سازمان جهاد کشاورزی کردستان تخصصی‌ترین سازمان فعال در سطح استان

جمعیت استان بر اساس برآورد سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵،  یک میلیون و 603 هزار و 11 نفر بوده که یک میلیون و 134 هزار و 229 نفر معادل ۷۱ درصد شهری و 468 هزار و 778 نفر معادل ۲۹ درصد در روستاها ساکن است.

مساحت استان 29 هزار و 137 کیلومتر مربع است که یک میلیون و 217 هزار و 38 هکتار آن را اراضی کشاورزی تشکیل می‌دهد .

استان کردستان با دارا بودن آب و هوای کوهستانی سرد معتدل در طول سال تحت تاثیر آب و هوای مدیترانه‌ای قرار می‌گیرد، میانگین عددی بارندگی دراز مدت استان ۵۰۹/۳ میلی متر است.

درآمد ناخالص بخش کشاورزی استان در سال ۱۴۰۰ بیش از 254 هزار و 500 میلیارد ریال برآورد شده است. ۴۶/۲ درصد آن مربوط به زراعت، ۳۲ درصد در زمینه باغبانی، ۱۹/۹ درصد در زمینه دام ۱/۹ درصد شیلات، ۰/۰۲  درصد در زمینه منابع طبیعی بوده است.

بر اساس آخرین سرشماری کشاورزی (سال ۱۳۹۵) تعداد 115 هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی در سطح ۱۶۳۸۷۳ واحد بهره‌برداری در استان مشغول فعالیت است.

حدود ۴ درصد از اراضی کشاورزی استان معادل 52 هزار و 607 هکتار را باغات مثمر و غیر مثمر تشکیل می‌دهد که 37 هزار و 796 هکتار آن معادل ۷۲ درصد آن آبی و مابقی آن دیم می باشد و سالیانه بیش از ۴۴۳ هزار تن انواع تولیدات باغی در استان تولید می‌شود.

در حال حاضر ۱۱۸ واحد گلخانه با مساحت 37 هزار و 700 متر مربع و تولید سالیانه 6 هزار و 700 تن سبزی و صیفی و ۷۰۰ هزار شاخه گل و گیاه در استان وجود دارد، همچنین ۱۳ واحد پرورش قارچ خوراکی و صدفی با مساحت 189 هزار متر مربع و تولید سالانه سه هزار و 957 تن قارچ خوراکی در استان مشغول فعالیت‌اند.

ظرفیت استان برای توسعه باغات در اراضی مستعد و شیب‌دار حداقل تا سطح ۱۰۰ هزار هکتار وجود دارد و افزایش تولید تا مرز ۱/۲ میلیون تن پیش‌بینی می‌شود. این مهم نیاز به تامین آب و زیرساخت‌های لازم دارد.

استان دارای 29 زار و 465 دستگاه تراکتور، هزار و 495 دستگاه کمباین و 99 هزار و 431 دستگاه ادوات کشاورزی است که ضریب مکانیزاسیون ۲/۳۸ اسب بخار در هکتار را برای استان به ارمغان آورده است.

نظر به مــــتوسط سرانه مصــرف گـــوشت مرغ استان (۲۵ کیلوگرم) و در جــــهان (معادل ۳۵ کیلوگرم متوسط جهانی) توجه به صنعت طیور با لحاظ تنوع و کیفیت و همچنین ایــجاد خوشه‌ها و زنجیره‌های تولید در اســتان ضروری است.

 استان می‌تواند ظرفــیت تولید مرغ گوشتی و سایر ماکیان راتا ۳۰ میلیون قطعه در دوره افزایش دهد.(افزایش ۳ برابری) همه حلقه‌های زنـــجیره صنعت طیور مشــتمل بر مراکز مرغ مادر، کــارخانه‌های جـوجه‌کشی، مراکز پـرورش، کارخانـه‌های خـــوراک دام، کشتارگاه‌های صنــعـــتی، انبارهای سرد، مراکز قــطعه‌بندی دسته‌بندی و عرضه در استان ایجادشده است.

کنترل بیولـوژیک و غیرشیمیایی آفات در سطح چهار هزار و 500 هکتار انجام شده است. بر کنترل آفت هلیوتیس در سطح هزار و 500 هکتار از مزارع گوجه فرنگی  و نخود استان از طریق رهـاسازی زنبـور براکون و  توزیع حشره‌کش بیولوژیک bt متمرکز شدیم.

برای کنترل آفات انگور در سطح ۶۰۰ هکتار جایگـزینی ترکیبات آفت‌کش گیـاهی با روغن و لک در سمپـاشی پیش بهاره درختان میـوه انجام شد.

کنتـرل آفـات مکنده گلخانه‌ای با توزیع کارت‌های جلب کننده حشرات در سطح ۱۲ هکتار پیگیری شد. اجرای پنج پروژه پیش‌آگاهی با هدف اعتبار سنجی مدل پیش‌آگاهی آفات کرم سیب و کرم خوشه‌خوار انگور در شهرستان‌های سنندج، سقز، کامیاران، قروه و بیجار انجام شد.

عقد قرارداد با ۱۰ کلینیک گیاه‌پزشکی با نظارت ۳۵ نفر از کـارشناسـان گیاه‌پزشک بخش خصوصی برای نظارت بر اجرای برنامه IPM در سطحی بالغ بر۱۱۲۰۰ هکتار از باغات، گلخانه‌ها و مزارع سبزی و صیفی در دستور کار قرار گرفت. 

