شکست سنت قزاقی از مدرنیزاسیون

 Kajmaḳ دیگر محصول پرطرفدار در قزاقستان است که از شیر خام به دست می‌آید و اغلب با چای صرف می‌شود. بااین‌حال شیوه تولید سنتی در حال تغییر است. مهاجرت بخش زیادی از عشایر به شهرها باعث تغییر زندگی روستایی شده و تولید سنتی را نیز تحت‌تأثیر قرار داده است؛ اما 40 درصد جمعیت این کشور همچنان در روستاها زندگی می‌کنند و زندگی آنان به کشاورزی وابسته است.

سنت در برابر مدرنیته!

مانند برخی از کشورهای دیگر، آمدن فناوری به مناطق روستایی قزاقستان، با مقاومت ساکنان محلی روبه‌رو شده است. ویکتوریا از روستای «زمان زو لوم» می‌گوید: قبل از آنکه مراکز جمع‌آوری شیر به این روستا برسد، شیر به‌صورت دستی جمع‌آوری و نگه‌داری می‌شد، آن‌ها مجبور بودند که با قرار دادن بطری‌های آب سرد در کنار شیر تازه، آن را از فاسد و خراب شدن، حفظ کنند. با این حال زمانی که قرار شد کارخانه دولتی تولید لبنیات، مرکزی را برای جمع‌آوری شیر در روستا تأسیس کند، اهالی محلی با این اتفاق مخالفت کردند چراکه آن‌ها مجبور بودند شیر دام‌های خود را به مرکز جمع‌آوری و نگه‌داری ببرند. اما مدتی بعد روستاییان متوجه شدند که مکانیزه‌شدن جمع‌آوری شیر زمان بیشتری را برای کشاورزی در اختیار محلی‌ها قرار می‌دهد؛ و باعث بهبود ظرفیت و کیفیت محصولات تولیدکنندگان کوچک می‌شود.

پیش به‌سوی تکنولوژی

صنعت لبنیات قزاقستان توانایی قابل‌توجهی برای رشد دارد؛ اما چالش‌های پیش روی آن همچنان جدی است. تولیدکنندگان کوچک 80 درصد شیر دولتی را تأمین می‌کنند. زمانی نه چندان دور زنجیره طولانی از تولیدکنندگان و عدم ارتباط صحیح میان آن‌ها و مراکز فرآوری شیر، یک سری چالش‌های اساسی میان تولید و کیفیت ایجاد کرده بود. در چنین شرایطی فائو (FAO) وارد عمل شد و با ارائه چند طرح قابل‌اجرا، کیفیت تولید محصولات لبنی را بالاتر برد، تولید یک برنامه نرم‌افزاری روی تلفن همراه مجهز به GPS باعث شد شرکت‌های تولیدکننده فرآورده‌های لبنی به سهولت با تولیدکنندگان شیر در ارتباط مستقیم قرار بگیرند و کارخانه‌ها اولویت خرید با قیمت مناسب را شناسایی کنند. این اتفاق هزینه‌های حمل‌ونقل را نیز کاهش داد و درمجموع قیمت تمام‌شده را برای کارخانه‌ها کم کرد و امکان رقابت در بازار را برای آن‌ها افزایش داد. این برنامه نرم‌افزاری باعث تعامل تولیدکنندگان و کشاورزان نیز شده و آن‌ها را قادر ساخته تا بهداشت مزارع را افزایش دهند.

اهداف مدرنیزاسیون کشاورزی

هدف فائو از این برنامه، مدرنیزه کردن کشاورزی و تلاش در جهت بهبود بازارهای رقابتی این کشور است. همچنین مکانیزه شدن کشاورزی، بخش خصوصی را در تصمیم‌گیری آگاهانه در زمینه مدیریت و گسترش تولید کمک می‌کند. در اهداف این برنامه همه سود می‌برند. درآمد کشاورزان به‌دلیل فروش پایدار افزایش‌یافته است. بهره‌وری بخش خصوصی بیشتر شده و درنهایت قزاقستان توانسته یک کالای ملی باکیفیت بالا را تولید کند. این برنامه با همکاری فائو و بانک اروپایی بازسازی و توسعه (EBRD) باعث تولید «شیر هوشمند» شده است. فائو با همکاری اتحادیه اروپا باعث تنوع در اقتصاد قزاقستان شده است. فائو توانسته با تغییرات در ساختار کشاورزی قزاقستان گامی دیگر در جهت کاهش گرسنگان بردارد.

* سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)