جوان روستایی هم سرمایه هم نیروی کار

به همین دلیل و در روز جوان، نگاهی به نقش جوانان در توسعه روستاها و اهمیت آموزش‌وپرورش آن‌ها به‌عنوان موتور محرکه بخش کشاورزی خواهیم داشت:

از آنجا که فرد، عامل و عنصر اصلی تشکیل‌دهنده خانوار، خانواده و جامعه است، هرگونه تلاش و کوشش برای رشد و پرورش و تعالی کیفی فرد باعث می‌شود که در یک فرایند تکاملی، یک عنصر و عامل پرورش‌یافته و مطلوب به واحد اجتماع افزوده شود. افزایش تدریجی و مستمر افراد پرورش‌یافته، مترقی و متکامل بر پیکره جامعه و رسوخ و اشاعه الگوهای پنداری و رفتاری آنان در اجتماع نیز خود یکی از اساسی‌ترین راه‌های رشد مطلوبیت‌ها در کل پیکره جامعه در طول زمان است.

در بحث جوانان و آموزش و توسعه آنان به‌عنوان مهم‌ترین عامل توسعه از بعد نیروی انسانی توجه به موارد زیر الزامی است:

- تبیین اهمیت پرورش و آموزش جوانان روستایی و توجه به نقش آنان در فرایند توسعه بخش کشاورزی.

- بررسی اجمالی سابقه اقدامات در زمینه جوانان روستایی در ایران و توجه به تجارب دیگر کشورها با توجه به الزامات فرهنگی.

- پیشنهاد در زمینه‌ها و روش‌های جذب و نگهداری جوانان روستایی در بخش کشاورزی.

اهمیت پرورش و آموزش جوانان روستایی:

روستاییان سرمایه‌های یکتا و بی­‌بدیل هر دولت و ملت، در هر جا و مکان و هر عصر و زمان هستند. جوانان روستایی نه‌تنها مولدان آینده برای تأمین مواد اولیه و فراورده‌های غذایی و صنعتی در جامعه هستند، بلکه به‌حکم روند رو به گسترش و نفوذ روزافزون تکنولوژی‌های اتوماسیون و مکانیزاسیون در مناطق روستایی و به‌تبع آن‌ها مهاجرت‌های اجباری جمعیت سرریز مناطق روستایی به شهرها، اینان بخش عمده‌ای از جمعیت شهرنشین جامعه را تشکیل داده و در آینده نیز تشکیل خواهند داد.

جوانان روستایی در شرایط نامساعد زندگی و عدم مهیاکردن یک بستر مناسب برای شکوفایی و پرورش طبیعتاً نمی­‌توانند مولدان مترقی در پیشبرد بخش کشاورزی و نه شهروندانی ماهر و مؤثر در جوامع شهری باشند. بدین ترتیب شایستگی‌ها و ظرفیت‌های فطری قشر عمده‌ای از جمعیت بالقوه مستعد تولید، در طول عمر آنان نا شکفته و راکد باقی می‌ماند که این هم یکی از موانع مهم در راه توسعه به‌ویژه توسعه منابع انسانی تلقی می‌شود.

جوانان روستایی دارای نیازهای گسترده­ای به آموزش‌های اصولی و مهارت آموزشی در زمینه‌های کشاورزی، مشاغل روستایی و صنایع جنبی کشاورزی و خانه‌­داری ازیک‌طرف و آموزش‌ها و مهارت‌های مربوط به تجمع و ایجاد تشکل‌های تولیدی و رهبری محلی از طرف دیگر، درمجموع، به‌منظور نیل به یک زندگی نسبتاً مرفه و مترقی در روستاهای خود هستند. در یک جمله، جوانان روستایی سرنوشت سازان فرهنگ و اقتصاد و آینده جامعه هستند.

زمینه‌های پرورش در زمینه توجه به جوانان روستایی در فرایند توسعه

تعیین زمینه‌های پرورشی یکی از اساسی‌ترین مباحث در انجام فعالیت‌های جوانان روستایی است و از دو بعد دارای اهمیت است:

1- زمینه انتخابی ­باید در برخورد اول برای جوان روستایی جالب و جذاب باشد.

2- بعد و جنبه دیگر مسئله کاربرد زمینه‌های انتخابی است که باید برای جوانان روستایی مؤثر و سودمند و قابل کاربرد باشد و این بدان مفهوم است که انتخاب این زمینه‌ها هم باید به شیوه‌ای انتخاب شوند که آشنایی و تسلط بر آن‌ها بتواند در زندگی اقتصادی حال و آینده جوانان به هر روش ممکن مؤثر واقع شود.

با توجه به این مقدمه اینک می‌توان به چهار زمینه فعالیت برای جوانان روستایی در قالب تشکل‌های رسمی روستایی اشاره داشت:

1- زمینه‌های پرورشی

2- زمینه‌های فنی

3- زمینه‌های تولیدی

4- زمینه‌های اجتماعی

1- زمینه‌های پرورشی:

در این بخش می‌توان به فعالیت‌هایی از قبیل مقاله‌نویسی، روزنامه‌نگاری، نقاشی، عکاسی، فیلم‌برداری، تئاتر، ورزش و دیگر فعالیت‌های فرهنگی، ادبی و هنری اشاره داشت. در این ‌بین، شاید مناسب‌ترین کار برای پرورش جوانان روستایی کمک به تأسیس و اشاعه همین کانون‌های پرورشی در مناطق روستایی و در جوار واحدهای آموزشی رسمی در هر روستا باشد. به‌کارگیری و توسعه این کانون‌ها توسط هر نهاد آموزشی و ترویجی در مناطق روستایی مستلزم بررسی به‌منظور استفاده از تجربیات چندساله برنامه ریزان و مجریان و مربیان این کانون‌ها در واحدهای آموزشی و پرورش در مناطق مختلف کشور است.

