ضرورت ممنوعیت تغییر کاربری اراضی کلاس سه و چهار

 میر ناصر نویدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایانا با اشاره به این‎‌که مبنای برنامه‌ریزی در بسیاری از فعالیت‌های توسعه‌ای کشاورزی و عمرانی در کشور مطالعات خاکشناسی و ارزیابی منابع و قابلیت اراضی است گفت: به‌تبع، پایه و مبنای مطالعات تناسب اراضی نیز مطالعات خاکشناسی است و هر جا که مطالعه خاکشناسی در مقیاس و دقت مناسبی داشته باشیم می‌توانیم مطالعه تناسب اراضی را باهدف مدیریت برنامه‌ریزی الگوی کشت تعریف کنیم.

وی در توضیح مزایای اقداماتی ازاین‌دست بیان کرد: این باعث می‌شود که از خاک‌هایمان به‌عنوان یک منبع سرزمینی و سرمایه ملی، متناسب با محدودیت‌ها و قابلیت‌ها استفاده ‌کنیم و بر اساس این قابلیت‌ها، یک یا چند محصول کشاورزی برای توسعه کشت انتخاب می‌شود.

نویدی ادامه داد: از سوی دیگر، اگر قرار بر این باشد که یک فعالیت عمرانی در یک استان، محدوده، یا منطقه تعریف شود، مطالعات خاکشناسی به آن جهت می‌دهد.

وی توضیح داد: در کشور ما اراضی ازنظر توان و قابلیت اراضی برای فعالیت‌های کشاورزی با بررسی ویژگی‌های بخصوصی از خاک مورد ارزیابی قرارگرفته و با استفاده از استانداردهای موجود در شش کلاس طبقه‌بندی می‌شوند. بر این اساس عمدتاً اراضی کلاس ۱، ۲، ۳، ۴ و حتی ۵ برای استفاده‌های کشاورزی قابلیت داشته و تنها اراضی کلاس ۶ هستند که محدودیت‌های عمده‌ای دارند که غیرقابل‌رفع بوده و می‌توانند به سایر کاربری‌های غیر کشاورزی اختصاص یابند. در اینجا است که باز مطالعات خاکشناسی، نه‌تنها در کشور ما، بلکه در همه کشورهای دنیا، جایگاه بسیار مهمی پیدا می‌کنند.

رئیس بخش تحقیقات شناسایی خاک و ارزیابی اراضی یادآور شد: موسسه تحقیقات خاک و آب بنا بر وظیفه حاکمیتی و ذاتی خود، در رابطه با تقاضاهایی که به سازمان امور اراضی در رابطه با تغییر کاربری تسلیم می‌شوند و یا در ارتباط با قوانینی مانند قانون نهضت ملی مسکن که چند سالی است کشور در رابطه با انجام آن مکلف شده است، یک وظیفه خاص و ویژه دارد و آن این است که در قالب مطالعات تعیین قابلیت کشاورزی (بازدید از اراضی) ویژگی‌های خاک و اراضی را در محدوده مناطقی که قرار است تغییر کاربری پیدا بکند را مطالعه کرده و مشخص می‌کند که این اراضی ازلحاظ کشاورزی در کدام‌یک از رده‌های شش‌گانه قابلیت کشاورزی که پیش‌تر به آن اشاره شد قرار می‌گیرد.

وی افزود: اراضی کلاس ۱ و ۲ اراضی بسیار ارزشمندی برای کشاورزی هستند که به‌هیچ‌وجه نباید تغییر کاربری پیدا کنند. چراکه ازنظر محدودیت‌های تولید تقریباً می‌توان گفت که هیچ محدودیتی ندارند و یا محدودیت‌هایشان بسیار کم است.

این عضو هیأت علمی موسسه تحقیقات خاک و آب ادامه داد: در حال حاضر موضوع ممنوعیت تغییر کاربری اراضی کلاس 1 و 2 در کشور قانونی است و اما ازآنجایی‌که عمده محصولات کشاورزی کشور ما در اراضی کلاس ۳ و ۴ تولید می‌شود لذا موسسه تلاش کرده است تا به لحاظ محدودیت منابع خاک و اراضی قانون‌گذاران، برنامه ریزان و تصمیم گیران را مجاب کند که اراضی کلاس ۳ و ۴ را هم شامل ممنوعیت تغییر کاربری کنند.

وی با تأکید بر این‌که موسسه تحقیقات خاک و آب هیچ امکان اجرایی برای لحاظ کردن این ممنوعیت ندارد گفت: ما توصیه فنی داریم که با توجه به طرح مسئله راهبردی امنیت غذایی در کشور و شرایط حاکم بر دنیا که ما را مجاب به تولید بیشتر محصولات کشاورزی موردنیاز در خاک‌های داخل کشور می‌کند، برنامه‌ریزی مناسبی برای بهره‌برداری بهینه از خاک‌های کشور داشته باشیم.

وی افزود: با انجام مطالعات خاکشناسی، در یک گام تفصیلی‌تر و عمیق‌تر، به محدودیت‌هایی دست پیدا می‌کنیم و این برای ما مشخص می‌کند که چگونه این محدودیت‌ها را مدیریت کنیم تا از سرمایه ارزشمند خاک به‌صورت علمی و پایدار استفاده شود.

خبرنگار: شبنم مسعودی