جازموریان، گرفتار در ۲۴ سد و بند

عیسی کلانتری رییس سازمان محیط‌زیست گفته است برای جلوگیری از کانون‌های گردوغبار باید حق‌آبه تالاب‌ها پرداخت شود. رضا جزینی‌زاده مدیرکل محیط‌زیست استان کرمان نیز به «ایانا» می‌گوید: 25 درصد از منشأ ریزگردهای داخلی به خشک شدن تالاب جازموریان مربوط می‌شود. ازاین‌رو تأمین حق­‌آبه این تالاب توسط وزارت نیرو باید در اولویت قرار گیرد. او می‌افزاید: حذف شدن حق­‌آبه تالاب‌ها یکی از اتفاقاتی است که در زمان خشکسالی می‌افتد درحالی‌که سهم کشاورزی و صنعت هیچ تغییری پیدا نمی‌کند و شاهد عدم مدیریت در آب شرب نیز هستیم.  به‌این‌ترتیب توزیع نامناسب سبب می‌شود تالاب‌ها در برابر خشکسالی آسیب‌پذیری بالایی داشته باشند.

مدیرکل محیط‌زیست استان کرمان ادامه می‌دهد: تالاب‌ها زمانی حق­‌آبه خود را در زمان پربارشی که میزان آب تخصیص‌یافته به سدها سرریز می‌کنند، دریافت می‌کنند اما در اغلب موارد آب لازم به نقطه اکولوژیک تالاب نمی‌رسد. او با ابراز امیدواری نسبت به  سیاست عیسی کلانتری در خصوص تأمین حق­‌آبه تالاب‌ها و ازجمله جازموریان می‌گوید: رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست با توجه به ارتباطات خود با سایر دستگاه‌ها و ازجمله وزارت نیرو می‌تواند آنها را متقاعد به پرداخت حق­‌آبه جازموریان کند زیرا اگر این اتفاق نیفتد اکثر استان‌ها با چالش‌های جدی مواجه می‌شوند.

جزینی‌زاده درعین‌حال تأمین حق­‌آبه جازموریان را نیازمند عزم جدی و نیازمند هم‌افزایی می‌داند و عنوان می‌کند: رئیس جدید سازمان محیط‌زیست درد و درمان را می‌شناسد و امیدواریم با مدیریت منابع آب که بخشی از آن رهاسازی حق­‌آبه‌هاست درمان اتفاق بیافتد. او می‌افزاید: تغییر الگوی کشت بخش دیگری از راه‌حل برای مدیریت منابع آب است که همکاری 10 تا 11 دستگاه را می‌طلبد. خوشبختانه با پیگیری‌های استاندار کرمان سند جامع گردوغبار در این استان تدوین و در سند ملی گردوغبار نیز ذکر و تصویب شده است تا برمبنای آن جازموریان موردی مشابه دریاچه ارومیه باشد و اقدام‌های لازم برای احیای آن صورت گیرد.

مدیرکل محیط‌زیست استان کرمان درباره برنامه‌های این اداره در خصوص احیای جازموریان می­‌گوید: ما می‌توانیم برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت را تدوین کنیم اما باید وزارت جهاد کشاورزی و نیرو نیز پای‌کار باشند. تغییر الگوی کشت، بستن چاه‌های غیرمجاز و.. برای احیای جازموریان ضروری است. او با بیان اینکه احیای جازموریان کار یک‌شبه نیست، می‌افزاید: هر دستگاه و نهادی باید سهم خود در خشکسالی جازموریان را بپذیرد. ما باید دست‌به‌دست هم دهیم و توسعه پایدار را در سرلوحه سیاست‌های خود قرار دهیم.

یک‌سوم گردوغبار داخلی ایران از جازموریان برمی‌خیزد

حسین ایران‌منش کارشناس و فعال محیط‌زیست نیز به «ایانا» می‌گوید: وضع جازموریان خوب نیست و بارش‌هایی که در سال جاری نیز داشتیم نیز به‌واسطه انواع و اقسام سدها و بندهای بسته‌شده روی آب‌های ورودی جازموریان تاکنون وارد این تالاب نشده است.

او می‌افزاید: سال گذشته در اواخر بهمن و اسفند شاهد ریزش باران‌های زیادی بودیم که درنهایت موجب شد 24 سد و بند پرشده و سرریز آن به جازموریان بریزد. در سال 95 برف زیادی را در ارتفاعات شاهد نبودیم و به‌واسطه عدم مهار آب باران در سدها، جازموریان سیراب شد.  این در حالی است که در سال جاری بارش‌ها به‌صورت برف در ارتفاعات بود و همین امر موجب شده است از تابستان سال گذشته تاکنون یک قطره آب هم وارد جازموریان نشود. این فعال محیط‌زیست ادامه می‌دهد: وزارت نیرو می‌گوید آب منطقه‌ای باید حق­‌آبه را به جازموریان بدهد و موضوع چاه‌های غیرمجاز را مطرح می‌کنند. اما در سفری که حسینعلی امیری معاون رئیس‌جمهور به منطقه داشت کشاورزان از او خواستند تا حق­‌آبه آنها پرداخت شود تا خودشان چاه‌های غیرمجاز را پلمپ کنند.

او بخش دیگری از انتقاد کشاورزان را به افزایش سطح زیر کشت در زمین‌های بالادست سدها و بندها می‌داند و عنوان می‌کند: در این مناطق کشت زردآلو و سایر درختان صورت گرفته و همین امر کشاورزان سنتی و بومی را گله‌مند کرده است. آنها هم‌چنین از بیکاری گله‌مندند و می‌گویند اگر قرار نیست کشاورزی داشته باشند باید مسئولین شغل جایگزینی به آنها پیشنهاد کنند تا معیشت آنها تأمین شود. ایران‌منش با اشاره به اینکه یک‌سوم منشأ ریزگردهای داخلی بنا به گفته مسئولین جازموریان است، می‌گوید: ما با بحران در این منطقه مواجه هستیم و در مقابل شاهدیم قرار است در کنار 24 بند و سد زده شده، بند جدیدی نیز ساخته شود، ضمن اینکه حق­‌آبه تالاب نیز به زمین‌های زیر کشت جدید تعلق می‌گیرد.

این فعال محیط‌زیست می‌افزاید: در شهر کرمان قرار است صنعت فولاد راه بیافتد و آبی که سهم جازموریان است با تغییر مسیر هلیل‌رود به این کارخانه اختصاص پیدا خواهد کرد. احداث پتروشیمی فجر هم از دیگر صنایعی است که جازموریان و حیات آن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. برای حفظ جازموریان شاید لازم باشد صنایع آب‌بر در منطقه دیگری مستقر شوند.