زمستان بهاری، شکوفه‌ها را شوکه کرد

همیشه باز شدن شکوفه‌ها و آغاز مرحله کاشت در بین کشاورزان و باغداران با نگرانی همراه بوده. چراکه تجربه‌های تلخ کشاورزان و باغداران ثابت کرده وضعیت آب و هوایی در فواصل مختلف سال بسیار ناپایدار است و این ناپایداری همیشه خسارت‌های بسیاری به آن‌ها وارد کرده. آنچه دراین‌ بین موضوع را نگران‌کننده‌تر کرده ناآگاه بودن کشاورزان و باغداران از روش‌های لازم برای مقابله با این بحران است. بحرانی که دسترنج یک‌ساله کشاورزان و باغداران را یک‌شبه با کاهش دمای هوا بر باد می‌دهد و به نظر می‌رسد نخستین راه مقابله با آن آگاه بودن کشاورزان و باغداران از پیش‌بینی‌های وضعیت هواست.

دراین‌باره، عزیزالله شهیدی‌فر، معاون بهبود تولیدات جهاد کشاورزی استان مازندران به خبرنگار «خبرگزاری ایانا» می‌گوید: «سرمای بی‌موقع همواره محصولات کشاورزی، باغی و همچنین شالیزارهای شمال را تهدید می‌کند. تهدیدی که راه نخست مقابله با آن آگاه بودن کشاورزان، باغداران و شالی‌کاران از پیش‌بینی‌های آب و هوایی است. اطلاع‌رسانی روزهای سرد به شالی‌کاران این آگاهی را می‌دهد که به‌موقع خزانه‌های آبی شالی را پر کنند و پوشش نایلونی مناسبی را ‌روی شالیزارهای خود تعبیه کنند. این اقدام باعث کاهش میزان خسارات حاصل از سرمازدگی در مناطقی شمالی کشور خواهد شد.»

او ادامه می‌دهد: «به‌روز کردن روش‌های کشاورزی یکی دیگر از مواردی است که می‌توان با انجام آن و با بهره‌گیری از علم کارشناسان و متخصصان این حوزه، اقدامات لازم را در زمان بحران سرمای بهاری انجام داد.»

سرمایی که در چند روز اخیر بر بیشتر استان‌های کشور حاکم شده باری دیگر لبخند رسیدن بهار را از لبان کشاورزان و باغداران ربوده گرچه این موضوع ماجرای تازه‌ای نیست که کشاورزان و باغداران با آن بیگانه باشند، اما در روی دادن چنین حوادث غیرمترقبه‌ای نیاز به یاری جهاد کشاورزی و سایر ارگان‌هاست. بر این اساس لازم است اقداماتی در زمینه کاهش میزان خسارات سرمازدگی صورت بگیرد و با بررسی فعالیت‌هایی که در سال‌های گذشته صورت گرفته، می‌توان به این موضوع پی برد که نتایج فعالیت‌ها مثمر ثمر بوده یا خیر.

دراین‌باره یدالله جوادپور، مدیر باغبانی جهاد کشاورزی استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگار «خبرگزاری ایانا» با اشاره به اینکه هرساله ماجرای سرمازدگی بهاری در بخش کشاورزی، خساراتی را برای کشاورزان و باغداران در پی داشته است، می‌گوید: «مجموعه فعالیت‌های پیشگیرانه‌ای برای کاهش خسارت به کشاورزان، انجام شده که یکی از اقدامات ذکرشده تشکیل ستاد بحران در زمینه کاهش دمای بهاری در استان بوده است که بر اساس آن، اداره هواشناسی استان به همراه کارشناسان جهاد کشاورزی اقدام به جمع‌آوری شماره نمایندگان کشاورزان و باغداران در شهرستان‌ها و حتی روستاهای یزد کرده است. این مجموعه با رصد وضعیت هواشناسی استان، خبرهایی که مبنی بر تغییرات ناگهانی آب و هوایی است را به نمایندگان موردنظر مخابره می‌کند تا اطلاع‌رسانی لازم به کشاورزان و باغداران صورت بگیرد.»

او ادامه می‌دهد: «همچنین با همکاری شرکت‌های خصوصی، کارگاه آموزشی برای کشاورزان و نیز باغداران استان یزد برگزار و این موضوع مزید بر علت شد تا خسارات ناشی از سرمازدگی کشاورزان و باغداران به حداقل برسد. چراکه با اعلام سردی هوا به کشاورزان، آن دسته از افرادی که بر سر باغ‌ها و زمین‌های خود حضور داشته‌اند، توانستند با اقداماتی که در آموزش‌ها دیده‌اند میزان خسارت خود را به حداقل برسانند.»