۱۷۵ ایستگاه پیش‌آگاهی آفات در منطقه مستقر شد. تجهیز منطق مختلف با ایستگاه‌های هواشناسی و دیتاگر و تله‌های فرمونی جهت تعیین و اعلام زمان مناسب مبارزه شیمیایی و مبارزه با سن مضر غلات، مبارزه  با علف‌های هرز مزارع گندم و جـو و تدارک سمـوم مورد نیاز برای کنترل آفات عمومی و قرنطینه‌ای انجام شد.

مبـارزه با موش صحرایـی، مبـارزه با ملخ و تدارک و توزیع سموم مور نیاز برای کنتـرل آن‌ها نظارت بر صـادرات و ترانزیت محصـولات کشاورزی، نظارت بر تولیـد نهال و صدور گـواهی بهداشت نهال، ردیابی، شناسایی و کنترل عوامل خسـارت‌زای قرنطینه داخلی و خـارجی و  تدارک سموم مورد نیاز برای کنترل آفات قرنطینه‌ای از اقدامات سازمان بوده است.

استان دارای بیش از ۳/۴۵ میلیون واحد دامی است (۱/۳۵ میلیون واحد  دامی سنگین و ۲/۱ میلیون واحد دامی سبک) شامل:  38 هزار و 815 راس دام سنگین در ۴۱۳ واحد صنعتی 28 هزار و 669 راس دام سبک در ۱۰۳ واحد صنعتی و مابقی در واحـدهای نیمه صنعتی  و سنتی و روستایی تولیـد گوشت قرمز 32 هزار و 435 هزار تن  وتولیـد شیر 260 هزار و 129 تن می‌شود.

۷۶۴ واحـد مرغـداری گوشتی با ظرفیت بیشتر از ۱۵/۳ میلیون قطعه در دوره و تولید سالیانه ۹۳/۶ هزار تن گوشت سفید ۷ واحد پرورش مرغ تخم‌گذار با ظرفیت 425 هزار قطعه، 15 واحد مرغ مادر با ظرفیت 442 هزار و 250 قطعه، ۱۱ واحد سایر ماکیان با ظرفیت 52 هزار و 774 قطعه بیش از ۲۸۱ هزار کلنی زنبور عسل(۹۵ درصد کلنی‌های مدرن) زمینه تولید سالیانه دو هزار و 373 تن عسل تولید فراورده‌هایی نظیر ژل رویال و … را فراهم می‌کند.

شبکه آبیاری تحت فشار

علی‌رغم استعداد اراضی فراوان استان و وجود ۴۱ رشته رودخانه ، 38 هزار و 430 دهنه چشمه، ۴۹۶ رشته قنات و بیش از 14 هزار و 177 حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق، تنها یک میلیون و 420 هزار و 76 هکتار (حدود ۱۱/۶ درصد) از اراضی کشاورزی استان کردستان آبی است.

 خوشبختانه از میزان 142 هزار و 76 هکتار اراضی آبی استان 60 میلیون و 268 هزار و 26 هکتار آن (۴۲/۴ درصد و دو برابر میانگین کشوری) به سیستم‌های آبیاری تحت فشار مجهز شده است.

بر اساس بررسی‌های انجام شده به منظور تامین آب کافی و مطمئن از منابع آبی خرد، استان  به احداث ۱/۵۲ میلیون متر مکعب استخر ذخیره آب نیاز دارد.

البته به دلیل کمبود اعتبارات زیرساختی، تا کنون حدود ۰/۴۹۱ میلیون متر مکعب استخر ذخیره آب کشاورزی  ساخته شده است.

اجرای خطوط انتقال آب و طرح‌های کوچک تامین آب احداث 10 هزار و 614 کیلومتر با استفاده از لوله‌های پلی اتیلن 725 کیلومتر با استفاده از احداث و بهسازی کانال‌های بتنی و سنگی، 45 ایستگاه پمپاژ آب با سطح پوشش هفت هزار و 200 هکتار و 225 هکتار در حال اجرا است.

احیا و مرمت ۵۷/۶۲۷ کیلومتر (معادل ۹۲/۶ درصد) قنات استان  از ۶۲/۲ کیلومتر قنات موجود در استان   بهسازی و بازسازی ۱۲/۱۵ کیلومتر از چشمه‌های طبیعی عمومی استان انجام شده است.

جاده‌های دسترسی به مزارع و باغات، احداث هزار و 178 کیلومتر جاده دسترسی مزارع و باغات معادل ۱۹ درصد نیاز استان تعداد چاه‌های برق‌دار شده بخش کشاورزی، برق‌رسانی تعداد ۷۲۰ حلقه از 14 هزار و 177حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق استان از دیگر اقدامات بوده است.

 شرکت خدمات حمایتی استان کردستان، شرکت خدمات حمایت کشاورزی استان با بهره‌گیری از ۵۳ اتحادیه تعاونی روستایی و یک تعاونی تولید و ۴۱ کارگزار بخش خصوصی؛ سالیانه نسبت به توزیع بیش از ۷۲ هزار تن انواع کود شیمیایی، در اقصی نقاط استان اقدام می‌کنند.

از فعالیت‌های شاخص مدیریت تعاون روستایی استان کردستان، می‌توان به ۱۲۰ هـزار تن کشـاورزی قـراردادی، ۲۴ واحد فروشگاه‌های زنجیره‌ای اترک  4 سیلوی ذخیـره‌سـازی غلات ۱۶۰ غرفه روستا بازار زنجیـره تأمین گـوشت و مرغ پایانـه صادراتی محصولات کشاورزی اشاره کرد.