معرفی 75 کشاورز کردستانی به مراجع قضایی برای استفاده زیاد از کود شیمیایی

به گزارش خبرنگار ایانا در استان کردستان به نقل از فارس، لزوم حفط امنیت غذایی همراه با رشد جمعیت کشور باعث شده تا مصرف سموم و کودهای کشاورزی در دهه‌های اخیر افزایش پیدا کند هرچند این امر با افزایش تولید محصولات کشاورزی همراه بوده است، اما استفاده نادرست و بی‌رویه از این نهاده‌ها به‌دلیل ناآگاهی یا کم‌اطلاعی تولیدکنندگان باعث افزایش آلاینده‌های خطرناک در محصولات کشاورزی و بروز مشکلات زیست‌محیطی و بسیاری از بیماری‌ها و ناهنجاری‌های انسانی شده است.

به منظور بررسی اجرای طرح ارتقا سلامت محصولات کشاورزی با غفوری رئیس گروه محیط زیست و سلامت غذا نباتات جهاد کشاورزی کردستان گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه آمده است.

در راستای ارتقا سلامت محصولات کشاورزی استان چه اقداماتی انجام شده است؟

طرح پایش سلامت محصولات کشاورزی برنامه‌ای است که از سال 96 بصورت مشترک با معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی کردستان که قانونا وظیفه پایش سلامت محصولات کشاورزی را بر عهده دارد، شروع کرده‌ایم در واقع براساس قوانین موجود؛ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است با همکاری وزارت جهاد کشاورزی مقدار مصرف مجاز سموم و کودهای شیمیایی برای تولید محصولات کشاورزی را مشخص و عرضه محصولاتی که به‌صورت غیرمجاز از سموم و کودهای شیمیایی استفاده کرده‌اند را ممنوع کند.

وزارت جهاد کشاورزی هم براساس تکالیف قانونی، موظف است ضمن اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی در زمینه کاهش استفاده از سموم و کودهای شیمیایی پرخطرتر، امکان دسترسی مردم به محصولاتی که از سلامت برخوردارند را فراهم کند.

در این برنامه به صورت هدفمند مزارع و باغاتی که فکر می‌کردیم احتمال دارد محصولات آنها از نظر مصرف کود و سم مشکلی داشته باشند پایش کردیم و اخطارهای کتبی که از طریق معاونت غذا و دارو صادر می‌شد را به آنها تحویل می‌دادیم البته ما این اخطاریه‌ها را به همراه یک بسته آموزشی اصلاح رفتار در مصرف سم و کود به کشاورز تحویل می‌دادیم و بعد از این مرحله، از کشاورزان دعوت می‌کردیم که در کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی شرکت کنند.

سال بعد دوباره دانشگاه علوم پزشکی از محصولات تولیدی این کشاورزان نمونه‌برداری می‌کرد و اگر باز محصولاتشان ناسالم بود پرونده آنها را به دادگاه ارجاع می‌داد و در نهایت جریمه‌ای پرداخت می‌کردند.

سال 96 حدود 194 نمونه پایش انجام شد، سال 97 حدود 217 و سال 98 تقریبا 141 نمونه پایش در سطح استان انجام شد.

محصولات استان در بخش غلات، حبوبات و بخشی از باغات سالم هستند

با توجه به نتایج نمونه‌برداری‌های انجام شده از محصولات کشاورزی در استان کردستان بیش از ۹۰ درصد محصولات استان از نظر سلامت و امنیت غذایی منطبق بر استانداردهای تعیین شده است و محصول سالم را به بازار عرضه می‌کنیم‌ یعنی در بخش غلات، حبوبات و بخش زیادی از باغات استان محصولاتمان سالم و در حد قابل قبولی قرار دارد لذا احساس مداخله زیادی نکردیم مثلا بعد از پایش در بحث گندم و حبوبات 100 درصد سالم، در بحث توت فرنگی و باغات بالای 99 درصد سالم بودند که این نشان‌دهنده این است که با اقداماتی که ما در گذشته روی این محصولات انجام دادیم و با شیوه مدیریتی که ما برای مقابله با این آفات در پیش گرفتیم هم می‌توانیم از خسارت این آفات جلوگیری کنیم و هم سلامت محصولات حفظ شود که به مصرف‌کننده آسیبی نرسد.

بعضی از محصولات مانند سبزیجات و صیفی‌جات به دلیل طبیعتشان و خصلتی که دارند آفت‌پسند هستند یعنی تنوع آفات و بیماری‌ در آنها فوق‌العاده زیاد است و به تناسب استفاده از سم و کود در آنها زیاد است مثلا محصولی مانند سیب‌زمینی 18 نوع آفت و بیماری دارد.

