خوزستان، همچنان قطب کشاورزی ایران است

استان فارس با منابع آبی گسترده در بیشتر سال‌ها بیشترین سطح زیر کشت زمین‌های کشاورزی آبی را به خود اختصاص داده است و به همراه استان‌های خوزستان و خراسان رضوی نزدیک به یک‌سوم زمین‌های آبی کشور را زیر کشت برده‌اند. در سوی دیگر ماجرا استان‌های البرز، یزد و قم در انتهای جدول سطح زیر کشت محصولات زراعی یا سالانه کشاورزی قرار دارند.

سطح زیر کشت کشاورزی در استان خوزستان طی سال‌های 87 - 86 و 88 - 87 در رتبه‌های ششم و هشتم را میان استان‌های با بیشترین سطح زیر کشت داشت. این روند برای استان خوزستان از سال 89 - 88 تغییر کرد و از آن سال تاکنون بیشترین سطح زیر کشت زراعی در میان استان‌های کشور متعلق به استان خوزستان با وسعت بیش از یک میلیون هکتار است.

خوزستان و بالاترین سطح زراعی در کشور

در سال زراعی 85 - 84 سطح محصولات زراعی حدود 12.96 میلیون هکتار بوده که از این مقدار 51.75 درصد کشت آبی و 48.25 درصد آن دیم بوده است. در این سال زراعی، استان خوزستان با 8.16 درصد سهم در برداشت سطح محصولات سالانه، بالاترین سطح زراعی برداشت‌شده را نسبت به استان‌های دیگر به خود اختصاص داده است و استان‌های فارس و کرمانشاه به ترتیب با 7.70 و 6.85 درصد سهم در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. کمترین سهم سطح محصولات سالانه با 0.45 درصد متعلق به استان یزد بوده است.

بیشترین سطح محصولات سالانه آبی متعلق به استان فارس است به‌طوری‌که 11.83 درصد سطح آبی کشور در استان فارس برداشت شده است. استان‌های خوزستان و خراسان رضوی به ترتیب با 10.97 و 10.2 درصد سهم در سطح برداشت آبی محصولات سالانه کشور در رتبه‌های دوم و سوم هستند و این سه استان درمجموع 32.82 درصد برداشت زراعی آبی سالانه را دارند.

وقتی فارس، جای سواحل کارون را گرفت

در سال زراعی 86 - 85 سطح محصولات سالانه به حدود 13.42 میلیون هکتار افزایش یافت که از این مقدار 50.23 درصد کشت آبی و 49.77 درصد آن دیم بوده است. در این سال زراعی استان فارس با 8.89 درصد سهم در برداشت سطح محصولات سالانه، بالاترین سطح زراعی برداشت‌شده را نسبت به استان‌های دیگر به خود اختصاص داده است و استان‌های خوزستان و خراسان رضوی به ترتیب با 8.55 و 7.90 درصد سهم در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. کمترین سهم سطح محصولات سالانه با 0.39 درصد متعلق به استان قم بوده است.

باز هم بیشترین سطح محصولات سالانه آبی متعلق به استان فارس است به‌طوری‌که 12.92 درصد سطح آبی کشور در استان فارس برداشت شده است. استان‌های خوزستان و خراسان رضوی به ترتیب با 11.25 و 10.11 درصد سهم در سطح برداشت آبی محصولات سالانه کشور در رتبه‌های دوم و سوم هستند و این سه استان درمجموع 34.28 درصد برداشت زراعی آبی سالانه را دارند.

کاهش شدید سطح زیر کشت به 10.45 میلیون هکتار در سال 87 - 86

در سال زراعی 87 - 86 سطح محصولات زراعی با کاهش شدید به حدود ۱۰٫۴۵ میلیون هکتار رسید که از این مقدار ۵۷٫۷ درصد سهم اراضی با کشت آبی و ۴۲٫۳ درصد سهم اراضی با کشت دیم بوده است. در این سال، اراضی کشاورزی که زیر کشت دیم قرار گرفتند به پایین‌ترین سطح خود رسیدند و سهمی ۴۲ درصدی در اراضی زیر کشت را به نام خود کردند.

در این سال زراعی استان فارس با ۷٫۰۲ درصد سهم در سطح برداشت محصولات زراعی، بیشترین سطح برداشت شده را نسبت به استان‌های دیگر به خود اختصاص داده است و استان‌های خراسان رضوی با سهم ۶٫98 درصد، کرمانشاه با سهم ۶٫۷۱ درصد، گلستان با سهم ۶٫۴۳ درصد، همدان با سهم ۵٫8۵ درصد، خوزستان با سهم حدود ۵٫8۳ درصد، زنجان با سهم ۵٫8۱ درصد و کردستان با سهم ۵٫۷۷ درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند که این استان‌ها درمجموع ۵۰ درصد از کل سطح محصولات زراعی را به خود اختصاص داده‌اند. کمترین سطح محصولات زراعی با سهم ۰٫۴8 درصد متعلق به استان قم بوده است.

