هم تامین اجداد در داخل صورت پذیرد.

وی افزود: امسال حدود 50 درصد از اجداد مورد نیاز که وارداتی بود توسط لاین آرین تامین شده و سال آینده برای تأمین 100 درصد اجداد از منشا داخلی برنامه‌ریزی شده است، همچنین پیش‌بینی می‌کنیم، تا پایان سال 1400 تمام گوشت مرغ تولیدی از نژاد آرین تامین شود.

معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی ادامه داد: با دستور وزیر جهاد کشاورزی، برای این طرح مجری گذاشته شده و معاونت امور دام برای ارتقا مرغ لاین با تمام ظرفیت ورود پیدا کرده است.

رضایی در رابطه با تفاوت میزان بهره‌وری مرغ لاین آرین نسبت به نژادهای وارداتی بیان کرد: هر سویه مختصات نژادی خاص خود را دارد و سویه آرین جزو نژادهای متوسط رشد است اما به معنی تفاوت بهره‌وری نسبت به نژادهای کاپ و راس نیست.

وی افزود: مرغ آرین در سن رشد مناسب، تقریبا همتراز نژادهای وارداتی است و تفاوت آن بالا نیست، بنابراین بسیاری از تبلیغات‌ منفی بر علیه نژاد آرین به خاطر تهدید مقوله واردات است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: ما در تولید و مصرف گوشت مرغ در دنیا در رتبه هفتم هستیم و باید به مرور فرهنگ استفاده از مرغ را به سمت مرغ سایز پیش ببریم.

وی در رابطه با ادعای مطرح شده در زمینه ضرر 2 میلیارد دلاری مرغ لاین به کشور گفت: کل صنعت طیور کشور 2 میلیارد دلار درآمد ندارد که نژاد لاین بخواهد چنین ضرری را متوجه این صنعت کند و این تنها تبلیغات منفی واردکنندگان است.

به‌نژادی در دام‌های سبک و سنگین

رضایی در رابطه با اصلاح نژاد و تنوع نژادی در دام‌های سبک و سنگین خاطرنشان کرد: در زمینه تولید گوشت باید نژادهایی را بیاوریم که علاوه بر تولید شیر، گوشت مناسبی هم داشته باشند؛ نژاد هلشتاین این خاصیت را ندارد، به همین دلیل نژادهای جدید که وارد کشور شد و به نژادهای دو منظوره معروف هستند، هم گوشت مناسب و با کیفیت و هم راندمان بهتری نسبت به گونه‌های دیگر دارند که باعث شده اقتصادی باشند و استقبال خوبی از آن‌ها شده است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی با اشاره به این که تا دوسال پیش کمتر از 60 هزار رأس نژاد دو منظوره در کشور داشتیم، پیش بینی کرد: تا پایان سال 1400 بیش از 600 هزار رأس از این دام در کشور به صورت خالص یا آمیخته تولید خواهد شد که البته در تمام شرایط آب و هوایی کشور قابلیت تولید ندارند و در شرایط خاص و با توقع کمتر از خوراک، مقدار گوشت و شیر بیشتری تولید می‌کنند.

وی با بیان این که در دام های کوچک و بز هم تنوع نژادی ایجاد شده است، ادامه داد: برخی نژادهای بز که به کشور وارد شده میزان تولید شیر بالاتری نسبت به نژادهای بومی دارند و توجه به حفظ نژادهای اصیل نباید ما را از بانک ژنی اصلاح شده موجود در دنیا غافل کند.

رضایی عنوان کرد: برخی از پرورش دهندگان این نژادها را خالص پرورش می‌دهند و برخی هم با آمیختگی با هدف تثبیت نژاد، یک ترکیب نژادی از نژادهای پربازده دنیا و نژادهای مقاوم ایران تولید کرده‌اند که صفات ترکیبی این نژادها را دارند و شیردهی بالا و چندقلوزایی را دارا هستند.

وی افزود: در داخل کشور هم نژادهای بومی دوقلو زا مانند نژاد افشاری وجود دارد که در دانشگاه زنجان و شرکت‌های دانش بنیان، بر پایه نژاد افشاری، این نژاد را چندقلوزا کرده‌اند.

تاثیر تولید داخل بر کاهش واردات گوشت

معاون امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی در رابطه با کاهش واردات گوشت قرمز در سال 99، گفت: در سال گذشته 170 هزار تن گوشت قرمز به کشور وارد شد اما از ابتدای سال تاکنون، تنها حدود 28 هزار تن واردات داشته‌ایم، بنابراین کشور توانایی تأمین گوشت قرمز در داخل را دارد.

وی افزود: قیمت گوشت قرمز وارداتی در حال حاضر هر کیلو بیش از 130 هزار تومان به دست مصرف کننده می‌رسد.

معاون وزیر جهاد کشاورزی ادامه داد: ایران ظرفیت دامپروری بالایی دارد و با آزادسازی نرخ ارز، کشور ما یکی از بزرگترین صادرکنندگان محصولات دامی و مواد ژنتیکی تولید داخل خواهد شد.

وی با اشاره به این که تلیسه‌های هلشتاین تولیدی کشور قیمت بالایی دارد و در صورت صادرات حدود 80 میلیون تومان ارز وارد کشور خواهد کرد، اذعان کرد: توقف به اشتباه صادرات، باعث سرکوب تولید داخل شده است، در حالی که اگر فضای رقابتی را با کشورهای منطقه ایجاد کنیم، افزایش بهره‌وری در تولید داخل و ایجاد منابع ارزی خواهد داشت و هم تولیدکننده تولیدات خود را در سطح مقیاس جهانی عرضه خواهد کرد.

تشکیل تشکل فراگیر دامپروری در جهت کاهش موازی کاری

رضایی با بیان این که تسهیل فضای کسب و کار یکی از چالش‌های بخش دام است، تصریح کرد: در زمانی که مسئولیت این معاونت را قبول کردم با شرایط ممنوعیت صدور پروانه‌ها مواجه بودیم و فشار بسیار زیادی بر روی معاونت بود.

وی تأکید کرد: افراد با سرمایه‌گذاری جدید باید وارد این صنعت شوند و اگر صدور پروانه متوقف شود بهره‌وری منفی اتفاق می‌افتد، یکی از اقداماتی که در این دوسال اتفاق افتاد آزادسازی نسبی صدور پروانه بود.

معاون وزیر جهاد کشاورزی خاطر نشان کرد: در زمینه آزادسازی صنعت با سازو کارهای جدید، برنامه‌ای را به وزارت خانه داده‌‌ایم و امیدواریم تا پایان سال توسط دکتر خاوازی به هیئت دولت ارسال شود.

وی ادامه داد: تشکل‌های بخش دامپروری پرتعداد و موازی با هم هستند که باعث اخلال در کار شده‌اند و باید یک تشکل‌های فراگیر کاربردی عملیاتی تشکیل شود.

رضایی ادامه داد: وزارتخانه نباید در توزیع نهاده‌ها به صورت مستقیم وارد شود و باید کار توزیع را به تشکل‌های فراگیر بسپارد اما این تعدد تشکل‌ها باعث ایجاد تنش در بخش می‌شود و باید بازنگری در تشکل‌ها انجام شود.

عطیه حاجی