لذا در این محصولات به دلیل اینکه مخاطرات آنها بیشتر است لازم است مداخلات بیشتری داشته باشیم و طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده سال گذشته در بحث سبزیجات کارگاه آموزشی با حضور تمام سبزی‌کاران سنندج برگزار کردیم و همچنین کودهای بیولوژیک را بصورت رایگان به آنها اهدا کردیم در واقع با این کار می‌خواستیم که سبزی کاران یاد بگیرند که در کنار استفاده از کودهای شیمیایی می‌توانند کودهای بیولوژیک که عمدتا عامل مفید دارند مصرف کنند.

مردم بعضا نگرانند که تمام کودها و سم‌های مورد استفاده برای سلامت محصولات کشاورزی خطرناک است...

نه اینطور نیست کودهای بیولوژیک عمدتا عامل مفید هستند یعنی باکتری‌ها و قارچ‌های مفید هستند که در طبیعت خلق شده‌اند و همان ازت، نیترات و فسفات موردنیاز گیاه را به شکل قابل استفاده در اختیار گیاه قرار می‌دهد بنابراین اگر بتوانیم این باکتری‌ها و قارچ‌های مفید را بصورت مصنوعی در حجم زیاد تولید کنیم و مورد استفاده کشاورزان قرار گیرد هم می‌توانند مواد آلی خاک را تامین کنند و هم مصرف کودهای شیمیایی را کاهش دهند.

یکی دیگر از راه‌های مقابله با آفات و بیماری‌ها استفاده از سم‌های شیمیایی است که به چند دسته مختلف تقسیم می‌‌شوند یک دسته از آنها صرفا شیمیایی و دوره ماندگاری آنها زیاد است و در یک مقطع خاص برای محصول قابل استفاده است مثلا برای محصولی مانند خیار در فصلی که شته به آن می‌زند از نظر علمی باید سمی مصرف شود که مدت بیشتری خیار را از آفت شته حفظ کند منتهی وقتی محصول به ثمر رسید دیگر نباید از این نوع سم استفاده کرد بلکه باید اگر در زمان برداشت محصول آفتی داشت از دسته سم‌هایی استفاده شود که دوره تجزیه آنها در طبیعت کمتر باشد در واقع به این دوره تجزیه سموم کارنس گفته می‌شود که ‌برای هر نوع سم مقدار کارنس متفاوت است مثلا دوره کارنس بعضی از سم‌ها 21 روز و بعضی دیگر 2 الی 3 روز است.

نوع دیگری از سم‌ها، سم‌های بیولوژیک است در واقع خداوند متعال برای هر آفت و بیماری دشمن‌های طبیعی خلق کرده است که اگر ما بتوانیم این دشمنان طبیعی را به طریقی تکثیر کنیم و روی محصولات استفاده کنیم آن آفت و مریضی کنترل می‌شود که تولید سم‌های بیولوژیک در همین راستا بوده است.

چرا در حالت عادی کشاورزان  از کودهای بیولو‌ژیک استفاده نمی‌کنند؟

مشکلی که وجود دارد این است که سم‌ها و کودهای بیولوژیک و سم‌ها و کودهایی شیمیایی که دوره تجزیه آنها در طبیعت کوتاه است از نظر قیمت سه الی چهار برابر گران‌تر از کودها و سم‌هایی است که دوره تجزیه آنها طولانی‌تر است و کشاورز تمایل دارد که از سمی با هزینه کمتر استفاده کند لذا لازم است سیاست‌هایی اجرا شود که کشاورز وقتی با خرید کودها و سم‌های بیولوژیک هزینه بیشتری می‌کند از طرف دیگر این هزینه جبران شود.

توزیع رایگان کود بیولوژیک بین سبزی‌کاران سنندج

برای ترغیب کشاورزان استان به استفاده از سم‌ها و کودهای کم‌خطر و بیولوژیک چه اقداماتی انجام دادید؟

یکی از سیاست‌های معاونت ترویج به منظور یادگیری بهتر و ترغیب بیشتر کشاورز این است که با روش‌های جدید دو الی سه سال بصورت رایگان برنامه‌های کمکی و حمایتی در اختیار کشاورز قرار دهیم تا در سال‌های آینده ترغیب به استفاده از این روش‌ها شود در همین راستا بخاطر اینکه کشاورزان ما با شیوه استفاده درست سموم بیولوژیک و کم‌خطر آشنا شوند دو الی سه سال با تامین اعتبارات، کود و سم موردنیاز بصورت رایگان در اختیار تعدادی از کشاورزان قرار می‌دهیم به همین منظور سال گذشته با توجه به اینکه عمده سبزی‌کاری استان در شهر سنندج است به تمام سبزی‌کاران سنندج در کنار برگزاری کارگاه آموزشی کود بیولوژیک بصورت مجانی اهدا کردیم.

