بهره برداری از 17 هزار هکتار باغ در اراضی شیب‌دار

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کشاورزی ایران (ایانا)، بهره‌برداری از 16 هزار و 834 هکتار در اراضی شیب‌دار در 27 استان به‌صورت ویدئو کنفرانس با حضور رئیس‌جمهوری یکی از دستاوردهای مهم در حوزه کشاورزی در سال جهش تولید است که همزمان با 809 طرح گلخانه‌ای و مجتمع گلخانه‌ای در 8 استان کشور و چند طرح مهم آب و خاک در کشور فردا پنجشنبه به بهره‌برداری می‌رسد. از مزایای افتتاح این پروژه افزایش اشتغال پایدار و تغذیه و تقویت سفره‌های آب‌های زیرزمینی است که به ‌نوبه خود باعث کاهش مهاجرت روستائیان به مناطق شهری، کاهش پدیده حاشیه‌نشینی در شهرها و کاهش تهدیدات سیاسی، امنیتی و اجتماعی ناشی از بیکاری خواهد شد.

بر اساس مطالعات انجام‌شده، بالغ‌بر 860 هزار هکتار از اراضی شیب‌دار کشور دارای امکان توسعه کشت گونه‌های مثمر کم آب­‌بر باغی و گیاهان دارویی با ارزش افزوده بالا شامل انگور، بادام، انجیر،‌ گردو، فندق، انار، توت، گیاهان دارویی و سایر گونه­‌های سازگار است که با در نظر گرفتن سیاست‌­های کلان وزارت جهادکشاورزی، ‌توسعه باغ‌ها در اراضی شیب‌دار در فاز اول با هماهنگی سازمان برنامه‌وبودجه کشور، این سطح به 100 هزار هکتار در یک دوره 5 ساله منطبق با برنامه ششم توسعه، هدف‌گذاری شده است.

از سال 1397-1396 تاکنون سطحی بالغ‌بر 61 هزار 586 هکتار باغ دیم در اراضی شیب‌دار با 19 هزار و 866 نفر اشتغال جدید در سطح کشور احداث‌ شده است.

کاهش مهاجرت روستاییان و جلوگیری از پدیده حاشیه‌نشینی و همچنین افزایش 138 هزار تن از انواع محصولات کشاورزی از دیگر مزایای این طرح‌هاست.

تولید محصولات باغبانی در کشور ایران، دارای مزیت ­نسبی بالایی است و تخصیص منابع در فعالیت‌های باغبانی موجب دستیابی به بهره­‌وری بیشتر در استفاده از منابع تولید می‌شود که در نهایت علاوه بر تامین نیازهای داخلی، پتانسیل مناسبی برای صادرات محصولات غیرنفتی را ایجاد می‌کند. اراضی شیبدار به عنوان یکی از پتانسیل‌های توسعه باغها در اسناد و برنامه‌های ملی مطرح شده است.

گفتنی است که در استفاده از اراضی شیب‌دار با 3 چالش مهم از جمله محدودیت اراضی مناسب، حفاظت منابع آب ‌و خاک و ایجاد اشتغال و بهبود معیشت افراد است.

 نگاهی به اراضی با پتانسیل مناسب برای توسعه باغات نشان می‌دهد که سطح اراضی مناسب در امر توسعه باغات با توجه به محدودیت‌های گوناگون خاک گستره چندانی ندارد. در این میان بخش زیادی از اراضی کشور در شیب‌های بالای 12 درصد قرار دارند که عمدتاً فاقد پوشش گیاهی دائمی و در اغلب موارد به دلیل اجرای عملیات غیر فنی (شخم در جهت شیب) در دیم‌زارها و یا عدم برنامه‌­ریزی مناسب در زمینهٔ استفاده از آن‌ها، با کاهش توان بالقوه تولید و گاهی تخریب منابع خاک و آب روبه‌رو است.

