«مغول‌ها» به عنوان فیلمی «پسا-گداری» به شدت مرا تحت تاثیر قرار داد

منتقد و مدرس نام آشنای آمریکایی در دیدار با مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی گفت: دانشجویان ایرانی در دوره‌های آموزشی مرا به وجد آوردند و توقع چنین استقبالی نداشتم.

به گزارش ایانا به نقل از روابط عمومی بنیاد سینمایی فارابی، جاناتان رزنبام منتقد صاحب نام آمریکایی با علیرضا تابش مدیرعامل این بنیاد، دیدار و گفت‌وگو کرد.

در این جلسه که با حضور رائد فریدزاده معاون امور بین الملل و کامیار محسنین کارشناس امور بین الملل بنیاد سینمایی فارابی برگزار شد، رزنبام در پاسخ به پرسش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی درباره سینمایش دنیا و نقش بنیادها و موسسات سینمایی همچون فارابی اظهار کرد: آغاز آشنای ام با سینمای ایران همراه با نام بنیاد سینمایی فارابی بوده است.

وی با بیان خاطره‌ای از دوران تحصیل خود؛ به اولین تجربه تماشایی نخستین فیلم ایرانی اشاره کرد و افزود: نخستین فیلم ایرانی که در سینما دیدم فیلم «مغول‌ها» ساخته پرویز کیمیاوی بود که به عنوان یک فیلم «پسا-گداری» به شدت مرا تحت تاثیر قرار داد. این اثر را در یک رویداد فرهنگی در لندن دیدم و با هم اتاقی خودم که ایرانی بود راجع به فیلم گفت‌وگو کردیم.

این منتقد آمریکایی یادآور شد: در واقع در نیویورک بود که توسط مهرناز سعید وفا با سینمای ایران و به ویژه با سینمای عباس کیارستمی آشنا شدم که به کتابی مشترک بین من و مهرناز سعید وفا در رابطه با سینمای کیارستمی انجامید.

رزنبام عنوان کرد: چند سال بعد در بزرگداشت کیارستمی در لوکارنو فیلم «این خانه سیاه است» فروغ فرخزاد را دیدم. مابقی فیلم‌های کیارستمی را هم توانستم در لوکارنو مشاهده کنم.

وی با اشاره به آشنایی با بنیاد سینمایی فارابی تاکید کرد: نام فارابی را پیش از این در تورنتو و چندین رویداد فرهنگی دیگر شنیده بودم و نقش فارابی در شناساندن سینمای ایران به جهان بسیار مهم بوده و هست.

رائد فریدزاده معاون بین الملل بنیاد سینمایی فارابی و دبیر شورای عالی بین الملل سینمای ایران در ادامه با اشاره به بحث تغییر ماهیت دیدن فیلم به مثابه یک امر اجتماعی و این که نظرات و ابراز عقاید بدون تامل و درنگ در فضای مجازی رخ می دهد، نظر جاناتان رزنبام را در مورد این تغییر جویا شد.

این منتقد صاحب سبک سینمای آمریکا در ادامه به اندیشه‌های خود در باب جهان جدید و سینما پرداخت و تصریح کرد: وجه اجتماعی سینما تغییر کرده است. در گذشته افراد به صورت گروهی به یک سالن سینما می رفتند و دیدن فیلم به مثابه یک امر اجتماعی در یک مکان مشخص و معین محقق می شد ولی اکنون با توجه به پیشرفت تکنولوژی، فیلم ها به صورت انفرادی دیده می شوند و سپس نظرات، انتقادها و تشویق ها گسترده در فضای مجازی بین تعدادی زیادی انسان با فرهنگ ها و موقعیت های جغرافیایی مختلف دست به دست می شود.

رزنبام ادامه داد: در این شکل و شیوه، تبادل و تعامل با مخاطب بسیار سریع تر شده است. روی سایت شخصی من روزانه ۱۰۰۰ بازدید ثبت می شود که اکثرا از خارج از آمریکا هستند.

این منتقد سینمایی گفت: من در شیکاگو زندگی می‌کنم و یک آمریکایی هستم. ولی در واقع در اینترنت زندگی می کنم، و به این دلیل یک شهروند جهانی به شمار می‌آیم.

رزنبام یادآور شد: این که فیلم اصغر فرهادی اسکار می‌گیرد نشان دهنده دیده شدن این فیلم در آمریکا است و تاکید مردم آمریکا با مردم ایران سر جنگ ندارند.

رزنبام که بیش از این به عنوان داور در جشنواره جهانی فجر حضور داشته است در پاسخ به این پرسش که بین دو بین دو سفرش چه تغییراتی را در ایران مشاهده کرده است گفت: به نظرم فضا بازتر شده است. تهران دیگر به عنوان کلان شهر حساب می‌شود، مدرن تر شده است.

