افزایش 55 درصدی درآمد نوغانداران در سال جاری

رئیس مرکز توسعه نوغانداری کشور از افزایش 55 درصدی درآمدی نوغانداران سراسر کشور در سال جاری در مقایسه با سال گذشته خبر داد.

علی‌اصغر داداش‌پور در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار گروه کشاورزی ایانا به بررسی وضعیت و تغییرات موجود در صنعت نوغانداری کشور پرداخت و اعلام کرد: «با نوسانات قیمت و افزایش قیمتی که در بازار این محصول شکل گرفته؛ امید می‌رود  پرورش کرم ابریشم در سال آینده افزایش قابل توجهی داشته باشد.» او در باره برنامه‌هایی برای بهبود وضعیت پرورش و توسعه صنعت نوغانداری در کشور با توجه به اینکه درخت توت در بسیاری از مناطق کشور امکان رویش و نگهداری دارد، می‌گوید: «یکی از نهاده‌های مورد نیاز نوغانداران نهال توت است. در سال گذشته بالغ بر320 هزار اصله نهال توت تولید شد و در 19 استان کشور به‌صورت رایگان توزیع شد. در سال جاری نیز در خصوص تولید نهال توت اصلاح‌شده با هدف‌گذاری 400 هزار اصله در حال انجام است و امیدواریم در بهمن و اسفندماه در استان‌های مختلف به‌صورت رایگان توزیع کنیم.»

در ادامه متن کامل گفت‌وگوی رئیس مرکز توسعه نوغانداری کشور را می‌خوانید.

- در سال جاری وضعیت توزیع تخم نوغان چگونه بود و چه مقدار توزیع شد؟

در سال جاری در 22 استان کشور توزیع تخم نوغان صورت پذیرفته که در نهایت منجر به پرورش کرم ابریشم شده. بیش از 95 درصد توزیع تخم نوغان در استان‌های گیلان، خراسان رضوی، خراسان شمالی، گلستان، مازندران، آذربایجان شرقی و اصفهان صورت پذیرفته است.

امسال حدود 26 هزار جعبه تخم نوغان بین نوغانداران توزیع شده و بالغ بر 965 تن پیله تر ابریشم تولید و جمع‌آوری شده است. با وجود پیله تر ابریشم از قیمت تضمینی برخوردار است، تمامی پیله‌ها به‌صورت توافقی توسط بخش غیردولتی با قیمتی بالاتر از نرخ خرید تضمینی، یعنی بالاتر از 18 هزار و 100 تومان خریداری شده‌اند. بخش خصوصی پیله‌ها را با قیمتی بالغ بر 34 هزار تومان در هر کیلوگرم به صورت توافقی و نقدی خریداری کرده است.

ارزش پیله تر تولیدی کشور در سال جاری حدود 33 میلیارد تومان برآورد شده. این عدد در مقایسه با سال گذشته که تولید پیله تر 850 تن بود، حدود 115 تن افزایش تولید داشته است. همچنین به لحاظ قیمتی و درآمدی نوغانداران سراسر کشور نیز در سال جاری در مقایسه با سال گذشته حداقل 55 درصد درآمد بیشتر کسب کرده‌اند. با نوسانات قیمت و افزایش قیمتی که در بازار این محصول شکل گرفته؛ امید می‌رود  در پرورش کرم ابریشم در سال آینده افزایش قابل توجهی را شاهد باشیم.

- حمایت‌ها در این بخش به چه صورت بوده است؟

در خصوص قیمت خرید تضمینی در این بخش، از سال 92 تا سال 96 در مقایسه با سال 91 شاهد افزایش 110 درصدی قیمت تضمینی پیله تر ابریشم بوده‌ایم، افزایش قیمتی که در دولت یازدهم اتفاق افتاد؛ به گونه‌ای که قیمت تضمینی سال 91 که برابر با 8 هزار و 600 تومان بوده در سال 96 به 18 هزار و 104 تومان رسیده است.

البته قیمت تضمینی، قیمتی حداقلی است و سعی شده با افزایشی منطقی همراه باشد. خوشبختانه با افزایش منطقی، واکنش بازار توافقی به این افزایش قیمت هم مثبت بود و باعث شد که طی چهار سال اخیر پس از تأسیس مرکز توسعه نوغانداری کشور، با وجود تعیین قیمت تضمینی، خرید توسط دولت صورت نگیرد و این مساله نقطه قوتی برای صنعت نوغانداری کشور است.

نوغانداران حدود 18 هزار خانوار در سطح کشور را تشکیل می‌دهند، برای ساماندهی آن‌ها در قالب تشکل‌ها؛ اقدام به ایجاد شرکت‌های تعاونی تخصصی نوغانداری کرده‌ایم. این شرکت‌های تعاونی در برخی استان‌ها تشکیل شده و در حال عضوگیری هستند و اولویت در استان‌های نوغان خیز است.

البته باید گفت که نوغانداری شغل خرد مقیاس و جانبی است و این مساله ضرورت مبحث توانمندسازی، آموزش و ترویج فرهنگ پرورش کرم ابریشم در کل کشور برای نهادینه کردن آن را می‌طلبد.

در حوزه ترویج فرهنگ نوغانداری ضرورت دارد که از دانش نوین استفاده کنیم و انتظار داریم مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها و مجامع علمی به‌ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان در تولید دانش فنی جدید برای ایجاد انگیزه در بین نوغانداران و دانش‌آموختگان بخش کشاورزی مساعدت ویژه داشته باشند.