نیمی از اراضی زیر کشت دیم

در سال زراعی 88 - 87 سطح زیر کشت محصولات زراعی با افزایشی نسبی به حدود ۱۲٫۳۵ میلیون هکتار رسید که از این مقدار ۴9٫9 درصد سهم اراضی با کشت آبی و ۵۰٫۱ درصد سهم اراضی با کشت دیم بوده است. در این سال زراعی استان خراسان رضوی با 9٫۳ درصد سهم در سطح برداشت محصولات زراعی، بیشترین سطح برداشت‌شده را نسبت به استان‌های دیگر به خود اختصاص داده است و استان‌های کرمانشاه با سهم ۶٫۴9 درصد، فارس با سهم ۶٫۳۷ درصد، آذربایجان شرقی با سهم ۶٫۱۴ درصد، کردستان با سهم ۵٫9۳ درصد، آذربایجان غربی با سهم ۵٫9 درصد، همدان با سهم ۵٫۶8 درصد و خوزستان با سهم حدود ۵٫۶8 درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند که این استان‌ها درمجموع ۵۱٫۵ درصد از کل سطح محصولات زراعی را به خود اختصاص داده‌اند. کمترین سطح محصولات زراعی با سهم ۰٫۴۵ درصد متعلق به استان یزد بوده است.

بازگشت دوباره خوزستان به اوج در سال زراعی ​89 - 88

در سال زراعی 89 - 88 سطح محصولات زراعی حدود 12 میلیون هکتار بوده که از این مقدار ۵۲ درصد سهم اراضی با کشت آبی و ۴8 درصد سهم اراضی با کشت دیم بوده است. در این سال زراعی استان خوزستان با 9٫۳۷ درصد سهم در سطح برداشت محصولات زراعی، بیشترین سطح برداشت‌شده را نسبت به استان‌های دیگر به خود اختصاص داده است و استان‌های خراسان رضوی با سهم 8٫۰۲ درصد، آذربایجان شرقی با سهم ۶٫۰8 درصد، فارس با ۶٫۰۳ درصد، کرمانشاه با سهم ۵٫8 درصد، کردستان با سهم ۵٫۵۶ درصد، آذربایجان غربی با سهم ۵٫۵۱ درصد، گلستان با سهم ۵٫۴8 درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند که این استان‌ها درمجموع ۵۲ درصد از کل سطح محصولات زراعی را به خود اختصاص داده‌اند. کمترین سطح محصولات زراعی با سهم ۰٫۴۱ درصد متعلق به استان قم بوده است.

البرز جای قم در پایین‌ترین سطح زیر کشت را گرفت

در سال زراعی 90 - 89 سهم اراضی با کشت آبی ۵۲٫۶ درصد و ۴۷٫۴ درصد سهم اراضی با کشت دیم بوده است. در این سال زراعی استان خوزستان با 9٫۲۷ درصد سهم در سطح برداشت محصولات زراعی، بیشترین سطح برداشت‌شده را نسبت به استان‌های دیگر به خود اختصاص داده است و استان‌های فارس با ۷٫۱۳ درصد، خراسان رضوی با سهم ۶٫۷۱، آذربایجان شرقی با سهم ۶٫۱۶ درصد، کردستان با سهم ۵٫9۴ درصد، آذربایجان غربی با سهم ۵٫8۶ درصد، گلستان با سهم ۵٫8 درصد و کرمانشاه با سهم ۵٫۳۶ درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند که این استان‌ها درمجموع ۵۲ درصد از کل سطح محصولات زراعی را به خود اختصاص داده‌اند. کمترین سطح محصولات زراعی با سهم ۰٫۴۱ درصد متعلق به استان البرز بوده است.