در ادامه فریدزاده زاده نظر رزنبام را در رابطه با نسل جوان دانشجویان سینمای ایران و قضاوت وی به عنوان یک ناظر بیرونی جویا شدند. رزنبام در این باره گفت: نسل جوان دنیا به دلیل وجود فضای مجازی بسیار باهوش و کنجکاو عمل می کند. در همین سفر من از دانشجویان ایرانی نکات بسیاری فراگرفتم. نمونه ای ذکر می کنم: در نمایی معروف از یکی از کمیاب ترین فیلم های بلا تار مجسمه ای وجود دارد. من با این که بارها فیلم را دیده و تدریس کرده بودم، ولی نمی دانستم که آن مجسمه چیست. ولی یکی از هنرجویان ایرانی تاریخچه این مجسمه مجاری را برای من تعریف کرد و از این جهت به وجد آمدم.

وی تاکید کرد: از طرفی دانشجویان خیلی باهوش و کارآمد هستند. برای من تجربه خوبی بود و هیچ کجای دنیا با چنین استقبالی مواجه نشده بودم.

این منتقد و مدرس آمریکایی تاکید کرد که هر تغییری در جهان به ویژه در سینما نتایج مثبت و منفی منحصر به فرد خودش را به همراه دارد. مثلا نمی‌توان گفت تغییری مانند جهانی شدن مثبت است یا منفی.

رزنبام افزود: زمانی که صدا وارد سینما شد و این صنعت را تغییر داد، ما بسیاری از جنبه‌های هنری سینما را از دست دادیم و در ازای آن بسیاری رویدادهای فرخنده به جریان سینما افزوده شد. این گونه تغییرات فرایندهای پیچیده ای دارند.

به گفته این منتقد سینمایی، هنوز حتی واژه نامه دقیقی از تقسیم بندی دیدن فیلم بر روی موبایل یا در یک سالن هزار نفری یا امکانات جدید و مشابه نداریم.

در ابتدای این دیدار، علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد برای آشنایی بیشتر این منتقد کهنه کار با بنیاد سینمایی فارابی به تشریح تاریخچه و فعالیت‌های اخیر بنیاد پرداخت و گفت: بنیاد سینمایی فارابی در سال ۱۳۶۲ تاسیس شد. هدف این موسسه تولید فیلم سینمایی و معرفی سینمای ایران در سطح بین‌المللی بود.

وی ادامه داد: در طول ۳۵ سال گذشته فیلم سازان صاحب نامی در بنیاد فیلم ساخته و به مجامع بین المللی راه یافته اند. همچنین در این سال ها ارتباطات گسترده ای با موسسه های سینمایی، پخش کنندگان جهانی و سایر متخصصین این رشته در دنیا برقرار کرده است. این مدیر سینمایی تاکید کرد: بنیاد سینمایی فارابی در بخش پژوهشی یک فصلنامه با موضوعات تخصصی روز سینما و یک ماهنامه به نام "فیلم نگار" با موضوع فیلم نامه نویسی منتشر می‌کند که مورد توجه علاقه مندان این رشته در ایران واقع شده است.

در ادامه مدیرعامل بنیاد در رابطه با نقش مهم فارابی در گذار از فیلم سازی آنالوگ به دیجیتال توضیحاتی را افزود و به این نکته اشاره کرد که بسیاری از کارگردانان ایرانی همچنان با تفکر آنالوگ فیلم می‌سازند. از آخرین فیلم هایی که به این شیوه تولید شد می توان به فیلم جدایی نادر از سیمین اشاره کرد. مدیریت این انتقال با سالی بیش از ۱۰۰ فیلم بسیار کار دشواری بود. ولی ما توانستیم ابتدا تولید و سپس پخش در سینماها را به سمت دیجیتالی شدن هدایت کنیم.

تابش با ارائه خلاصه ای از رویکرد جدید بنیاد سینمایی فارابی افزود: دوره مدیریت من دوره گذار است. ما معاونت تجهیزات را منحل کردیم و به جای آن بر روی تامین مالی برای تولید فیلم سینمایی بیشتر تمرکز کردیم. در این دوره تلاش کردیم بیشتر به مباحث ساختاری، محتوایی و تجاری- اقتصادی فیلم بپردازیم.

کامیار محسنین، کارشناس امور بین الملل بنیاد نیز ضمن برشمردن نکاتی از نوشته ها و یادداشت های این منتقد در خصوص سیر تطور و تغییر نگاه در آثار رزنبام، با وی به بحث و گفت وگو پرداخت.

در پایان مدیرعامل فارابی ضمن قدردانی مجدد از حضور جاناتان رزنبام در بنیاد سینمایی فارابی هدایایی را به رسم یادبود از طرف بنیاد به این منتقد سرشناس تقدیم کرد.