2- زمینه‌های فنی:

جوانان روستایی به‌مثابه جوانان شهری علاقه‌مند هستند که به مهارت‌های فنی و تکنیکی مرتبط با محیط زندگی و اشتغال خودآگهی و تسلط یابند. آنان نیز می­خواهند استعدادهای ذاتی خود در فراگیری روش‌های فنی را مثل هر جوان دیگر بیازمایند؛ بنابراین، برخی مشاغل و مهارت‌های فنی ازقبیل برق‌کاری، سیم‌کشی، لوله‌کشی، بلوک‌زنی، طرز کار با ماشین‌آلات جدید کشاورزی و کاربرد ابزار و دنباله‌بندها، سرویس و نگهداری ماشین‌آلات، تعمیر ماشین‌آلات، قطعه‌سازی ماشین‌آلات، فلزکاری و جوشکاری و برخی مشاغل و مهارت‌های فنی دیگر از این قبیل باید موردتوجه جوانان روستایی قرار گیرد.

3- زمینه‌های تولیدی:

این زمینه‌ها شامل فعالیت‌هایی چون آموزش تولید محصولات زراعی و باغی، پرورش دام و طیور و کرم ابریشم و آبزیان و مواردی از این قبیل و نیز آموزش صنایع لبنیات سازی، صنایع تبدیل محصولات زراعی و صنایع بسته‌بندی و یا آموزش‌های مربوط به جنگل‌کاری، مرتع کاری و یا ایجاد فضای سبز می‌شود.

4- زمینه‌های اجتماعی:

این زمینه‌ها فعالیت‌هایی را شامل می‌­شود که عمدتاً از طریق ایجاد شرایط لازم و در جهت تجمع افراد در قالب تشکل‌های متنوع، امکان همیاری، تعاون و مشارکت‌های اجتماعی را فراهم می‌سازند. بررسی و اقدام درباره تأسیس انجمن‌های مختلف فرهنگی، ادبی، هنری و ورزشی و نیز تشکیل گروه‌های حرفه‌­ای -مهارتی و تخصصی- عمرانی و تعاونی در سطوح مختلف محلی و منطقه‌­ای و حتی ملی خود ازجمله مهم‌ترین فعالیت‌هایی فعالیت‌های است که روحیه همیاری و مشارکت‌های اجتماعی را در جوانان روستایی پرورش و تقویت می‌کند.

راهکار افزایش ماندگاری جوانان روستایی در روستا و فراهم شدن مقدمات توسعه بخش کشاورزی:

- کاهش فاصله و سطح زندگی بین شهر و روستا از طریق افزایش امکانات زندگی در سطح روستاها مانند آب و برق و گاز و تلفن و مدارس و بهداشت و اشتغال پایدار.

- توجه به امر آموزش جوانان روستایی و سرمایه‌گذاری بر روی منابع استانی جوان

- تخصیص اعتبارات و تسهیلات جهت تأسیس و راه‌اندازی بنگاه‌های تولیدی در مناطق روستایی باهدف گسترش اشتغال جوانان روستایی.

- گسترش تفکر جهانی‌شدن و گسترش خطوط ارتباطی و مخابراتی در مناطق روستایی و گسترش روستاهای اینترنتی.

- اطلاع‌رسانی در مورد شیوه‌های نوین کشاورزی و توجه به بازارهای جهانی که گام نهادن در این فرایند نیازمند توجه به اعتبارت بیشتر، برنامه‌ریزی نظام‌مند، جایگزینی کشاورز فرسوده و مسن با کشاورز جوان و کشاورزی دانایی‌محور است.

نوجوانان و جوانان امروز طبیعتاً پدران و مادران و نیز مولدان و خادمان جامعه فردا هستند. هرگاه نسل‌های نوجوان و جوان روستایی امروز در شرایط فقر آموزش‌های فرهنگی بار آیند، مسلماً نمی­توان انتظار داشت که بتوانند پدران و مادرانی آگاه و مولدان و خادمانی ماهر و مجرب و قابل و شایسته‌ای برای فردای جامعه خود باشند. ازاین‌رو، دورنمای رونق زندگی و رفاه اقتصادی و پیشرفت فرهنگی جامعه فردا را الزاماً ‌باید در نحوه آموزش‌وپرورش و روش‌های آماده‌سازی نسل جوان روستایی امروز جستجو کرد؛ بنابراین هر آنچه امروز برای تکامل و تعالی جوانان سرمایه‌گذاری معنوی و مادی بشود، ارزش‌افزوده مسلم آن، در دوام و قوام و خوشبختی جامعه فردا ظاهر و شکوفا خواهد شد و این به‌ویژه در مورد جوانان روستایی صادق است.

منبع:

- درگاه ملی آمار ایران

- وبلاگ مقالات کشاورزی ایران