چالش‌های مدیریت آب در تولید کیوی

به گزارش روابط عمومی پژوهشکده مرکبات و میوه‌های نیمه گرمسیری، به مناسبت هفته پژوهش هرمز عبادی، عضو هیات علمی این پژوهشکده در مصاحبه‌ای به بررسی چالش‌های مدیریت آب در تولید کیوی پرداخته است. وی با اشاره به اینکه کشت کیوی در ایران محدود به نوار شمالی شامل استان‌های مازندران، گیلان و گلستان است، تأکید کرد که باوجود بارش سالانه نسبتاً خوب در این مناطق، توزیع آن با نیاز آبی تاک‌های کیوی همخوانی ندارد.

عبادی، آبیاری را یکی از ضروری‌ترین عملیات تولید کیوی دانسته و تأکید کرد که هیچ باغ کیوی بدون آبیاری نمی‌تواند دوام داشته باشد. به گفته وی، تاک‌های کیوی بسیار حساس به کمبود یا بیش‌بود آب در ناحیه ریشه هستند و آبیاری نقشی حیاتی در عملکرد و کیفیت میوه این محصول دارد.

وی با اشاره به چالش‌های مدیریت آب و آبیاری در تولید کیوی، مهم‌ترین مشکلات در مقیاس دشت و واحدهای هیدرولوژیک را تخریب و تجاوز به حریم آبراهه‌های طبیعی و انهار آبیاری و زهکشی، افزایش سطح زیر کشت آبی محصولات مختلف و تغییر کاربری اراضی کشاورزی را دانست.

عبادی افزود: گسترش بی‌رویه شهرها و روستاها در مناطق شمالی، عمدتاً به دلیل افزایش جمعیت مهاجر و ساخت‌وسازهای گسترده، منجر به تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی یا تبدیل کشت‌های زراعی به باغی مانند برنج به مرکبات، کیوی و گل و گیاه شده است. این تغییرات سبب تخریب و حذف بسیاری از آبراهه‌ها و کاهش یا خشک شدن چاه‌ها شده که ادامه این روند تأثیرات جبران‌ناپذیری بر منابع آبی مناطق تولید کیوی خواهد داشت.

وی همچنین به چالش‌های متنوع در مقیاس باغ‌ها اشاره کرد و طراحی و اجرای نادرست سیستم‌های آبیاری تحت‌فشار، فقدان تجهیزات تصفیه مناسب، مرمت و نگهداری نامناسب سیستم‌ها و عدم آشنایی برخی باغداران به روش‌های تعیین نیاز آبی و برنامه‌ریزی آبیاری را ازجمله این مشکلات دانست.

عبادی تصریح کرد که این چالش‌ها منجر به هدر رفت آب و عناصر غذایی، آلودگی منابع آب زیرزمینی، کم‌آبی و توزیع نابرابر آب در بین درختان باغ‌ها می‌شود که پیامد اقتصادی آن برای باغدار، کوچک شدن و همسان نبودن اندازه میوه‌ها و پایین آمدن کیفیت آن‌هاست.

وی در پایان خاطرنشان کرد که اجرای راهکارهای عملی برای کاهش مشکلات مدیریت آب در مقیاس دشت و واحدهای هیدرولوژیک با توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی موجود، بسیار پیچیده و دشوار است. بااین‌حال، برای پایداری تولید کیوی، ارتقای بهره‌وری آب و افزایش برنامه‌های ترویجی و تشویقی ضروری است.

 عبادی تأکید کرد که برنامه‌های آموزشی و ترویجی در کوتاه‌مدت اثرات مقطعی دارند و برای دستیابی به وضعیت پایدار، سرمایه‌گذاری در فرهنگ‌سازی و آموزش جوامع هدف اهمیت زیادی دارد. بنابراین شایسته است راهکارهای ممکن در این زمینه‌ها به‌طور جامع بررسی شود و اقدامات عملی مناسب اجرا شود.