53 درصد سطح محصولات زراعی در دست 7 استان

در سال زراعی 91 - 90 سطح محصولات زراعی حدود ۱۲٫۳8 میلیون هکتار بوده که از این مقدار ۵۳ درصد سهم اراضی با کشت آبی و ۴۷ درصد سهم اراضی با کشت دیم بوده است. در این سال زراعی استان خوزستان با 9٫۳۱ درصد سهم در سطح برداشت محصولات زراعی، بیشترین سطح برداشت‌شده را نسبت به استان‌های دیگر به خود اختصاص داده است و استان‌های خراسان رضوی با سهم ۷٫۶۷ و فارس با ۶٫۶۳ درصد، کرمانشاه با سهم ۶٫۱9 درصد، کردستان با سهم ۶٫۱۷ درصد، آذربایجان غربی با سهم ۶٫۰۲ درصد، آذربایجان شرقی با سهم ۵٫9۶ درصد و استان لرستان با سهم ۵٫۲۶ درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند که این استان‌ها درمجموع ۵۳ درصد از کل سطح محصولات زراعی را به خود اختصاص داده‌اند. کمترین سطح محصولات زراعی با سهم ۰٫۳ درصد متعلق به استان البرز بوده است.

این داستان در سال زراعی 92 - 91 هم تکرار شد. در این سال زراعی سطح محصولات زراعی حدود 12.2 میلیون هکتار سطح برداشت کل محصولات زراعی بوده که از این مقدار 51.8 درصد سهم اراضی با کشت آبی و 48.2 درصد سهم اراضی با کشت دیم بوده است. در این سال زراعی استان خوزستان با 9.1 درصد سهم در سطح برداشت محصولات زراعی، بیشترین سطح برداشت‌شده را نسبت به استان‌های دیگر به خود اختصاص داده است و استان‌های خراسان رضوی با سهم 6.88 و کردستان با 6.48 درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. کمترین سطح محصولات زراعی با سهم 0.32 درصد متعلق به استان البرز بوده است.

در سال زراعی 93 - 92 هم سطح محصولات زراعی حدود 11,84 میلیون از سطح برداشت کل محصولات زراعی هکتار بوده که از این مقدار 51,8 درصد اراضی با کشت آبی و 48,2 درصد اراضی با کشت دیم بوده است. در این سال زراعی استان خوزستان با 8,85 درصد در سطح برداشت محصولات زراعی، بیشترین سطح برداشت‌شده را نسبت به استان‌های دیگر به خود اختصاص داده است و استان‌های کرمانشاه با 6,87 و فارس با 6,76 درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. کمترین سطح محصولات زراعی با 0,36 درصد متعلق به استان البرز بوده است.

سطوح زیر کشت آب رفتند

سطح برداشت کل محصولات زراعی در سال زراعی 94 - 93 سطح محصولات زراعی حدود 11.38 میلیون هکتار بوده که از این مقدار 52.93 درصد اراضی با کشت آبی و 47.07 درصد اراضی با کشت دیم بوده است. در این سال زراعی، سطح زیر کشت در ادامه روند کاهشی خود به 11.38 میلیون هکتار رسید که نسبت به سال قبل از خود 0.5 میلیون هکتار کاهش یافته بود.

در این سال زراعی استان خوزستان با 7.18 درصد در سطح برداشت محصولات زراعی، بیشترین سطح برداشت‌شده را نسبت به استان‌های دیگر به خود اختصاص داده است و استان‌های کردستان با 6.78 و کرمانشاه با 6.75 درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. کمترین سطح محصولات زراعی با 0.34 درصد متعلق به استان یزد بوده است.

کردستان استان کشت دیم در سال 95

در سال زراعی 95 سطح محصولات زراعی حدود 11,77 میلیون هکتار بوده که از این مقدار 51,93 درصد اراضی با کشت آبی و 48,07 درصد اراضی با کشت دیم بوده است. در این سال زراعی استان خوزستان با 8,6 درصد در سطح برداشت محصولات زراعی، بیشترین سطح برداشت‌شده را نسبت به استان‌های دیگر به خود اختصاص داده است و استان‌های کرمانشاه با 6,8 و آذربایجان شرقی و کردستان با 6,3 درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. کمترین سطح محصولات زراعی متعلق به استان‌های قم با 0,4 و البرز و یزد با 0,3 درصد است. بیشترین سطح برداشت‌شده محصولات زراعی دیم متعلق به استان کردستان با برداشت 11,4 درصد از کل اراضی با کشت دیم کشور است.

از کل اراضی برداشت‌شده در سال زراعی 95 میزان تولید کل محصولات زراعی تقریباً 83 میلیون تن انواع محصولات زراعی برداشت شده است؛ به‌طوری‌که 89,6 درصد میزان تولید محصولات زراعی متعلق به اراضی با کشت آبی و 10,4 درصد بقیه میزان تولید متعلق به اراضی با کشت دیم بود. حدود 33 درصد (تقریباً یک‌سوم) از کل میزان تولید محصولات زراعی مربوط به استان‌های خوزستان با تولید 18، فارس با 8,1 و خراسان رضوی با 6,9 درصد است./