ضرورت قانونمند شدن آبخیزداری و مدیریت جامع حوضه‌های آبخیز

به گزارش ایانا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی، رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری امروز سه‌شنبه در ششمین کنفرانس ملی حفاظت خاک و آبخیزداری با تاکید بر قانونمند شدن مدیریت جامع آبخیزها، افزود: لایحه آبخیزداری در سال ۱۴۰۱ تقدیم دولت شده و ما نیاز شدید به تشکیلات و دستگاه‌ها در سطح ملی از جمله شورای‌عالی آبخیزداری داریم.

داود نیک‌کامی افزود: آبخیزداری جمع مدیریت منابع موجود در داخل یک حوزه است و در غیر این صورت با مدیریت ‌بخشی، چالش‌های عظیمی بوجود می‌آید.

به گفته وی مسایلی از جمله گسترش خشکسالی، کم آبی، افت آب‌های زیرزمینی به لحاظ کمی و کیفی، گرد و غبار، فرسایش خاک، مسایل مربوط به بهره‌وری، اشتغال و رفاه بهره‌برداران از چالش‌هایی هستند که به علت مدیریت بخشی در حوزه آبخیزداری ایجاد شده است.

نیک‌کامی به فرسایش خاک در کشور اشاره کرد و گفت: براساس آخرین گزارش‌ها که به زودی منتشر می‌شود، میزان فرسایش خاک در ایران به ۱۶.۲ تن در سال رسیده در حالی که متوسط فرسایش خاک در آسیا ۳.۴۷ تن در هکتار است.

وی در همین حال خسارت ناشی از فرسایش خاک را ۱۰.۷ میلیارد دلار در کشور عنوان کرد.

رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری گفت: اکنون در شرایطی قرار گرفته‌ایم که تبخیر و تعرق با شیب ۵.۴ میلیمتر در سال افزایش می‌یابد و بارندگی‌ها با شیب ۱.۱ میلیمتر در سال منفی است.

وی اضافه کرد: همین بارش‌ها، توزیع زمانی و مکانی مناسبی ندارند به طوری که ۷۰ درصد بارندگی‌ها در ۲۵ درصد اراضی و ۷۵ درصد بارش‌ها در فصل‌های غیر آبیاری ریزش می‌کند.

این مقام مسئول درباره برداشت‌های بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی نیز گفت: ۶۲ میلیارد متر مکعب برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی داریم که موجب افت منابع آب زیرزمینی، فرونشست‌ها و فروچاله‌ها شده است.

نیک‌کامی در بخشی دیگر از سخنان خود با نقد برنامه هفتم توسعه در زمینه آبخیزداری کشور بیان کرد: ما در این برنامه با نبود اهداف کمی در موضوعات آبخیزداری و آبخوان‌داری، بیابانزدایی، تثبیت کانون‌های گرد و غبار و منابع طبیعی و محیط زیستی، و عدم تاکید و الزام دولت و مجلس برای تصویب قانون آبخیزداری مواجه هستیم.

وی افزود: در برنامه هفتم توسعه در بند ب ماده ۳۸ به نظام مدیریت یکپارچه آب و شورای عالی آب و منابع طبیعی و آبخیزداری اشاره شده و آبخیزداری را در واقع به شورای‌عالی آب چسبانده‌اند که به معنای مدیریت بخشی است.

رئیس پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری در همین حال بر لزوم درج حکمی بر عدم نیاز رتبه‌بندی (گرید) برای موسسات تحقیقاتی با دستگاه‌های اجرایی تاکید کرد و افزود: این قضیه بخش تحقیقات را از بخش اجرا جدا کرده و اکنون پژوهشکده ما را حتی در حد شرکت مشاور قبول ندارند و می‌گویند اگر رتبه‌بندی داشته باشید تازه در حد یک شرکت مشاور شما را قبول داریم، در حالی که ما می‌توانیم بازوی توانمند علمی برای تمام دستگاه‌های اجرایی باشیم.