گل‌‌ها حال و هوای ما را عوض می‌کنند

کارشناسان امور زیستی و روانشناسان، برای رسیدن به تعادل در زندگی ماشینی و زندگی احساسی و روانی، راهکارهایی را پیشنهاد می‌کنند و همواره به دنبال روش‌هایی برای کاستن از فشارهای روحی هستند. بنا بر تحقیقات دانشگاه روتگرز Rutgers در نیوجرسی، راه‌حل‌های ساده‌ای در طبیعت وجود دارند که می‌توانند به‌خوبی در بالا بردن سلامت روحی افراد مؤثر باشند: گل‌ها!

در حضور گل‌ها، احساسات شادی‌آور افزایش پیدا می‌کنند و حس رضایت از زندگی شدت می‌گیرد، گل‌ها رفتار اجتماعی را در جهت مثبت تغییر می‌دهند به‌طوری‌که گاهی باور کردن آن مشکل است.

تأثیر احساسی گل‌ها توسط دکتر جینت هاویلندد-جونز Jeannette M. Haviland-Jones پروفسور روانشناسی در دانشگاه روتگرز انجام‌ گرفته است. او چهره‌ای شناخته ‌شده در زمینه روانشناسی و یک مرجع بین‌المللی در رابطه توضیح و تفسیر رفتارها و نشانگان غیرکلامی و عکس‌العمل‌های آنی است.

تحقیقی که درباره آن می‌خوانید، درواقع پایه و اساسی علمی برای یک باور عمومی ایجاد کرده است، این باور که گل‌ها، تأثیری سودمند و قوی روی دریافت‌کنندگان خود می‌گذارند.

چگونگی تحقیق

گروهی از محققان در مدت 10 ماه رابطه عکس‌العمل‌های احساسی و رفتاری با گل‌ها را مورد مطالعه قرار دادند. آن‌ها با بررسی عکس‌العمل افراد در مقابل هدیه گرفتن گل متوجه شدند که گل‌ها، تعدیل‌کنندگان طبیعی و سالمی برای احوالات اشخاص به شمار می‌آیند.

شرکت‌کنندگان در این مطالعه، 147 زن در سنین، میزان تحصیلات، نحوه زندگی و پیشینه مختلف بودند. زنان به این دلیل مورد مطالعه قرار گرفتند که بنا به نتایج مطالعات قبلی، زنان در شناخت و تشخیص احساسات خود دقیق‌تر هستند و بیشتر از مردان در کار تحقیق روی موضوع‌های احساسی همکاری نشان می‌دهند و از طرفی بیش از مردان درگیر فراز و نشیب‌های احساسی هستند.

مغز انسان در برابر گل بسیار حساس است. شرکت‌کنندگان می‌دانستند که قرار است هدیه‌ای دریافت کنند، اما نمی‌دانستند این هدیه چیست. دلیل این مرموز بودن هم گرفتن یک عکس‌العمل واقعی و دیدن تأثیر گل‌ها روی احساسات آن‌ها بود.

عکس‌العمل‌های آنی

محققان کارکشته می‌توانستند میزان ابراز احساسات و طرز رفتار دریافت‌کنندگان گل‌ها را تشخیص دهند. آن‌ها سه نوع لبخند را همراه با عکس‌العمل‌های کلامی ثبت می‌کردند. اطلاعات برای حفظ صحت و دقت، طی پنج ثانیه اول دریافت گل در یک کامپیوتر دستی ضبط می‌شد.

لبخند مؤدبانه: این لبخند به‌طورمعمول هنگام احوالپرسی سریع و یا تصدیق مؤدبانه چیزی به کار می‌رود. هیچ حرکت قابل‌تشخیصی در چهره دیده نمی‌شود و تنها گوشه‌های لب به بالا حرکت می‌کنند.

لبخند حقیقی: این لبخند هنگامی دیده می‌شود که تغییراتی در رفتار هم ایجاد شود که نشان‌دهنده خوشایند بودن یا لذت بردن از چیزی باشد. به همین دلیل «حقیقی» نامیده می‌شود زیرا از شادی واقعی به وجود می‌آید.

لبخند هیجان‌زده: این لبخند مجموعه دو حس است، هیجان و شادی. ما در این حالت لبخند حقیقی را همراه با علائمی نظیر بالا بردن ابروها و ایجاد خطوط افقی روی پیشانی مشاهده می‌کنیم.

