توسعه گیاهان دارویی جلوتر از برنامه ششم

ترحم بهزاد مدیرکل امور مراتع سازمان منابع طبیعی کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا درباره برداشت گیاهان دارویی و صدور مجوزهای مربوط به آن بیان کرد: سیاست حفظ، اصلاح، توسعه و بهره‌برداری گیاهان دارویی را در سال گذشته به تمام استان‌ها ابلاغ کردیم. نحوه فرآیند اقدامات مرتبط با این حوزه، در این سیاست ابلاغی، مشخص شده است. قرار بر این شد تا با توجه به این برنامه، با همکاری مرکز تحقیقات منابع‌طبیعی و دانشگاهیان اقدام به تعیین و شناسایی رویشگاه‌های گیاهان دارویی کنیم. فعالیت‌هایی هم در این زمینه انجام شده است.

وی افزود: چند مورد از اقلام گیاهان ممنوعه را داریم که با توجه به در معرض خطر بودن و تهدید تداون نسل، برداشت این گونه‌ها ممنوع اعلام شده است. از دست دادن این گونه‌ها در ایران، به معنای نابودی آنها در کل دنیاست.  بر همین مبنا، بهره‌برداری از این اقلام ممنوع اعلام شده است. کرفس کوهی، شقایق در غرب دماوند، لاله واژگون در چهارمحال بختیاری، از نمونه‌های این اقلام ممنوعه و در معرض خطر هستند.

مدیرکل امور مراتع سازمان منابع طبیعی کشور بیان کرد: در حال حاضر، 8423 گونه از گیاهان در کشور، شناسایی شده که از این میزان، بیش از 2 هزار گونه در معرض خطر تهدید و انقراض و در لیست قرمز قرار دارند. حدود 2 هزار و 300 گونه به‌عنوان گیاهان دارویی، صنعتی، بهداشتی و آرایشی شناسایی شده که از این تعداد هم 1728 گونه منحصر به فرد است.  

بهزاد درباره برداشت گیاهان مجاز خاطرنشان کرد: در زمینه برداشت گیاهان مجاز  و مشروط ابلاغی؛ سیاست حفظ، احیا، اصلاح، توسعه و بهره‌برداری محصولات فرعی تدوین شده است. به شرط تهیه طرح توسط مهندسان مشاور و بهره‌بردار، این طرح به تصویب کمیته فنی استان می‌رسد. به این ترتیب، احاله بین مدیرکل و مجری صورت گرفته و ملاک عمل ما از نظر زمان و میزان بهره‌برداری در طرح مشخص می‌شود. اقدامات ما بر مبنای مفاد قرارداد کتابچه طرح است. کنگر، ریواس و آویشن از جمله اقلام بهره‌برداری مجاز و مشروط بوده که نحوه بهره‌برداری و صادرات آن مشخص شده است. 

وی ادامه داد: در سیاست ابلاغی حفظ، احیاء، اصلاح، توسعه و بهره‌برداری محصولات فرعی، نزدیک به پنج میلیون و 400 هزار هکتار طرح مرتع‌داری در سطح 1112 فقره تهیه شده است که از این میزان حدود 2 میلیون 900 هزار هکتار طرح بهره‌برداری به صورت فعال انجام می‌شود.

مدیرکل امور مراتع سازمان منابع طبیعی کشور درباره احیای گونه‌های گیاهی گفت: طبق بند ژ ماده 38 قانون برنامه ششم توسعه که قرار بود به میزان 250 هزار هکتار توسعه گیاهان دارویی را داشته باشیم؛ موفق به انجام این کار به میزان، 363 هزار و 116 هکتار شدیم. به این ترتیب اقدامات انجام شده از اهداف برنامه ششم توسعه هم بیشتر بوده است. همچنین، بیش از 8 هزار تن بهره‌برداری از گیاهان دارویی را داشتیم که از این مقدار 6 هزار تن صادرات و 2 هزار تن هم مورد مصرف بهره‌برداران، براساس طرح انجام شده است. 

بهزاد متذکر شد: برای جلوگیری از تسهیل‌گری و مفسده در برداشت گیاهان دارویی، یک سامانه تحت عنوان سامانه بهره‌برداری و صادرات گیاهان دارویی ایجاد کردیم. بخشنامه مربوط به استان‌ها ابلاغ شده است، به این ترتیب، طرحی که تهیه شده و مورد تصویب کمیته فنی اداره کل استان‌ها قرار گرفته است، باید در سامانه بارگذاری شود و قراردادی  بین مدیر کل و مجریان طرح تنظیم و در دفتر اسناد رسمی ثبت شود، سپس این قرارداد باید در سامانه گیاهان دارویی بارگذاری شود.

وی تاکید کرد: برای رفع مشکلات مربوط به حوزه گیاهان دارویی با توجه به اهمیت این بخش، باید یک ردیف اعتباری مشخص در این خصوص، تعیین شود و فارغ التحصیلان مربوط به گیاهان دارویی در تخصیص اعتبارات مورد توجه قرار گرفته و به کار گمارده شوند.