کشاورزان از پر کردن خزانه‌های آبی به‌عنوان یکی از اقدامات مؤثر برای جلوگیری از سرمازدگی شالیزارهای کشور یاد می‌کنند.

علیرضا رستگار سرپرست جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد در راستای اقدامات لازمی که برای جلوگیری از سرمازدگی باغ‌ها و محصولات کشاورزی انجام گرفته هم توضیح می‌دهد که «کهگیلویه و بویراحمد از دو منطقه گرمسیری و سردسیری تشکیل شده. براساس این تقسیم‌بندی، بهترین کاری که برای جلوگیری از خسارات وارده براثر سرمای بدهنگام می‌شد انجام داد، اصلاح پایه‌های کشت بود؛ بنابراین پایه‌هایی به باغداران معرفی شد که تناسب بیشتری با آب‌وهوای آن منطقه داشته باشد و میزان مقاومت آن در برابر سرما بالا برود. برای نمونه ما در استان، درختان بادامی داشتیم که بسیار زود گل می‌داد و در سرمای بهاری میزان سرمازدگی و خسارات حاصل از این اتفاق بالا بود. درنتیجه اقدام به معرفی پایه‌های بادامی کردیم که زمان گل‌دهی آن‌ها با تأخیر انجام شود.»

او یادآوری می‌کند: «ازآنجاکه سرمای بهاری جزو حوادث غیرمترقبه محسوب می‌شود، ما اقدام به تهیه پکیج‌هایی کردیم که در آن اطلاع‌رسانی لازم برای روش‌های جلوگیری از سرمای نابهنگام ذکر شده. این پکیج توسط جهاد کشاورزی در بین کشاورزان و همچنین نمایندگان آن‌ها پخش شده است. لازم به تأکید است که تا حدودی این اقدامات توانسته میزان خسارت وارده به کشاورزان و باغداران را بر اثر سرما کاهش دهد.»

در ادامه مهدی عصمتی‌پور، معاون بهبود تولیدات سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان جنوبی با تأکید به اینکه مقابله با سرمای بهاری یکی از دغدغه‌های کشاورزان، باغداران و جهاد کشاورزی است می‌گوید: جلساتی که به‌صورت هفتگی با اداره هواشناسی استان برگزار می‌شود برای اطلاع از پیش‌بینی‌های هواشناسی است. بر این اساس اطلاعات لازم آب و هوایی از طریق پیامک به کشاورزان و باغداران اطلاع داده می‌شود.

او ادامه می‌دهد: «نیاز است که به کشاورزان و باغداران توصیه‌های لازم در راستای سرمای بهاری صورت گیرد. یکی از اقداماتی که تاکنون صورت گرفته مربوط به استفاده کشاورزان از کودهای پتاسه است که میزان مقاومت گیاهان و محصولات کشاورزی را در برابر سرما بالا می‌برد.» او ادامه می‌دهد: «همچنین بذرهای مقاومی در اختیار کشاورزان قرار داده می‌شود از مقاومت بالاتری نسبت به نمونه‌های مشابه خود برخوردار است. گفتنی است آبیاری و مرطوب بودن زمین‌ها نیز یکی دیگر از راهکارهایی است که باید مدنظر قرار بگیرد تا میزان خسارات حاصل کاهش یابد. از دیگر مواردی که برای جلوگیری از سرما توصیه شده استفاده از کشاورزی حفاظتی با حفظ بقایای محصولات سال گذشته است. در این روش می‌توان تا حدودی تأثیرات منفی سرما را بر محصولات کشاورزی کاهش داد. براین اساس مجموعه اقدامات ذکرشده تا حدودی توانسته وضعیت را بهبود بخشد.»

آنچه گفته شد بررسی کوتاهی از مجموعه اقدامات انجام شده در راستای کاهش میزان خسارات حاصل از سرمای بهاری در سال‌های گذشته است و هنوز خبر چندانی از بلایی که سرمای این روزها بر سر کشاورزان و باغ‌ها آورده، در دست نیست. آن‌طور که رئیس حوادث غیرمترقبه وزارت جهاد کشاورزی می‌گوید، گزارش‌های آماری خسارت و اتفاقاتی که در استان‌ها افتاده در حال جمع‌آوری است، اما هنوز برآوردی از خسارت زمستان بهاری، غافلگیری کشاورزان و شوکی که به باغات وارد شده، وجود ندارد.