مصاحبه

با تمام شرکت‌کنندگان قبل از دریافت هدیه خود مصاحبه می‌شود تا یک زمینه برای محاسبه در اختیار گروه تحقیق قرار بگیرد. آن‌ها پس ‌از این مصاحبه می‌توانند تغییرات احساسی افراد را پس از دریافت گل اندازه‌گیری کنند. آن‌ها درباره حس و حال کلی افراد در طی روزهای گذشته سؤال می‌کنند و از آن‌ها می‌خواهند تا احساسات خود را ارزش‌گذاری کند. چند روز پس از تحویل گل هم یک مصاحبه دیگر انجام می‌شود تا تغییرات روحی و حسی افراد در این حالت جدید مطلع شوند.

نتایج تحقیق

- گل‌ها می‌توانند تأثیری آنی روی حس خشنودی وارد کنند. تمام شرکت‌کنندگان در این تحقیق با لبخندهای «واقعی» و «هیجان‌زده» از هدیه گرفتن گل استقبال کردند و حس قدرشناسی و سرخوشی فوق‌العاده‌ای از خود نشان دادند. این عکس‌العملی همگانی است و در تمام رده‌های سنی دیده می‌شود.

- گل تأثیر مثبت و طولانی بر حال و هوای اشخاص می‌گذارد. شرکت‌کنندگان در آزمایش توضیح دادند که پس از دریافت گل کمتر احساس اندوه، اضطراب و بی‌تابی داشته‌اند و در رفتار خود نشانه‌های بارزی از خوشی و رضایت را مشاهده کرده‌اند.

- گل باعث برقراری رابطه‌ای صمیمی می‌شود و حضور گل، برقرار کردن ارتباط با خانواده و دوستان را افزایش می‌دهد.

خانم دکتر هاویلند جونز Dr. Haviland-Jones پروفسور روانشناسی دانشگاه روتگرز می‌گوید: «عقل سلیم به ما می‌گوید که گل‌ها ما را شاد می‌کنند. حالا علم هم به ما ثابت کرده است که گل‌ها نه‌‌تنها ما را از آنچه تصور می‌کردیم، شادتر می‌کنند، بلکه تأثیر قوی و مثبتی افزایش احساس آسایش ما دارند.»

فضاهای مشترک

این تحقیق به بررسی مکان‌هایی در خانه که افراد معمولاً برای گذاشتن گل انتخاب می‌کنند نیز پرداخته است. گل‌ها معمولاً در جاهایی قرار داده می‌شوند که همه بتوانند آن‌ها ببینند، مانند سرسرا، اتاق نشیمن و اتاق غذاخوری و بر این حقیقت دلالت می‌کنند که گل‌ها نمادی برای تقسیم خوشی‌ها هستند. بنا به گفته دکتر هاویلند جونز، «گل‌ها برای کسانی که به اتاق وارد می‌شوند احساسات مثبت به ارمغان می‌آورند و فضا را بیش از پیش دعوت‌کننده و خودمانی می‌کنند.»

تأثیرات مثبت گل بر سالمندان

سالمندان در هر نقطه از جهان، هرروز خود را با قدمی به سمت پیری، خمودگی، ضعف حافظه و انزوای اجتماعی آغاز می‌کنند. محققان دانشگاه روتگرز بهبود وضعیت روحی سالمندان را نیز یکی از اهداف خود قرار داده‌اند. یک تحقیق شش‌ماهه روی شهروندان بزرگ‌سال نشان داده است که وجود گل‌ها به‌طور عمیق و مؤثر باعث کاهش افسردگی و خمودگی، افزایش و توسعه برخوردهای اجتماعی و تقویت‌کننده حافظه در سنین بالا هستند.

81 درصد از سالمندان شرکت‌کننده در این تحقیق اعلام کردند که در پی هدیه گرفتن گل، از میزان کسالت آن‌ها کاسته شده است. چهل درصد از آن‌ها در خارج از چهارچوب دائمی دوستان صمیمی و خانواده، به معاشرت و شرکت در مناسبت‌های اجتماعی پرداخته بودند و 72 درصد از آنان در آزمودن‌های حافظه به نتایجی مثبت و کاملاً متفاوت از تست‌های ابتدای تحقیق دست یافتند. دکتر هاویلند جونز می‌گوید: «مردم شاد، از زندگی طولانی‌تر و سلامت‌تری بهره‌مند می‌شوند و تغییرات را با دیدگاه مثبت پذیرا می‌شوند. تحقیقات ما نشان داد که طی روند سالخوردگی، اندکی از طبیعت، می‌تواند یک دنیا معجزه کند و بر میزان رضایت ما از زندگی بیافزاید.»

تأثیر مثبت گل‌ها بر مردان

یک تحقیق دیگر گروه روتگرز نشان داد مردانی که گل دریافت می‌کنند نیز علائم خشنودی و توسعه روابط اجتماعی را نشان می‌دهند. این محققان دو گروه از مردان را در سنین و نژادهای مختلف مورد بررسی قرار داد که تنها یک گروه از آنان گل دریافت کردند و تمام عکس‌العمل‌های کلامی و زبان بدن آن‌ها مورد مطالعه قرار گرفت.