توزیع سم رایگان بین خیارکاران قروه و دهگلان

همچنین برای محصول خیار با توجه به اینکه عمده خیارکاری استان در شهرستان قروه و دهگلان است در این دو شهرستان اقدام به توزیع رایگان سمومی با پایه گیاهی در بین خیارکاران کردیم و در شهرستان کامیاران که عمده محصول آنها گوجه‌فرنگی است دو برنامه اجرا کردیم که یکی توزیع رایگان نوعی سم بیولوژیک برای سطح 1600 هکتار و دیگری پرورش و توزیع رایگان یک نوع حشره مفید برای از بین بردن یک نوع آفت گوجه‌فرنگی در سطح 1000 هکتار از مزارع گوجه‌فرنگی بود که با رایگان اهدا کردن این نوع کودها می‌خواهیم کشاورزان با روش‌های جدید مبارزه با آفات آشنا شوند و سال‌های آینده خود از این شیوه‌ها استفاده کنند.

یکی دیگر از برنامه‌های ما در سال گذشته تقبل 50 درصد از قیمت سم‌های کم‌خطر برای چند محصولی که عمدتا سبزی و صیفی‌جات بود در واقع سال گذشته با دریافت 100 میلیون تومان اعتبار از سازمان مدیریت برنامه و بودجه استان به فروشگاه‌های عرضه سم و کود در استان اعلام کردیم که سم‌های کم‌خطر را با نصف قیمت در اختیار کشاورزان قرار دهند و نصف بعدی را خود جهاد کشاورزی استان پرداخت کرد.

کاهش 50 درصدی سهمیه کود کشاورزان متخلف

آیا کشاورزان متخلفی که اقدام به استفاده بیش از اندازه سموم و کودهای شیمیایی می‌کنند شناسایی شدند؟

مطمئنا صرف برنامه‌های آموزشی و حمایتی به تنهایی نمی‌تواند در مورد سلامت محصولات جواب بدهد بنابراین با توجه به اینکه سلامت مردم اولویت اول ماست لازم بود مداخلاتی در این رابطه انجام دهیم و طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده امسال کشاورزانی که نتیجه پایش و آزمایش محصولاتشان ناسالم بود علاوه بر اخطار و ارجاع به دادگاه، 50 درصد سهمیه کودهای شیمیایی این کشاورزان که مصرف زیاد آنها خطری برای سلامتی است را کاهش دادیم.

صدور 99 اخطاریه برای کشاورزان متخلف

از ابتدای امسال تا امروز جمعا 99 مورد اخطاریه شامل 75 اخطاریه از طرف معاونت غذا و دارو و 24 اخطاریه از طرف جهاد کشاورزی برای کشاورزان متخلف صادر شده است که 75 مورد به دادگاه معرفی شدند و سهمیه کود آنها 50 درصد حذف شده است که عمده این کشاورزان متخلف جزو سبزی‌کاران و خیارکاران استان هستند.

در واقع محصول تولید شده این کشاورزان برای 2 سال متمادی مورد ارزیابی قرار گرفت که منطبق بر استانداردهای معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی نبود و از نظر استفاده غیرمجاز از کودهای شیمیایی و سموم، متخلف شناخته شدند.

این کاهش سهمیه تا زمانی که محصول آنها آزمایش مجدد و سلامت آن تایید نشود و تا زمانی که اصلاح رفتار انجام ندهند ادامه دارد.

خوشبختانه اجرای طرح پایش سلامت محصولات کشاورزی در سبزیجات باعث افزایش حدود 5 درصدی سطح سلامت محصول و در محصول خیار 11 درصد افزایش سطح سلامت را شاهد بودیم.

هزینه 734 میلیون تومانی جهاد کشاورزی برای ارتقا سلامت محصولات کشاورزی

جهاد کشاورزی سال گذشته در راستای ارتقا سلامت محصولات کشاورزی استان چه مقدار هزینه کرد؟

جهاد کشاورزی استان کردستان سال گذشته در راستای ارتقا سلامت محصولات کشاورزی 734 میلیون تومان اعتبار در قالب 9 برنامه متنوع هزینه کرد که شامل 100 میلیون تومان برای پرداخت 50 درصد هزینه خرید سم‌های کم‌خطر، 170 میلیون تومان عقد قرارداد با کارشناسان گیاه‌پزشکی به منظور آموزش کشاورزان و تولید و تکثیر حشرات مفید برای مقابله با آفات، هزینه 102 میلیون تومان برای برنامه‌های مبارزه با آفات محصول گوجه‌فرنگی، 37 میلیون تومان برای مبارزه با آفات محصول خیار بر پایه گیاهی و ... اشاره کرد.

همچنین یک‌سری تجهیزات نوین پیش‌آگاهی در مزارع وصل کردیم که به وسیله آنها زمان کنترل آفات مهم و اساسی را شناسایی و اطلاع‌رسانی می‌کنیم که در این راستا سال گذشته 161 میلیون تومان هزینه کردیم و 6 ایستگاه هواشناسی، 53 دستگاه دیتالاگر دما و رطوبت، 170 ایستگاه پیش‌آگاهی و ردیابی آفات در مزارع و... خریداری و بکارگیری شد.