ارتقا دانش متخصصان ایرانی در زمینه صرفه‌جویی و بهره‌وری آب در بخش کشاورزی

به گزارش ایانا و به نقل از سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) به عنوان بخشی از پروژه چندجانبه خود در حمایت از تلاش‌های ایران به‌منظور کاهش مصرف آب کشاورزی در حوضه آبریز دریاچه ارومیه، دانش و مهارت‌های لازم را برای اجرای رویکرد پیشرفته صرفه‌جویی واقعی آب (Real Water Savings-REWAS) در بخش کشاورزی، در اختیار متخصصان ایرانی قرار داد.

انتظار می‌رود که ایران نیز همچون بسیاری از دیگر کشورهای آسیایی به علت رشد جمعیت، توسعه اقتصادی و افزایش نیاز به منابع آبی، طی سال‌های آتی به صورت روز افزون با چالش کمبود منابع آبی مواجه شود.  

در این شرایط، و با توجه به شواهد فزاینده‌ای که نشان می‌دهند بسیاری از فناوری‌های سنتی مورد استفاده برای صرفه‌جویی در آب بی اثر هستند، فائو و ستاد احیای دریاچه ارومیه با همکاری یکدیگر یک فرصت آموزش الکترونیکی را برای کارشناسان و پژوهشگران ایرانی – از وزارت جهاد کشاورزی، وزارت نیرو، ستاد احیا و شماری از نهادهای دانشگاهی – در زمینه رویکرد پیشرفته صرفه‌جویی واقعی آب فراهم کردند. این دوره آموزشی کارشناسان ایرانی را برای برآورد صرفه‌جویی واقعی آب و بهره‌وری آب در حوضه آبریز دریاچه ارومیه توانمند کرده و به آن‌ها این امکان را می‌دهد تا تأثیر انجام مداخلات زراعی-آبی در مقیاس میدانی را بر صرفه‌جویی آب در مقیاس حوضه آبریز به‌طور دقیق‌تری ارزیابی کنند.

این برنامه آموزش الکترونیک از سوی سازمان پژوهشی-مشاوره‌ای فیوچر واتر (FutureWater) و در چارچوب ابتکار منطقه‌ای فائو برای رسیدگی به چالش کمبود آب در آسیا و اقیانوسیه ارائه شده است.

به گفته «جونا ون اوپستال»، کارشناس بهره‌وری آب در سازمان پژوهشی-مشاوره‌ای فیوچر واتر که هدایت این برنامه آموزش مجازی را برعهده داشت، «سنجش صرفه‌جویی واقعی آب، بینشی را در زمینه جریان‌های آب در مزرعه، شبکه آبیاری و مقیاس حوضه آبریز در اختیار تصمیم‌گیران قرار می‌دهد. این رویکرد موجب افزایش آگاهی درباره عوامل دخیل در دستیابی به صرفه‌جویی واقعی آب و ارتقای بهره‌وری آب در بخش کشاورزی می‌شود.»

ون اوپستال در ادامه افزود: «سنجش صرفه‌جویی واقعی آب، از مفهوم "دنبال‌کردن آب" استفاده می‌کند. در این رویکرد، زهکشی، رواناب و نفوذ آب به منابع زیرزمینی دیگر به عنوان "تلفات" در نظر گرفته نمی‌شوند. زیرا بهره‌برداران پایین‌دست اغلب اوقات از این آب‌های قابل بازیابی استفاده می‌کنند. این مفهوم همچنین یک تناقض موجود در بخش آب را نیز حل می‌کند، جایی که انتظار می‌رود فناوری‌های بهینه‌تر موجب کاهش تقاضای آب شوند، اما در واقعیت، منجر به افزایش مصرف آب و بدتر شدن مشکلات مرتبط با کمبود آب می‌شوند.»

به گفته این کارشناس بهره‌وری آب، اتخاذ چنین رویکردی مانع از تداوم این باور نادرست می‌شود که شیوه‌های پیشرفته آبیاری (همچون آبیاری قطره‌ای) می‌تواند مقادیر زیادی آب را حفظ کنند. این رویکرد همچنین از توسعه الگوهای بهتر حکمرانی آب حمایت می‌کند، الگوهایی که با ارزیابی صرفه‌جویی واقعی آب، می‌توانند توسعه غیرپایدار اراضی فارایاب را قاعده‌مند کنند.

فائو به عنوان نهاد پیشروی سازمان ملل متحد در ترویج کشاورزی هوشمند به اقلیم و توسعه پایدار روستایی، از تلاش‌های کشورهای عضو خود در زمینه تدوین و اجرای سیاست‌ها،‌ اقدامات و شیوه‌هایی که رسیدگی به تهدیدهای وارد بر بخش کشاورزی و جوامع روستایی را تسهیل می‌کنند، حمایت می‌کند.