مردانی که گل دریافت کرده بودند، در گفت‌وگوها بیشتر به چشمان هم‌صحبت خود نگاه می‌کردند و با محققان رابطه بهتری برقرار می‌کردند و نسبت به کسانی که گل دریافت نکرده بودند، لبخندهای حقیقی بیشتری بر لب داشتند. در این رشته تحقیقات، هرچند در کل، زنان بیشتر از مردان به ابراز احساسات شدیدتری پرداخته‌اند، اما نتیجه در هر دو جنس یکی بوده است. به گفته دکتر هاویلند-جونز «هنگامی که پای گل هدیه گرفتن به میان می‌آید، زنان و مردان در یک تیم قرار دارند. به نظر می‌رسد که همه ما دچار خوشی فوق‌العاده‌ای می‌شویم و رفتارهای اجتماعی خود را تقویت می‌کنیم.»

تحقیقات تکمیلی

نتیجه تحقیقات دانشگاه روتگرز در اینجا به پایان نمی‌رسد، این گروه میگویند که انسان می‌تواند از گل‌ها برای فراخواندن قدرت‌ها و احساسات خود استفاده کند و راز این کار در «رنگ» گل نهفته است. هر رنگ دارای طول موج خاص خود است و هنگامی که وارد چشم می‌شود و از شبکیه عبور می‌کند و به عصب بینایی می‌رسد، تعدادی عکس‌العمل‌های زنجیره‌ای پدید می‌آورد که به واکنش‌هایی در کل بدن منجر می‌شود. ابتدا حاملان شیمیایی اطلاعات در طول رگ‌های عصبی که Neurotransmitter نام دارند، آزاد می‌شوند و با تحریک اعصاب مختلف باعث ترشح هورمون‌های آرام‌بخش نظیر ملاتونین melatonin هورمون‌های محرک مانند آدرنالین adrenaline و هورمون‌های شادی‌آوری چون سروتونین serotonin می‌شوند.

در آخر به چند مثال توجه کنید:

افزایش انرژی با گل سرخ

از آنجا که رنگ قرمز دارای کمترین سرعت ارتعاش و طولانی‌ترین طول موج است، غدد فوق کلیوی را تحریک کرده و با ترشح آدرنالین موجب افزایش انرژی می‌شود.

افزایش اعتماد و صمیمیت با زنبق بنفش

رنگ نیلی - بنفش غده صنوبری مغز را تحریک می‌کند که در واقع تنظیم‌کننده برنامه خواب به شمار می‌رود. این رنگ ذهن را از تشویش، نگرانی و ترس خالی می‌کند و مانع در خود ریختن احساسات می‌شود.

افزایش هوشیاری با آفتابگردان

موج نوری رنگ زرد مغز را تحریک می‌کند و باعث هوشیاری، ذکاوت و قطعیت می‌شود. از آنجا که ما رنگ زرد را رنگ خورشید و نور میدانیم، گل آفتابگردان به ایجاد حس خوش‌بینی نیز کمک می‌کند.

خواب راحت با گل استکانی آبی

رنگ آبی به ترشح ملاتونین کمک می‌کند که یک هورمون مترشحه از مغز بوده و به آرام شدن و داشتن خوابی راحت کمک می‌کند. رنگ آبی غده تیروئید را نیز تحریک می‌کند که با ترشح تیروکسین thyroxin، سوخت‌وساز بدن را تنظیم می‌کند.

آرامش با گل آهار سبز

رنگ سبز روی سیستم عصبی تأثیر می‌کند و موجب می‌شود تا آهسته‌تر و عمیق‌تر تنفس کنیم، این رنگ ترشح هورمون‌های تنش‌زا را کند می‌کند و به آرامش قلب کمک می‌کند.

جلوگیری از آلرژی با گل داوودی نارنجی

رنگ نارنجی سیستم ایمنی بدن و ریه‌ها را تقویت می‌کند و می‌تواند آلرژی‌های بهاره را دفع کند. نارنجی تأثیر مثبت فراوانی بر سیستم گوارش و اندام‌های جنسی دارد.

یاس بنفش و غلبه بر استرس

رنگ بنفش ملایم، آرام‌بخش سوختگی‌ها است، مانند آفتاب‌سوختگی یا عرق‌سوز شدن. به‌علاوه گرسنگی کاذب را از بین می‌برد و سوخت‌وساز بدن را تنظیم می‌کند. این رنگ غده هیپوفیز را تحریک می‌کند که با ترشح هورمون ضد تنش بتااندورفین beta-endorphin باعث آرامش می‌شود./