- تأمین نهاده‌های مورد نیاز نوغاندران به چه شکل صورت می‌گیرد؟

یکی از نهاده‌های مورد نیاز نوغانداران نهال توت است. در سال گذشته بالغ بر 320 هزار اصله نهال توت تولید و در 19 استان کشور به‌صورت رایگان توزیع شد.

در سال جاری نیز تولید نهال توت اصلاح‌شده با هدف‌گذاری 400 هزار اصله در حال انجام است و امیدواریم در بهمن و اسفندماه در استان‌های مختلف به‌صورت رایگان توزیع کنیم.

تخم نوغان نیز یکی دیگر از نهاده‌های مورد نیاز در صنعت نوغانداری به شمار می‌رود. در مرکز توسعه نوغانداری کشور پرورش لاین کرم ابریشم، پرورش اجداد کرم ابریشم و پرورش والد کرم ابریشم را در حال انجام است.

همچنین سالیانه پرورش و نگهداری 110 واریته کرم ابریشم به‌عنوان ذخایر ژنی کرم ابریشم در مرکز توسعه نوغانداری کشور انجام می‌شود.

البته تخم نوغانی که در اختیار نوغانداران قرار داده می‌شود؛ تخم نوغان هیبرید است که در سال‌های گذشته در کشور تولید می‌شده، اما به دلیل بروز عوامل بیماری‌زا در فرآیند تولید تخم نوغان در سال‌های اخیر، تولید آن با مشکلاتی مواجه شد که از طریق بخش‌های تحقیقات دامپزشکی و مرکز توسعه نوغانداری کشور تلاش‌ها معطوف به اصلاح وضع موجود است تا تولید تخم نوغان کیفی در سال‌های آینده در داخل کشور انجام شود، اما با توجه به ضرورت تامین تخم نوغان مورد نیاز نوغانداران، تخم نوغان از طریق واردات از کشور چین تأمین می‌شود که عملکرد مناسبی نیز در تولید پیله داشته است.

البته 5 هزار تخم نوغان در ایران تولید شده و حدود 28 هزار تخم نوغان از کشور چین وارد شده است.

- تسهیلات پرداختی به نوغانداران چه مقدار بوده است؟

در سال‌های اخیر در راستای حمایت از نوغانداران بالغ بر 4 میلیارد تومان تسهیلات به نوغانداران سراسر کشور پرداخت شده است، اگرچه نوغانداری جزو مشاغلی است که سرمایه کلانی را طلب نمی‌کند اما اعطای تسهیلات برای ایجاد و مرمت جایگاه‌های پرورش کرم ابریشم و کارگاه‌های ابریشم‌کشی خانگی در دستور کار مرکز توسعه نوغانداری کشور قرار دارد.

- آیا خشکسالی و تغییر اقلیم در نوغانداری تأثیری خواهد داشت؟

پرورش کرم ابریشم وابسته به در اختیار داشتن درخت توت است. درخت توت در عمده مناطق کشور قابلیت رشد دارد. در بسیاری مناطق کشور از درختان توت بومی استفاده می‌شود که در مقابل شرایط متفاوت آب و هوایی مقاومت خوبی دارند.

در سال‌های اخیر تولید نهال توت اصلاح‌شده را در دستور کار داریم، اما به‌دنبال این هستیم که بتوانیم در تعامل با مؤسسه تحقیقات باغبانی و پژوهشکده بیوتکنولوژی و بخش خصوصی فرآیند را به‌گونه‌ای پیش ببریم که بتوانیم با بهره‌گیری از روش‌های متعدد تولید نهال، نهال‌های متنوعی را تولید کنیم و  نهال‌های اصلاح‌شده و نهال‌های بومی را در کنار یکدیگر در بین کشاورزان توزیع کنیم.

البته درخت توت هم همانند سایر درختان متأثر از شرایط آب و هوایی است. در سال جاری شاهد سرمای بهاره در مناطق مختلف کشور بودیم که آسیب‌هایی را به سرشاخه‌ها و جوانه‌های در حال رشد درخت توت وارد کرد که باعث شد در برخی مناطق کشور، پرورش کرم ابریشم با کاهش روبه‌رو شود.

- کم‌آبی آینده باعث کاهش میزان پرورش می‌شود؟

نمی‌توان این نتیجه را گرفت. پرورش کرم ابریشم در ابتدای سال در فصل بهار و اوایل تابستان انجام می‌شود. تا زمانی که درختان توت در مناطق مختلف کشور رشد می‌کنند، قطعا بستر مناسب را برای پرورش کرم ابریشم ایجاد خواهند کرد.

- وضعیت جایگاه تولید پرورش کرم ابریشم  به چه صورت است؟

بخش عمده‌ای از جایگاه‌های پرورش کرم ابریشم به‌ویژه در استان گیلان سنتی است. با ایجاد تغییرات آب و هوایی ناگزیر به استفاده از دانش جدید هستیم به نوعی که مدیریت کنترل دما، رطوبت و مدیریت پرورش در فرآیند آسان شود و با ریسک کمتری انجام شود. الگوهایی باید بین نوغانداران ترویج شود تا از فضاهای بسته که قابلیت کنترل عوامل محیطی را دارد با استفاده بهینه و حداکثری از ظرفیت فضاها استفاده کنند. در حال حاضر بعضی الگوهای طبقاتی به‌صورت جایگاه‌های پرورش طبقاتی تا سه طبقه و هر طبقه حدود 20 تا 25 متر قابلیت پرورش سه جعبه تخم نوغان را دارد و در حال ترویج اینگونه الگوها هستیم و برای این منظور بحث اعطای تسهیلات بانکی را در دستور کار داریم.