زنگ خطر برای اراضی کشاورزی/ آغاز سال و تشدید برخورد با تغییر کاربری‌ها

تهران- ایانا- تغییر کاربری اراضی کشاورزی در مناطق مستعد، به‌ویژه پیرامون شهرها و در نواحی خوش‌آب‌وهوا، به یکی از مهم‌ترین چالش‌های حوزه زمین و تولید غذا تبدیل شده است. حفظ اراضی کشاورزی، تنها وظیفه سازمان امور اراضی نیست؛ بلکه نیازمند همکاری همه‌جانبه حاکمیت، مردم و فعالان حوزه کشاورزی است.

زنگ خطر برای اراضی کشاورزی/ آغاز سال و تشدید برخورد با تغییر کاربری‌ها

به گزارش خبرنگار ایانا، در روزهایی که کشور وارد فصل تازه‌ای از فعالیت‌های کشاورزی می‌شود، سازمان امور اراضی کشور با صدور اطلاعیه‌ای تأکید کرده است که «تغییر کاربری و تبدیل اراضی زراعی، باغی و حتی اراضی بایر دارای سابقه کشت و کار، چه در حریم شهرها و چه در خارج از آن، مجاز نیست.»

این رویکرد، بیش از آن‌که صرفاً یک هشدار اداری تلقی شود، بازتابی از نگرانی‌ عمیق‌تر درباره سرنوشت زمین‌های کشاورزی در ایران است؛ زمین‌هایی که هر سال بخش دیگری از آن‌ها از چرخه تولید خارج شده و به ساخت‌وسازهای غیرمجاز سپرده می‌شود.

 

از مزرعه تا ویلا؛ مسیر کوتاه تخلف
تغییر کاربری اراضی کشاورزی در مناطق مستعد، به‌ویژه پیرامون شهرها و در نواحی خوش‌آب‌وهوا، به یکی از مهم‌ترین چالش‌های حوزه زمین و تولید غذا تبدیل شده است. بخش قابل توجهی از این اراضی، جزو اراضی کلاس ۱ و ۲ هستند؛ حاصلخیزترین و مرغوب‌ترین زمین‌های کشاورزی کشور که باید بار اصلی تولید غذا و تأمین امنیت غذایی را به دوش بکشند.
با این حال، جذابیت این مناطق برای ساخت‌وساز، ویلاسازی و تبدیل به باغ‌شهرها، باعث شده بخشی از این ظرفیت استراتژیک از چرخه تولید خارج شود.
تجربه سال‌های اخیر نشان داده که بخشی از این تغییرات با استفاده از خلأهای نظارتی، سندسازی و یا با مماشات برخی دستگاه‌های محلی صورت می‌گیرد. پیامد این روند، نه‌تنها کاهش اراضی قابل کشت، بلکه افزایش وابستگی به واردات محصولات غذایی، مهاجرت روستاییان و اختلال در ساختار تولید ملی است.
 

اجرای قانون؛ ضرورتی فراتر از هشدار

قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغی، که در سال ۱۳۷۴ تصویب شده، به‌صراحت با تغییر غیرمجاز کاربری زمین‌های کشاورزی مخالفت کرده است. با این حال، اجرا و نظارت مؤثر بر این قانون، همواره با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است.

سازمان امور اراضی با اعلام ممنوعیت تغییر کاربری در ابتدای سال، بار دیگر خواستار مشارکت عمومی در گزارش تخلفات شده و از شهروندان خواسته است با استفاده از سامانه ۱۳۱، موارد مشکوک را اطلاع دهند.

 کارشناسان بر این باورند که حفظ اراضی کشاورزی باید در اولویت سیاست‌گذاری‌های کلان قرار گیرد. به‌ویژه در شرایطی که بحران‌های جهانی غذا، تغییرات اقلیمی و فشار بر منابع آبی کشور در حال افزایش است، از دست رفتن هر هکتار زمین قابل کشت، تهدیدی مستقیم برای امنیت غذایی ایران محسوب می‌شود.

آغاز سال ۱۴۰۴ فرصتی برای بازنگری در سیاست‌های زمین و تقویت نهادهای نظارتی است. حفظ اراضی کشاورزی، تنها وظیفه سازمان امور اراضی نیست؛ بلکه نیازمند همکاری همه‌جانبه حاکمیت، مردم و فعالان حوزه کشاورزی است تا زمین، به‌عنوان نخستین پایه تولید، برای نسل‌های آینده باقی بماند. 

 

خبرنگار: شبنم مسعودی

 
انتهای پیام

دیدگاه تان را بنویسید