 در مرحله بهره‌برداری از باغها نیز به دلیل افزایش پوشش گیاهی در اراضی شیب‌دار و درنتیجه کاهش بروز روان‌آب‌های سطحی در هنگام بارندگی و افزایش ضریب نفوذ آب در زمین، منجر به تغذیه و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی خواهد شد. ضمن این‌ که بهره‌­برداران این اراضی، در صیانت از مراتع و جنگل‌­ها و حفظ و حراست از آن‌ها در مقابله با مخاطرات مختلف به‌ویژه آتش‌سوزی­ همکاری بیشتری خواهد کرد.

 علاوه بر پتانسیل­ بالای عرصه‌های مذکور، بارندگی مناسب در استان­‌های شمال، شمال غرب و غرب کشور برای توسعه کشت گونه‌های گیاهی مثمر و کم آب­‌بر در اراضی شیب‌دار، ایجاد اشتغال و بهبود معیشت از سیاست‌‌های وزارت جهاد کشاورزی است.

ایجاد اشتغال و افزایش درآمد جوامع محلی در محدوده اجرایطرح توسعه باغها در اراضی شیب‌دار

البته یکی از مهم‌ترین اثرات مثبت طرح توسعه باغ‌ها در اراضی شیب‌دار، ایجاد اشتغال و افزایش درآمد جوامع محلی در محدوده اجرای طرح است و انتظار می‌رود که با اجرای طرح، سطح درآمد و به‌تبع آن کیفیت زندگی و سطح رفاه بهره‌برداران افزایش یابد.

تولید محصولات باغبانی در کشور ایران، دارای مزیت نسبی بالایی است. به بیان دیگر، تخصیص منابع در فعالیت‌های باغبانی موجب دستیابی به بهره‌وری بیشتر در استفاده از منابع تولید میگردد که در نهایت علاوه برتامین نیازهای داخلی، پتانسیل مناسبی برای صادرات محصولات غیرنفتی را ایجاد می‌نماید. اراضی شیبدار به عنوان یکی از پتانسیل‌های توسعه باغات در اسناد و برنامه‌های ملی مطرح شده است.

امکان توسعه کشت گونه‌های مثمر کم آب‌بر باغی در بالغ بر 860 هزار هکتار از اراضی شیبدار کشور

بر اساس مطالعات انجام شده، بالغ بر 860 هزار هکتار از اراضی شیبدار کشور دارای امکان توسعه کشت گونه‌های مثمر کم آب‌بر باغی با ارزش افزوده بالا شامل انگور، بادام، انجیر،‌ گردو، فندق، انار، توت، گیاهان دارویی و سایر گونه‌های سازگار است. در سیاست‌های کلان وزارت جهاد کشاورزی مطابق با برنامه ششم توسعه تا پایان سال 1400 توسعه باغات دیم در سطح 100 هزار هکتار هدف‌گذاری گردیده است. اجرای این سطح حدود 33 هزار اشتغال مستقیم را ایجاد خواهد نمود که در سالهای بهره‌برداری، سالانه میزان 338 هزار تن به تولید محصولات باغبانی اضافه خواهد شد. که ضمن دستیابی به اهداف اصلی طرح از جمله مسائل زیست محیطی نظیر افزایش پوشش گیاهی، کاهش بروز رواناب‌های سطحی در هنگام بارندگی و افزایش ضریب نفوذ آب در زمین، کمک به تغذیه و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی؛ با توجه به اهمیت و جایگاه محصولات باغبانی در تجارت جهانی و ارز آوری این محصولات کمک بسیار مهمی به مثبت تر نمودن تراز تجاری بخش کشاورزی و تامین ارز مورد نیاز کشور خواهد نمود.

و به بیان دیگر مجموع این اتفاقها موجب شده است تا از سال زراعی 97-1396 تاکنون سطحی بالغ بر 61586 هکتار باغ دیم در اراضی شیبدار با  20528نفر اشتغال جدید در سطح کشور ایجاد شده است.